تری‌پاراتاید

تری‌پاراتاید
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریForteo
AHFS/Drugs.commonograph
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • C
روش مصرف داروتزریق زیرجلدی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۹۵٪
متابولیسمکبدی (پروتئولیز غیراختصاصی)
نیمه‌عمر حذفزیرجلدی: ۱ ساعت
دفعکلیوی (متابولیت‌ها)
شناسه‌ها
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ECHA InfoCard100.168.733 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC181H291N55O51S۲
جرم مولی4117.72 g/mol g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • [H]/N=C(\N)/NCCC[C@@H](C(=O)N[C@@H](C(C)C)C(=O)N[C@@H](CCC(=O)O)C(=O)N[C@@H](Cc1c[nH]c2c1cccc2)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCCN/C(=N/[H])/N)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCC(=O)N)C(=O)N[C@@H](CC(=O)O)C(=O)N[C@@H](C(C)C)C(=O)N[C@@H](Cc3cnc[nH]3)C(=O)N[C@@H](CC(=O)N)C(=O)N[C@@H](Cc4ccccc4)C(=O)O)NC(=O)[C@H](CCC(=O)O)NC(=O)[C@H](CCSC)NC(=O)[C@H](CO)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)NC(=O)[C@H](CC(C)C)NC(=O)[C@H](Cc5cnc[nH]5)NC(=O)[C@H](CCCCN)NC(=O)CNC(=O)[C@H](CC(C)C)NC(=O)[C@H](CC(=O)N)NC(=O)[C@H](Cc6cnc[nH]6)NC(=O)[C@H](CCSC)NC(=O)[C@H](CC(C)C)NC(=O)[C@H](CCC(=O)N)NC(=O)[C@H]([C@@H](C)CC)NC(=O)[C@H](CCC(=O)O)NC(=O)[C@H](CO)NC(=O)[C@H](C(C)C)NC(=O)[C@H](CO)N
  • InChI=1S/C181H291N55O51S2/c1-21-96(18)146(236-160(267)114(48-53-141(250)251)212-174(281)132(84-239)232-177(284)143(93(12)13)233-147(254)103(185)82-237)178(285)216-111(45-50-134(187)241)155(262)219-119(65-90(6)7)163(270)213-116(55-62-289-20)158(265)224-124(71-100-79-196-86-203-100)167(274)226-126(73-135(188)242)169(276)217-117(63-88(2)3)148(255)201-81-138(245)205-105(39-27-30-56-182)149(256)223-123(70-99-78-195-85-202-99)166(273)221-121(67-92(10)11)164(271)225-128(75-137(190)244)171(278)231-131(83-238)173(280)214-115(54-61-288-19)157(264)210-112(46-51-139(246)247)153(260)208-109(43-34-60-199-181(193)194)159(266)234-144(94(14)15)175(282)215-113(47-52-140(248)249)156(263)222-122(69-98-77-200-104-38-26-25-37-102(98)104)165(272)220-120(66-91(8)9)161(268)209-108(42-33-59-198-180(191)192)151(258)206-106(40-28-31-57-183)150(257)207-107(41-29-32-58-184)152(259)218-118(64-89(4)5)162(269)211-110(44-49-133(186)240)154(261)228-129(76-142(252)253)172(279)235-145(95(16)17)176(283)229-125(72-101-80-197-87-204-101)168(275)227-127(74-136(189)243)170(277)230-130(179(286)287)68-97-35-23-22-24-36-97/h22-26,35-38,77-80,85-96,103,105-132,143-146,200,237-239H,21,27-34,39-76,81-84,182-185H2,1-20H3,(H2,186,240)(H2,187,241)(H2,188,242)(H2,189,243)(H2,190,244)(H,195,202)(H,196,203)(H,197,204)(H,201,255)(H,205,245)(H,206,258)(H,207,257)(H,208,260)(H,209,268)(H,210,264)(H,211,269)(H,212,281)(H,213,270)(H,214,280)(H,215,282)(H,216,285)(H,217,276)(H,218,259)(H,219,262)(H,220,272)(H,221,273)(H,222,263)(H,223,256)(H,224,265)(H,225,271)(H,226,274)(H,227,275)(H,228,261)(H,229,283)(H,230,277)(H,231,278)(H,232,284)(H,233,254)(H,234,266)(H,235,279)(H,236,267)(H,246,247)(H,248,249)(H,250,251)(H,252,253)(H,286,287)(H4,191,192,198)(H4,193,194,199)/t96-,103-,105-,106-,107-,108-,109-,110-,111-,112-,113-,114-,115-,116-,117-,118-,119-,120-,121-,122-,123-,124-,125-,126-,127-,128-,129-,130-,131-,132-,143-,144-,145-,146-/m0/s1 N
  • Key:OGBMKVWORPGQRR-UMXFMPSGSA-N N
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

تری‌پاراتاید[۱][۲][۳] (انگلیسی: Teriparatide) یک پروتئین نوترکیب از هورمون پاراتیروئید است که از ۳۴ اسید آمینهٔ نخست (در انتهای آمین آن) تشکیل شده‌است که بخش فعالِ هورمون محسوب می‌شود. این دارو یک مادهٔ آنابولیک مؤثر (مثلاً برای رشد استخوان) است[۴] و به صورت تزریق زیرجلدی در ناحیهٔ ران یا شکم تجویز می‌شود.[۴][۵]

تری‌پاراتاید در درمانِ بعضی از انواع پوکی استخوان استفاده می‌شود[۶] و گاهی نیز به‌صورت «خارج‌ازدستور» (off-label) جهت تسریع ترمیم استخوان در موارد شکستگی‌های آن تجویز می‌گردد. به‌عنوان مثال، فرانچسکو توتی که دچار شکستگی استخوان‌های درشت‌نی/نازک‌نی شده بود، با مصرف این دارو توانست خود را به‌طور غیرمنتظره‌ای به جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ برساند.[۷] گزارش‌هایی از درمانِ موفقیت‌آمیزِ عدمِ جوش‌خوردگی استخوان‌ها (nonunions) با این دارو وجود دارد.[۸]

تری‌پاراتاید سلول‌های استخوان‌ساز را بیشتر از سلول‌های استخوان‌کاه تحریک می‌کند و در نتیجه، در مجموع باعث استخوان‌سازی می‌شود.

این دارو با نام تجاری «فورتئو» توسط شرکت داروسازی «الای لی‌لی اند کامپنی» عرضه می‌شود. در سال ۲۰۱۵ میلادی در ایالات متحده آمریکا، هر دوز این دارو مابین ۵۷۹ تا ۹۶۷ دلار هزینه داشت.[۹]

سازمان غذا و دارو آمریکا این دارو را در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۲ میلادی برای درمانِ پوکی استخوان در مردان و زنان یائسه که در معرض شکستگی‌های استخوانی هستند، و همچنین در پوکی استخوان‌های اولیه یا هیپوگنادال در مردان، مورد پذیرش قرار داد.[۱۰] این دارو در تقویت رشد استخوانی (مثلاً تراکم استخوان‌های ستون فقرات را به میزان ۸٪ پس از یک‌سال مصرف افزایش می‌دهد)[۱۱] و کاهش خطر شکستگی‌هایِ درجا در استخوان‌هایِ پوک مؤثر است.[۱۰][۱۲]

عوارض جانبی شایع دارو شامل سردرد، تهوع، سرگیجه و درد اندام است.[۱۰] یک عارضهٔ بالقوهٔ این دارو، احتمال بروز سرطان استخوان از نوع استئوسارکوما است. این عارضه در موش صحرایی به اثبات رسیده که بر خلاف انسان، در تمام طول عمر دارای رشد استخوانی مداوم هستند.[۴] تومورهای استخوانی موش در انتهای استخوان‌ها و بلافاصله پس از تزریق دارو به‌وجود آمد.[۱۳] تا کنون ۲ مورد از استئوسارکوما در انسان گزارش شده‌است.[۱۱] سازمان غذا و دارو آمریکا این عارضه را بسیار نادر (۱ در ۱۰۰٬۰۰۰ جمعیت)[۱۰] می‌داند که با افزایش سن پس از ۶۰ سالگی، مختصری احتمالش بیشتر می‌شود (۰٫۴ در ۱۰۰٬۰۰۰)[۱۰]

مصرف تری‌پاراتاید در مواردی که احتمالِ بروز استئوسارکوما وجود دارد ممنوع است. این موارد عبارتند از: مبتلایان به بیماری پاژه، افزایش غیرقابل توضیحِ سطحِ آلکالین فسفاتاز، اپی‌فیز باز و سابقهٔ قبلی رادیوتراپی استخوان

تولید در ایران

[ویرایش]

این دارو در ایران با نام تجاری سینوپار (CinnoPar) توسط شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن تولید می‌شود.[۱۴]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «'حذف' اصلی‌ترین داروی درمان پوکی استخوان از لیست بیمه‌های درمانی ایران». بخش فارسی خبرگزاری بی‌بی‌سی. ۵ آذر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۳۹۶.
  2. ↑ «دلایل حذف داروی «تری پاراتاید» از فهرست بیمه». سلامت‌آنلاین. ۵ آذر ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۳۹۶.
  3. ↑ «تری‌پاراتاید». «مجلهٔ رازی» (در کتابخانهٔ دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران). ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۳۹۶.[پیوند مرده]
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Riek AE and Towler DA (2011). "The pharmacological management of osteoporosis". Missouri Medicine. 108 (2): 118–23. PMC 3597219. PMID 21568234.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:استفاده از پارامتر نویسندگان (link)
  5. ↑ Estébanez, P.; Sarasqueta, C.; Nájera, R.; Contreras, G.; Pérez, L.; Fitch, K.; Vicente, A. (1992). "Prevalence of HIV-1, HIV-2, and HTLV-I/II in Spanish seamen". Journal of acquired immune deficiency syndromes. 5 (3): 316–317. doi:10.1097/00126334-199203000-00015. PMID 1346808.
  6. ↑ Saag KG, Shane E, Boonen S, et al. (November 2007). "Teriparatide or alendronate in glucocorticoid-induced osteoporosis". The New England Journal of Medicine. 357 (20): 2028–39. doi:10.1056/NEJMoa071408. PMID 18003959.
  7. ↑ Bruce Jancin (2011-12-12). "Accelerating Fracture Healing With Teriparatide". Internal Medicine News Digital Network. Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 2013-09-20.
  8. ↑ Giannotti, S.; Bottai, V.; Dell’Osso, G.; Pini, E.; De Paola, G.; Bugelli, G.; Guido, G. (2013). "Current medical treatment strategies concerning fracture healing". Clinical Cases in Mineral and Bone Metabolism. 10 (2): 116–120. PMC 3796998. PMID 24133528.
  9. ↑ Langreth, Robert (June 29, 2016). "Decoding Big Pharma's Secret Drug Pricing Practices". Bloomberg. Retrieved 15 July 2016.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ Rizzoli, R.; Reginster, J. Y.; Boonen, S.; Bréart, G. R.; Diez-Perez, A.; Felsenberg, D.; Kaufman, J. M.; Kanis, J. A.; Cooper, C. (2011). "Adverse Reactions and Drug–Drug Interactions in the Management of Women with Postmenopausal Osteoporosis". Calcified Tissue International. 89 (2): 91–104. doi:10.1007/s00223-011-9499-8. PMC 3135835. PMID 21637997.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Kawai, M.; Mödder, U. I.; Khosla, S.; Rosen, C. J. (2011). "Emerging therapeutic opportunities for skeletal restoration". Nature Reviews Drug Discovery. 10 (2): 141–156. doi:10.1038/nrd3299. PMC 3135105. PMID 21283108.
  12. ↑ Murad, M. H.; Drake, M. T.; Mullan, R. J.; Mauck, K. F.; Stuart, L. M.; Lane, M. A.; Abu Elnour, N. O.; Erwin, P. J.; Hazem, A.; Puhan, M. A.; Li, T.; Montori, V. M. (2012). "Comparative Effectiveness of Drug Treatments to Prevent Fragility Fractures: A Systematic Review and Network Meta-Analysis". Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 97 (6): 1871–1880. doi:10.1210/jc.2011-3060. PMID 22466336.
  13. ↑ http://www.drugs.com/pro/forteo.html
  14. ↑ «Ø³ÛŒÙ†Ø§Ú˜Ù†: سینوپار». www.cinnagen.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۲.

پیوند به بیرون

[ویرایش]