ایکس‌ام‌ام-نیوتون

ایکس‌ام‌ام-نیوتون
Artist's impression of the XMM-Newton spacecraft
فهرست نام‌هاHigh Throughput X-ray Spectroscopy Mission
X-ray Multi-Mirror Mission
گونه مأموریتاخترشناسی پرتو ایکس
اپراتورآژانس فضایی اروپا
شناسهٔ کوسپار1999-066A
شماره ستکات۲۵۹۸۹
وبگاه
مدت مأموریتPlanned: 10 years[۱]
Elapsed: ۲۵ سال، ۱ ماه، ۶ روز
ویژگی‌های فضاپیما
سازندهDornier Satellitensysteme, کارل زایس آگ، Media Lario, ماترا مارکونی اسپیس، BPD Difesa e Spazio, فوکر[۲]
جرم پرتاب۳٬۷۶۴ کیلوگرم (۸٬۲۹۸ پوند)[۲]
جرم خشک۳٬۲۳۴ کیلوگرم (۷٬۱۳۰ پوند)
ابعادLength: ۱۰٫۸ متر (۳۵ فوت)[۲]
Span: ۱۶٫۱۶ متر (۵۳ فوت)[۲]
توان1,600 watts[۲]
آغاز مأموریت
تاریخ راه‌اندازی10 December 1999, 14:32 (1999-12-10UTC14:32) UTC[۳]
موشکآریان ۵G No. 504[۴]
سایت پرتابپایگاه فضایی گویان ELA-3[۲][۴]
پیمان‌کارآریان‌اسپیس
Entered service1 July 2000[۲]
مشخصات مداری
سامانه مرجعمدار زمین‌مرکزی
نیم‌قطر بزرگ۶۵٬۶۴۸٫۳ کیلومتر (۴۰٬۷۹۲٫۰ مایل)
خروج از مرکز۰٫۸۱۶۵۸۵
حضیض gee۵٬۶۶۲٫۷ کیلومتر (۳٬۵۱۸٫۶ مایل)
اوج gee۱۱۲٬۸۷۷٫۶ کیلومتر (۷۰٬۱۳۸٫۹ مایل)
انحراف مداری67.1338 degrees
تناوب2789.9 minutes
مبدأ4 February 2016, 01:06:30 UTC[۵]
تلسکوپ اصلی
گونه۳ × Wolter type-1[۲]
قطرOuter mirror: ۷۰ سانتیمتر (۲۸ اینچ)[۲]
Inner mirror: ۳۰٫۶ سانتیمتر (۱۲ اینچ)[۲]
فاصله کانونی۷٫۵ متر (۲۵ فوت)[۲]
Collecting area۰٫۴۴۲۵ متر مربع (۵ فوت مربع) at 1.5 الکترون‌ولت[۲]
۰٫۱۷۴۰ متر مربع (۲ فوت مربع) at 8 keV[۲]
طول موج۰٫۱–۱۲ الکترون‌ولت (۱۲–۰٫۱ نانومتر)[۲]
دقت5 to 14 arcseconds[۲]
XMM-Newton mission insignia
ESA astrophysics insignia for XMM-Newton  

ایکس‌ام‌ام-نیوتون (انگلیسی: XMM-Newton) که به نام‌های مأموریت طیف‌سنجی پرتو ایکس با توان بالا و مأموریت چندآینه‌ای پرتو ایکس نیز شناخته می‌شود، یک رصدخانه فضایی پرتو ایکس است که آن را آژانس فضایی اروپا در دسامبر ۱۹۹۹ بر روی موشک آریان ۵ به‌سوی مدار نزدیک زمین پرتاب شده‌است. این دومین مأموریت اصلی برنامه هوریزون ۲۰۰۰ آژانس فضایی اروپا بوده‌است. این فضاپیما که به نام فیزیکدان و اخترشناس آیزاک نیوتن نامگذاری شده، وظیفهٔ بررسی منابع پرتو ایکس بین ستاره‌ای، انجام طیف‌بینی محدوده‌ای وسیع و انجام نخستین تصویربرداری همزمان از اجسام را با پرتو ایکس و نیز نوری (در طول موج طیف مرئی و فرابنفش) دارد.[۶]

این فضاپیما که در ابتدا با بودجه برای مدت دو سال، با عمر ده ساله طراحی شده بود، در سلامت کامل به سر می‌برد و مأموریت‌های مکرری را دریافت کرده‌است، آخرین بار مأموریت در اکتبر ۲۰۲۰ بوده که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد.[۷]

آژانس فضایی اروپا قصد دارد ایکس‌ام‌ام-نیوتون را با تلسکوپ پیشرفته برای اخترفیزیک با انرژی بالا (ATHENA) جایگزین کند. این دومین مأموریت بزرگ در برنامهٔ چشم‌انداز کیهانی ۲۰۱۵-۲۰۲۵ است که در سال ۲۰۲۸ راه‌اندازی می‌شود.[۸] ایکس‌ام‌ام-نیوتون به رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا شبیه است که در ۱۹۹۹ نیز راه‌اندازی شد.

تا ماه مهٔ ۲۰۱۸، نزدیک به ۵۶۰۰ مقاله در مورد ایکس‌ام‌ام-نیوتون یا نتایج علمی آن رصدگر منتشر شده‌است.[۹]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "XMM-Newton factsheet". European Space Agency. 20 August 2014. Retrieved 16 June 2018.
  2. ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ ۲٫۱۳ ۲٫۱۴ Wilson, Andrew (June 2005). "XMM-Newton" (PDF). ESA Achievements (3rd ed.). European Space Agency. pp. 206–209. ISBN 92-9092-493-4. ESA Publication BR-250.
  3. ↑ "A Faultless Launch". European Space Agency. 10 December 1999. Retrieved 21 September 2014.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Ariane-5". Gunter's Space Page. Retrieved 21 September 2014.
  5. ↑ "XMM - Orbit". Heavens Above. 3 February 2016. Retrieved 3 February 2016.
  6. ↑ "XMM-Newton: Objectives". European Space Agency. 8 July 2011. Retrieved 5 February 2016.
  7. ↑ "Extended operations confirmed for science missions". ESA. Retrieved 11 June 2021.
  8. ↑ Bauer, Markus (27 June 2014). "Athena to study the hot and energetic Universe". European Space Agency. Retrieved 8 June 2017.
  9. ↑ Kretschmar, Peter (2018). XMM-Newton Overall Mission Status (PDF). XMM-Newton Users' Group Meeting #19. 17–18 May 2018. Villafranca del Castillo, Spain.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایکس‌ام‌ام-نیوتون موجود است.
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد فضاپیما یا ماهواره است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.