اصل خاک

اصل خاک (به لاتین: Jus soli) یکی از شیوه‌های اعطای تابعیت است که بر اساس آن هر فردی که در قلمرو یا سرزمین یک کشور متولد می‌شود تابعیت یا شهروندی آن کشور را هم دریافت می‌کند.[۱]

اصل خاک بیشتر در کشورهای مهاجرپذیر مورد اقبال واقع شده‌است کشورهایی که به کنوانسیون کاهش بی‌تابعیتی سال ۱۹۶۱ پیوسته‌اند، به افرادی که در کشتی، هواپیما یا قلمرو یا در آسمان و در محدودهٔ هوایی آن کشور متولد شده‌اند حق شهروندی و تابعیت می‌دهند و فرد متولد شده دارای تمام حقوق شهروندی آن کشور می‌باشد و این حقوق ربطی به ملیت یا شهروندی یا نوع اقامت (قانونی یا غیرقانونی) والدینش ندارد و گذشت زمان بر حقوق شهروندی فرد تأثیر ندارد.

اصل خاک در مقابل اصل خون قرار می‌گیرد که دیگر شیوهٔ معمول برای اعطای تابعیت است. بر اساس اصل خون هر کسی که فرزند یکی از اتباع کشوری باشد تابعیت آن کشور را دارا می‌شود. البته بسیاری از کشورهای دنیا نیز تلفیقی از اصل خاک و اصل خون را در نظام تابعیتی خود گنجانده‌اند.

اصل خاک در دنیا

[ویرایش]

کانادا و آمریکا تنها کشورهای توسعه‌یافته هستند که از اصل خاک تبعیت می‌کنند.[۲][۳][۴][۵]

همانطور که در نقشه مشخص است اصل خاک بیشتر در بر جدید (قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی) مورد استفاده است و از سال ۲۰۰۴ هیچ کشور اروپایی‌ای از قانون اعطای تابعیت بدون قید و شرط (اصل خاک) تبعیت نمی‌کند.[۶][۷] طبق گزارش اوت ۲۰۱۰ از میان ۱۹۴ کشور فقط ۳۰ کشور از اصل خاک تبعیت می‌کنند.[۴]

Jus soli around the world

وضعیت اصل خاک:

اصل خاک اصلاح شده

[ویرایش]

در بعضی از کشورها برای جلوگیری از مهاجرت‌های غیرقانونی شروطی را برای اصل خاک قائل شدند:

  •  استرالیا طبق قوانین استرالیا به کودک متولد در خاک استرالیا در صورتی تابعیت استرالیایی اعطا می‌شود که یا یکی از والدین استرالیایی باشد یا اقامت دائمی داشته باشد یا کودک به سن ده‌سالگی رسیده باشد.
  •  جمهوری دومینیکن
  •  فرانسه کودک متولد در خاک فرانسه یا قلمروهای آن سوی آب‌های فرانسه، در صورتی که یکی از والدین در فرانسه متولد شده باشد به صورت خودکار تبعیت فرانسوی اعطا می‌شود و برای کودک متولد شده از والدین خارجی هم بر پایهٔ سن و مدت اقامت والدین تصمیم‌گیری می‌شود.
  •  آلمان برای متولدین بعد از ۱ ژانویهٔ ۲۰۰۰، کودکی که حداقل یکی از والدینش اقامت دائمی داشته باشد که این اقامت را حدود ۳ سال نگه‌داشته باشد و همچنین حداقل به مدت ۸ سال در خاک آلمان زندگی کرده باشد
  •  ایران طبق قانون شهروندی ایران (بند ۹۷۶ قانون مدنی ایران) تابعیت ایرانی به افراد زیر تعلق می‌گیرد:
۱- کلیه ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تابعیت خارجی آنها مسلم باشد.
۲ - کسانی که پدر آنها ایرانی است. اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشند.
۳- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشد.
۴- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده، به وجود آمده‌اند.
۵-کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن هجده سال تمام، لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشد.
۶- هر زن دارای تابعیت خارجی که با شوهر ایرانی ازدواج کرده‌است.
۷- هر تبعه خارجی که تابعیت ایرانی را کسب کرده‌است..
تبصره:بند ۴ و ۵ شامل فرزندان دیپلمات‌های سیاسی نمی‌گردد.[۱۱]
* جمهوری ایرلند ایرلند
  •  نیوزیلند از تاریخ ژانویه ۲۰۰۶، در صورتی کودک متولد در نیوزلند ملیت این کشور را می‌گیرد که یکی از والدینش نیوزلندی باشند یا اقامت دائمی داشته باشند.
  •  آفریقای جنوبی از تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۹۵، کودک متولد در خاک آفریقای جنوبی در صورتی که یکی از والدینش اقامت دائمی یا ملیت آفریقای جنوبی را داشته باشد، می‌تواند ملیت آفریقای جنوبی را دریافت کند.
  •  تایلند
  • بریتانیا بریتانیا: از تاریخ ۱ ژانویهٔ ۱۹۸۳ حداقل یکی از والدین باید شهروند بریتانیایی باشد یا به صورت قانونی در بریتانیا اقامت داشته باشد.
  • باربادوس باربادوس
  • آنتیگوآ و باربودا آنتیگوا و باربودا

لغو اصل خاک

[ویرایش]

بعضی از کشورها مانند هند از قبل این قانون را داشتند ولی برای جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی کشورهای همسایه مانند بنگلادش اصل خاک را ملغی کردند و شرطی مبنی بر دارا بودن ملیت آن کشور توسط یکی از والدین را برای اعطای ملیت به کودک به دنیا آمده در خاکشان قرار دادند. هند در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۰۴ این شرط را قرار داد.[۱۲]

برای جلوگیری از تابعیت مضاعف اول اوت ۱۹۸۹ قانون اساسی کشور مالت به اصل خون انتقال یافت[۱۳]

در همه‌پرسی ۲۰۰۴ ایرلند برای مقابله با هجوم پناهندگان اصل خاک را به اصل خون تغییر داد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Vincent، Andrew (۲۰۰۲). Nationalism and particularity. Cambridge; New York: Cambridge University Press.
  2. ↑ Chicago Tribune: "Birthright citizenship benefits the country" by Ronald D. Rotunda بایگانی‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine September 16, 2010
  3. ↑ Texas Tribune: "Repeal Birthright Citizenship — and Then What?" by Morgan Smith August 16, 2010
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Feere, Jon (۲۰۱۰). «Birthright Citizenship in the United States: A Global Comparison». Center for Immigration Studies.
  5. ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ ۵٫۱۲ ۵٫۱۳ ۵٫۱۴ ۵٫۱۵ ۵٫۱۶ ۵٫۱۷ ۵٫۱۸ ۵٫۱۹ ۵٫۲۰ ۵٫۲۱ ۵٫۲۲ ۵٫۲۳ ۵٫۲۴ ۵٫۲۵ ۵٫۲۶ ۵٫۲۷ ۵٫۲۸ ۵٫۲۹ ۵٫۳۰ «Nations Granting Birthright Citizenship». NumbersUSA. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۶ سپتامبر ۲۰۰۹.
  6. ↑ Migration Policy Institute: "Citizenship in a Globalized World" By Greta Gilbertson January 2006
  7. ↑ «Vink, M. and G.R. de Groot (2010). Birthright Citizenship: Trends and Regulations in Europe. Comparative Report RSCAS/EUDO-CIT-Comp. 2010/8. Florence: EUDO Citizenship Observatory, pp. 35» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۳.
  8. ↑ Fiji Constitution, chap. 3, sec. 10
  9. ↑ The Constitution of Lesotho بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, chap. IV, sec. 38
  10. ↑ Constitution of the United States retrieved June 11, 2013. Constitution of the United States Amendment XIV Section 1. All persons born or naturalized in the United States, and subject to the jurisdiction thereof, are citizens of the United States and of the State wherein they reside.
  11. ↑ «Civil Code of Iran (last amended». United Nations High Commission for Refugees. ۲۰۱۲-۰۶-۲۳.
  12. ↑ Sadiq، Kamal (۲۰۰۸). Paper Citizens: How Illegal Immigrants Acquire Citizenship in Developing Countries. Oxford University Press. ص. ۱۰. شابک ۹۷۸-۰-۱۹-۵۳۷۱۲۲-۲.
  13. ↑ Bauböck, Rainer (۲۰۰۷). Citizenship policies in the new Europe. Amsterdam University Press. ص. ۲۴۷. شابک ۹۷۸-۹۰-۵۳۵۶-۹۲۲-۱. از پارامتر ناشناخته |coauthors= صرف نظر شد (|author= پیشنهاد می‌شود) (کمک)

پیوند به بیرون

[ویرایش]