باز (پرنده)
| باز | |
|---|---|
| |
| طرلان بالغ | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | بازسانان |
| تیره: | بازان |
| سرده: | بازها |
| گونه: | A. gentilis |
| نام دوبخشی | |
| Accipiter gentilis | |
گروه بازها[۱][۲] [۳] از انواع میان‌جثه پرندگان شکاری هستند که شامل دیگر شکاریان روزگرد زردچشم همچون عقاب‌ها، سارگپه‌ها و سنقرها در راسته بازسانان جای می‌گیریند. طرلان همراه با پرندگانی چون قرقی و پیغو یکی از اعضای سردهٔ Accipiter یا «بازهای راستین» است. این سه پرنده خویشاوندی نزدیک و شباهت ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند اما شاهین بزرگتر است و برخلاف بقیه خویشاوندان خود که فقط در شکار پرندگان کوچک تخصص دارند، طعمه‌های متنوع‌تری از جمله پرندگان کوچک و بزرگ و حتی پرندگان شکاری دیگر، پستانداران کوچک مانند انواع موش و خرگوش و سنجاب و حتی جانورانی چون روباه و راکون را شکار می‌کند. طرلان تنها عضو این سرده است که هم در اوراسیا و هم در آمریکای شمالی پراکنده شده‌است.
بازهای ایران
[ویرایش]در ایران سه گروه از بازها و چهار گونه زیست می‌کنند:
الف- طرلان (ترلان) [۴] یا شهباز یا باز سپید
ب- قرقی یا جره باز یا باشه [۵]
ج- پیغوها شامل پیغوی بزرگ و پیغوی کوچک
طرلان (ترلان) Northern Goshawk Accipiter gentilis
قرقی Eurasian Sparrowhawk Accipiter nisus
پیغوی بزرگ Levant Sparrowhak Accipiter brevipes
پیغوی کوچک Shikra Accipiter badius
بازداری
[ویرایش]باز سپید در طول تاریخ از محبوبترین پرندگان شکاری برای بازداری بوده‌است. نام این پرنده در زبان انگلیسی Goshawk به صورت تحت‌اللفظی به معنی «قوشِ غاز» است و به توانایی آن در شکار پرندگان بزرگی چون غاز وحشی اشاره دارد. البته کاربرد سنتی این پرنده بیشتر برای شکار خرگوش، قرقاول، کبک و پرندگان آبزی متوسط بوده‌است. فقط ژاپنی‌ها به‌طور معمول از این پرنده برای شکار حیوانات بزرگی چون غاز و درنا استفاده می‌کردند.
در اروپای باستان این پرنده با لقب «پرنده کشاورزان» یا «پرنده آشپزی» شناخته می‌شد چراکه برای شکار انواع مختلف حیوانات خوراکی مناسب بود و در مقایسه با شاهین معمولی (بحری) انتخاب بهتری برای مردم عادی بود. شاهین معمولی هم پرنده شکاری بسیار محبوبی بود اما به دلیل محدودیت در نوع طعمه‌ها (عمدتاً پرندگان متوسط) و تکنیک‌های شکارگری بیشتر مورد استفاده اشراف و نجیب‌زادگان بود. در دوران نوین هم این پرنده محبوبیت و اعتباری همپای شاهین معمولی در میان بازداران دارد.
منابع
[ویرایش]- راهنمای صحرایی پرندگان ایران - جمشید منصوری - انتشارات ذهن
- کلیات پرنده‌شناسی، جمشید منصوری، ناشر: سازمان حفاظت محیط زیست، ۱۳۶۹
- ↑ جرویس رید، سایمون (۱۳۳۷). فهرست پیشنهادی اسامی پرندگان ایران. دانشگاه تهران، شماره ۴۶۵. ص. ۲۳.
- ↑ ابراهیم‌نژاد، محمد (ترجمه)؛ نوشته روبرت توماس اُر (۱۳۷۸). زیست‌شناسی مهره‌داران. مرکز نشر دانشگاهی، تهران. ص. ۸۲۳. شابک ۹۶۴-۰۱-۰۹۴۳-۶.
- ↑ صدرزاده طباطبایی، محمدحسین (۱۳۸۵). کالبدشناسی مقایسه‌ای مهره‌داران. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ص. ۷۶۶. شابک ۹۶۴-۰۳-۴۴۷۵-۳.
- ↑ Blanford, W.T. (1876). Eastern Persia. An account of the journeys of the Persian boundary commission 1870–72. II Zoology and Geology. London: MacMillan & Co. pp. 98–304.
- ↑ Blanford, W.T. (1876). Eastern Persia. An account of the journeys of the Persian boundary commission 1870–72. II Zoology and Geology. London: MacMillan & Co. pp. 98–304.
"منبع جعبه زیست" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 15 November 2008.
