بی‌تی‌آر-۵۰

بی‌تی‌آر-۵۰
بی‌تی‌آر-۵۰ عراقی
نوعنفربر زره‌پوش
خاستگاه اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمت
خدمت۱۹۵۴ تا اواخر دهه ۱۹۷۰ (در شوروی)
جنگ‌هاجنگ شش روزه
جنگ یوم کیپور
جنگ ویتنام
جنگ شوروی در افغانستان
جنگ ایران و عراق
جنگ داخلی لبنان
جنگ خلیج فارس
تاریخچه تولید
تاریخ طراحی۱۹۵۲
تاریخ تولید۱۹۵۴ تا ۱۹۷۰
ویژگی‌ها
وزن۱۴٫۵ تن
طول۷٫۰۸ متر
عرض۳٫۱۴ متر
ارتفاع۲٫۰۳ متر
خدمه۲ نفر (فرمانده و راننده)
سرنشینان۲۰ سرباز
تسلیحات
اصلی
بدون سلاح یا تیربار ۷٫۶۲ یا ۱۲٫۷ یا ۱۴٫۵ م‌م
موتورموتور دیزلی ۶ سیلندر
۲۴۰ اسب بخار در ۱۸۰۰ دور در دقیقه
قدرت/وزن۱۶٫۶
ظرفیت سوخت۴۰۰ لیتر
برد
عملیاتی
۴۰۰ کیلومتر
بیشینهٔ سرعتجاده: ۴۴ کیلومتر
روی آب: ۱۱ کیلومتر بر ساعت

بی‌تی‌آر-۵۰ با نام ایرانی نفربر خشایار نفربر زره‌پوش آبی-خاکی ساخت شوروی است که بر مبنای تانک سبک پی‌تی-۷۶ طراحی شده‌است. بی‌تی‌آر-۵۰ یک خودروی شنی‌دار است، برخلاف دیگر نفربرهای سری بی‌تی‌آر که چرخ‌دار هستند. بی‌تی‌آر (БТР) مخفف واژهٔ روسی برونترانسپورتر (Бронетранспортер) است. این نفربر بین سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۷۰ در شوروی تولید شده و به ده‌ها کشور دیگر نیز صادر شد. لهستان و چکسلواکی نیز مدل ارتقا یافته‌ای از این نفربر را با نام اُتی-۶۲ توپاس تولید کرده‌اند. نفربر چینی تایپ ۷۷ نیز هرچند شباهت زیادی به بی‌تی‌آر-۵۰ دارد اما از روی آن کپی نشده و طراحی مستقلی دارد.

مشخصات

[ویرایش]

بی‌تی‌آر-۵۰ حدود ۱۴٫۵ تن وزن دارد و یک موتور دیزلی به قدرت ۲۴۰ اسب بخار نیروی محرکهٔ آن را تأمین می‌کند. موتور در قمست عقب و کوپهٔ سربازان در قسمت وسط خودرو قرار گرفته و گنجایش حمل ۲۰ سرباز را دارد. زره فولادی این نفربر بین ۷ میلی‌متر در عقب تا ۱۳ میلی‌متر در جلو ضخامت دارد و فقط در مقابل گلوله‌های ۷٫۶۲ میلی‌متری و ترکش‌های کوچک مقاوم است. ارتفاع کم ۲ متر و ۳ سانتیمتری و زاویه‌دار بودن قسمت جلوی نفربر باعث می‌شود تا هدف قرار گرفتن آن از جلو دشوار باشد. بی‌تی‌آر-۵۰ به لطف بدنهٔ قایقی‌شکل و صاف خود به خوبی بر روی آب شناور می‌شود. حداکثر سرعت این خودرو بر روی آب ۱۱ کیلومتر بر ساعت و روی جاده ۴۴ کیلومتر است. تمهیدات لازم برای قرار دادن یک توپ ۵۷ یا ۸۵ م‌م در قسمت سربازان در داخل نفربر نیز در نظر گرفته شده‌است. در این حالت توپ‌ها را می‌توان هم از داخل خودرو گلوله‌گذاری و شلیک کرد یا آن‌ها را پیاده کرده و از روی زمین شلیک کرد.[۱]

بی‌تی‌آر-۵۰ تا اواخر دهه ۱۹۷۰ در ارتش شوروی فعال بود تا اینکه با خودرو جنگی پیاده‌نظام بی‌ام‌پی-۱ و نفربرهای جدیدتر سری بی‌تی‌آر جایگزین شد.

ایران در سال ۱۹۶۶ (۱۳۴۵ ه‍.ش) ۲۷۰ دستگاه از این نفربر را از شوروی خریداری کرد و با نام نفربر خشایار از آن استفاده کرد.

کاربران

[ویرایش]
بی‌تی‌آر-۵۰ موزه‌ای در اسرائیل
بهینه‌سازی صربستانی بی‌تی‌آر-۵۰ شامل نصب یک برجک با توپ مسلسل ۳۰ م‌م، تیربار ۷٫۶۲، دو پرتابگر موشک مالیوتکا و چهار نارنجک دودزا می‌شود

کاربران پیشین

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Global Security BTR_50
  2. ↑ Russian Armed Forces: 1999 - 2003 warfare.ru
  3. ↑ Gawrych, George W. (2000). "The Albatross of Decisive Victory". Greenwood. Archived from the original on 30 June 2007. Retrieved 23 August 2014. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help) p. 111
  4. ↑ Army Equipment - Israel globalsecurity.org
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بی‌تی‌آر-۵۰ موجود است.