ایرج رحمانپور
| ایرج رحمانپور | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام تولد | ایرج رحمانپور |
| نام(های) دیگر | حنجره زخمی زاگرس |
| زاده | ۲۰ بهمن ۱۳۳۵ |
| ژانر | موسیقی فولکلور[۱][۲] |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۵۰–اکنون |
ایرج رحمانپور (زاده ۲۰ بهمن ۱۳۳۵) شاعر، خواننده و ترانه‌سرای ایرانی است. او دارای آثار نوشتاری و موسیقی دربارهٔ فرهنگ و هنر منطقهٔ زاگرس و زبان مینجایی و لکی است. وی هم‌اکنون در کوهدشت استان لرستان زندگی می‌کند.[۱][۲][۳][۴][۵]
زندگی
[ویرایش]رحمانپور در خرم آباد و در محله باجگیران زاده شد. او تا کلاس سوم ابتدایی در خرم آباد بود ولی بعد از آن دوره به همراه مادرش به کوهدشت رفت و کودکی و نوجوانی را در سرزمین پدری‌اش کوهدشت سپری نمود.[۶] از کودکی با توجه به توانایی‌اش در آواز و آوازخوانی به این حرفه روی آورد. زندگی در یک منطقهٔ باستانی و آشنایی با فرهنگ و هنر «سرزمین مفرغ» او را به مطالعهٔ زبان و فرهنگ کهن سوق داد. وی از دهه پنجاه تا کنون به سرایش ترانه و خوانش این آثار مشغول است.[۷] او در ترانه‌هایش از مجموعه زبانهای لری خرم‌آبادی[۲] و لکی استفاده می‌کند. آثار او نقش ویژه‌ای در احیا زبان مینجایی و زبان لکی و آشنایی مردم با اشعار لری خرم‌آبادی (مینجایی)داشته‌است.[۲][۸] او متأهل، دارای چهار فرزند و از سال ۱۳۷۰ ساکن تهران است. وی هم‌اکنون در زمینه فرهنگ عامه و زبان پژوهش می‌کند.[۶]
سبک
[ویرایش]بن مایهٔ آوازهای او را «هوره» و «مویه» تشکیل می‌دهد.[۸] او از موسیقی کار، آیین‌های نمایشی، موسیقی سوگ، موسیقی جشن، حماسه، لالایی‌ها و اسطوره‌ها بهره می‌برد. رحمانپور موسیقی قدیمی و ملودی‌های فولکلور را با جریانهای اجتماعی و سیاسی تاریخ معاصر تلفیق نموده‌است. به همین دلیل او را «حنجره زخمی زاگرس» نامیده‌اند. او با موضوعات زیر آثار هنری خلق نموده‌است: آوارگان شیمیایی حلبچه، زلزله زدگان بم، زلزله زدگان رودبار و منجیل، جنگ ایران و عراق، خودسوزی زنان در ایلام و لرستان، فقر و اعتیاد، وطن‌پرستی، تنهایی انسان معاصر، نابودی فرهنگ، با یاد حسین پناهی (شاعر و بازیگر)، با یاد حسین شیدایی (بازیگر)، در بزرگداشت انفال (کشتار کردهای عراقی) در گوتنبرگ سوئد.
دلخوری و اعتراض به محسن نامجو
[ویرایش]وی در گفتگویی گفته‌است: آقای نامجو کارهای مرا به‌طور مستقیم استفاده می‌کند اما بعد می‌گوید این‌ها را از یک روستایی شنیده‌ام و خودم این‌ها را پیدا کردم.[۹][۱۰]
مجموعه اشعار
[ویرایش]مجموعهٔ کامل اشعار لری و لکی وی در کتابی با عنوان «تونه می‌نویسم سرزمینم»، «تو را می‌نویسم، سرزمینم» توسط سهراب آزادی گردآوری و به همراه ترجمهٔ فارسی منتشر شده‌است. برخی شعرهای وی در نشریات منتشر شده‌است.
آثار
[ویرایش]- جَرَس (۱۳۵۹)
- بهارباد (۱۳۶۹) - به آهنگسازی علی اکبر شکارچی
- آینه اشک (۱۳۷۲)[۱۱]
- گل آتش (۱۳۷۶)[۲]
- سفر امید (۱۳۸۳)
- سِتین اِشکسه (۱۳۸۵)
- آسو (۱۳۸۷)
- آرش (شعر حماسی دارجنگه، نوشاد ابوالوفایی)
- هَچایه (۱۳۸۹)
- وانو (۱۳۹۱)
- ایلبار (۱۳۹۵)
- به لهجه مفرغ (۱۳۹۶)
- زا (۱۳۹۶)
تک آهنگ‌ها
[ویرایش]- چَمَر ۱۳۶۸
- سرود وطن، صدا و سیمای تهران ۱۳۶۸
- بانو بهار ۱۳۶۹
- ساقی ۱۳۷۰
- موسیقی فیلم «آخرین تک‌سوار ایل»، ساختهٔ محمد سیف زاده ۱۳۷۷
- بشنو، جهان بشنو ۱۳۷۷ (با همکاری گروه موسیقی چهل دف)
- زلزله بم ۱۳۸۳
- تَژگا ۱۳۹۰
- هِنا ۱۳۹۱
- آواز در «پوئم سمفونی حلبچه» ساخته بیژن کامکار(۱۳۹۰)[۱۲][۱۳]
- ترانه‌سرای آلبوم موسیقی:
- «کوهسار» (۱۳۶۲)
- «داغ شقایق» (۱۳۶۶)
- «میراث» (۱۳۷۰)
- «تال» (۱۳۷۰)
- «چوپی» (۱۳۷۸)
- «همدنگ» و «همراز» (۱۳۸۰)
- «راز انار» (۱۳۸۷)
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «مراسم اختتامیه سی‌امین جشنواره موسیقی فجر با اجرای «ایرج رحمانپور» و گروه زاگرس». وبگاه میرملاس. ۲ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «آلبوم لری «گل آتش» منتشر شد». خبرگزاری فارس. ۱ شهریور ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «لرستان با «سمای مرگ» در هفتمین جشنواره موسیقی نواحی». خبرگزاری فارس. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «شب شاد «لرها» در تهران». خبرگزاری ایسنا. ۲۷ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «صدای زاگرس در لرستان طنین انداز شد». خبرگزاری فارس. ۱ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «زندگینامه ایرج رحمانپور (۱۳۳۵–)». همشهری آنلاین. ۲۰۲۰-۰۸-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۲۳.
- ↑ «زاگرس‌نشینان و شادی لرها/ موسیقی نواحی روسفید است». خبرگزاری فارس. ۲۷ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «رحمانپور، روایتگر زخم و مرهم / دکتر بهروز مهدی‌زاده». وبگاه میرملاس. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «اتهام سرقت هنری به محسن نامجو توسط یک خواننده». ایران آرت. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۳۱.
- ↑ «سرقت محسن نامجو از ایرج رحمانپور خواننده لری ؟!». chekhabar.ir (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۳۱.
- ↑ «آلبوم " آینه اشک " ایرج رحمانپور». وبگاه نوای لر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «پوئم سمفونی‌های خرمشهر و حلبچه رونمایی می‌شود». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
- ↑ «Magiran | روزنامه اعتماد (1390/07/04): رونمایی از «پوئم سمفونی‌های خرمشهر و حلبچه» با حمایت بانک گردشگری». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.