اصلاح پس از رونویسی یا اصلاح همزمان با رونویسی مجموعهای از فرآیندهای زیستی مشترک در سلولهای یوکاریوتی است که بهوسیلهٔ آن، رونوشت اولیهٔ آرانای بهدنبال رونویسی از یک ژن برای تولید یک مولکول آرانای بالغ و عملکردی، تغییر شیمیایی میدهد که میتواند هستهٔ سلول را ترک کرده و انواع عملکردهای مختلفی را در سلولها انجام دهد.[۱] انواع بسیاری از تغییرات پس از رونویسی وجود دارد که از طریق روشهای متنوعی از مکانیسمهای مولکولی، انجام میشوند.
برای مثال، تبدیل رونوشتهای پیشساز آرانای پیامرسان به آرانای پیامرسان بالغ است که متعاقباً میتواند به پروتئین ترجمه شود. این فرایند شامل سه مرحلهٔ اصلی است که بهطور قابلتوجهی ساختار شیمیایی مولکول آرانای را تغییر میدهند: کلاهکگذاری '۵، افزودن یک دُم پلی آدنیلهٔ ۳' و پیرایش آرانای.
چنین پردازشهایی برای ترجمهٔ صحیح در ژنومهای یوکاریوتی، حیاتی است زیرا پیشسازهای اولیهٔ آرانای پیامرسان تولیدشده بهدنبال رونویسی، اغلب حاوی اگزونها (توالیهای کُدکننده) و اینترونها (توالیهای غیرکدکننده) است که اتصال اینترونها را حذف میکند و اگزونها را مستقیماً به هم متصل میکند. کلاهک و دم نیز انتقال آرانای پیامرسان به یک ریبوزوم را تسهیل میکنند و از تخریب مولکولی آن محافظت میکنند.[۲]
تغییرات پس از رونویسی همچنین ممکن است در طول پردازش رونوشتهای دیگر رخ دهد که در نهایت تبدیل آرانای حامل، آرانای ریبوزومی یا هر یک از انواع دیگر آرانای مورد استفاده توسط سلول میشوند.
اصلاحات پس از رونویسی، بهطور کلی شامل پردازش آرانای پیامرسان، پردازش ۵'، کلاهکگذاری، پردازش ۳'، برش و پلیآدنیلاسیون، اتصال اینترونها و پردازش آرانهای پیامرسان مربوط به هیستونها است.