جنگ داخلی جمهوری آفریقای مرکزی

جنگ داخلی جمهوری آفریقای مرکزی
	; وضعیت نظامی کنونی در جمهوری آفریقای مرکزی
تاریخ	۱۰ دسامبر ۲۰۱۲ – اکنون; (۱۲ سال، ۱ ماه، ۱ هفته و ۶ روز)
موقعیت	جمهوری آفریقای مرکزی; (با احتمال گسترش به منطقه شرق، کامرون)
نتایج	فهرست درگیری‌های مسلحانه جاری شورشیان سلکا قدرت را از دست فرانسوا بوزیزه می‌گیرند.; میشل جوتودیا رهبر سلکا رئیس‌جمهور می‌شود.; رئیس‌جمهور میشل جوتودیا، سلکا را منحل می‌کند.; درگیری‌های مختصر بین جناح‌های سابق سلکا و شبه‌نظامیان آنتی بالاکا.; رئیس‌جمهور میشل جوتودیا در میان فشارهای شدید بین‌المللی استعفا داد. دولت موقت تشکیل می‌شود.; برگزاری انتخابات در سال ۲۰۱۶ پ انتخاب فوستن-آرکانژ توادرا به عنوان رئیس‌جمهور.; انشعاب بین جناح‌های سابق سلکا و آنتی بالاکا با جناحی از سلکا که اعلام جمهوری لوگون کرده بود.; ٰدرگیری بین جناح‌های سابق سلکا و یوپی‌سی.; رئیس‌جمهور سابق فرانسوا بوزیزه همه گروه‌های شورشی را ادغام می‌کند و ائتلاف میهن‌پرستان برای تغییر را تشکیل می‌دهد.; انتخابات در سال ۲۰۲۱ و انتخاب مجدد فاستین-آرچنج توادرا به عنوان رئیس‌جمهور.;
تغییرات; قلمرو	از ژوئیه ۲۰۲۱ دولت بیش از هر زمان دیگری از زمان شروع جنگ اوضاع را تحت کنترل دارد.
طرف‌های درگیر
جمهوری آفریقای مرکزی نیروهای مسلح آفریقای مرکزی; مینوسکا (از ۲۰۱۴); رواندا (از ۲۰۲۰); روسیه (از ۲۰۱۸) گروه واگنر; جنبش امپراتوری روسیه; روس‌های سیاه; پیش‌تر: آفریقای جنوبی (۲۰۱۳); میسکا (۲۰۱۳–۲۰۱۴); جامعه اقتصادی کشورهای مرکز آفریقا; (۲۰۰۸–۲۰۱۳) آنگولا ; کامرون ; چاد ; مراکش ; اوگاندا ; جمهوری کنگو ; جمهوری دموکراتیک کنگو ; گابن ; بوروندی ; گینه استوایی ; سائوتومه و پرنسیپ ; فرانسه (2013–2021) EUFOR RCA; (۲۰۱۴–۲۰۱۵) استونی ; فنلاند ; گرجستان ; لتونی ; لوکزامبورگ ; هلند ; پرتغال ; لهستان ; رومانی ; اسپانیا ; ایتالیا ;	ائتلاف میهن‌پرستان برای تغییر (از ۲۰۲۰) آنتی بالاکا ; 3R ; یوپی‌سی ; جبهه مردمی برای تولد دوباره ; جنبش میهنی آفریقای مرکزی ; جمهوری لاگون; حزب تجمع ملت آفریقای مرکزی; ارتش مقاومت خدا; Azande Ani Kpi Gbe (since March 2023) Support: چاد (alleged) ; نیروهای پشتیبانی سریع ; Defunct groups: Séléka (2012–2014) CPJP ; CPSK ; UFDR ; FDPC ; FPR ; RJ (2013–2018); MNLC (2017–2019); MLCJ (2008–2022); RPRC (۲۰۱۴–۲۰۲۲)
فرماندهان و رهبران
فوستن-آرکانژ توادرا; (از ۲۰۱۶); کاترین سامبا-پانزا; (۲۰۱۴–۲۰۱۶); فرانسوا بوزیزه; (۲۰۱۲–۲۰۱۳); Parfait Onanga-Anyanga; امانوئل مکرون; (۲۰۱۷–۲۰۲۱); فرانسوا اولاند; (۲۰۱۳–۲۰۱۷); جیکوب زوما; (۲۰۱۲–۲۰۱۳); پل کاگامه; (از ۲۰۲۰); ولادیمیر پوتین; (از ۲۰۱۸); مینوسکا: محمد شهاب‌الدین چوپو; (از ۲۰۲۳) ; محمد عبدالحمید; (۲۰۱۴–۲۳) ; شیخ حسینه; (از ۲۰۱۴) ; عارف علوی; (از ۲۰۱۸) ; ممنون حسین; (۲۰۱۴–۱۸) ; انوار الحق کاکر; (از ۲۰۲۳) ; شهباز شریف; (۲۰۲۲–۲۳) ; عمران خان; (۲۰۱۸–۲۲) ; شاهد خاقان عباسی; (۲۰۱۷–۱۸) ; نواز شریف; (۲۰۱۴–۱۷) ; عبدالفتاح سیسی; (از ۲۰۱۴) ; مصطفی مدبولی; (از۲۰۱۸) ; شریف اسماعیل; (۲۰۱۵–۱۸) ; ابراهیم محلب; (۲۰۱۴–۱۵) ; هاکاینده هیچیلما; (از ۲۰۲۱) ; ادگار لونگو; (۲۰۱۵–۲۱) ; گای اسکات; (۲۰۱۴–۱۵) ; رام چاندرا پودل; (از ۲۰۲۳) ; بیدیا دوی بانداری; (۲۰۱۵–۲۳) ; رام باران یاداو; (۲۰۱۴–۱۵) ; شیر بهادر دیوبا; (۲۰۲۱–۲۲, ۲۰۱۷–۱۸) ; شارما اولی; (۲۰۱۵–۱۶, ۲۰۱۸–۲۱) ; پراچاندا; (۲۰۱۶–۱۷, از ۲۰۲۲) ; سوشیل کویرالا; (۲۰۱۴–۱۵) ; محمد ولد غزوانی; (از ۲۰۱۹) ; محمد ولد عبدالعزیز; (۲۰۱۴–۱۹) ; محمد ولد بلال; (از ۲۰۲۰) ; Ismail Ould Bedde Ould Cheikh Sidiya; (۲۰۱۹–۲۰) ; Mohamed Salem Ould Béchir; (۲۰۱۸–۱۹) ; Yahya Ould Hademine; (۲۰۱۴–۱۸) ; سامیه حسن; (since 2021) ; جان ماگوفولی; (۲۰۱۵–۲۱) ; جاکایا کی‌کوته; (۲۰۱۴–۱۵) ; Kassim Majaliwa; (از ۲۰۱۵) ; Mizengo Pinda; (۲۰۱۴–۱۵) ; جوکو ویدودو; (از ۲۰۱۴) ; مکی سال; (از ۲۰۱۴) ; آمادو با; (از ۲۰۲۲) ; محمد دیون; (۲۰۱۴–۱۹) ; دینا بولوارته; (از ۲۰۲۲) ; پدرو کاستیلو; (۲۰۲۱–۲۲) ; فرانسیسکو ساگاستی; (۲۰۲۰–۲۱) ; مانوئل مرینو; (۲۰۲۰) ; مارتین ویسکارا; (۲۰۱۸–۲۰) ; پدرو پابلو کوچینسکی; (۲۰۱۶–۱۸) ; اولانتا هومالا; (۲۰۱۴–۱۶) ; آلبرتو اوتارولا; (از ۲۰۲۲) ; Pedro Angulo Arana; (۲۰۲۲) ; بتسی چاوز; (۲۰۲۲) ; Aníbal Torres; (۲۰۲۲) ; هکتور والر; (۲۰۲۲) ; میرتا واسکوئز; (۲۰۲۱–۲۲) ; گویدو بلیدو اوگارته; (۲۰۲۱) ; ویولتا برمودز; (۲۰۲۰–۲۱) ; Ántero Flores Aráoz; (۲۰۲۰) ; Walter Martos; (۲۰۲۰) ; پدرو کاتریانو; (۲۰۱۵–۱۶, ۲۰۲۰) ; Vicente Zeballos; (۲۰۱۹–۲۰) ; Salvador del Solar; (۲۰۱۹) ; César Villanueva; (۲۰۱۸–۱۹) ; Mercedes Aráoz; (۲۰۱۷–۱۸) ; Fernando Zavala; (۲۰۱۶–۱۷) ; آنا خارا; (۲۰۱۴–۱۵) ; نوردوم سیهامونی; (since 2014) ; هان مانت; (since 2023) ; هون سن; (۲۰۱۴–۲۳) ; قیس سعید; (از ۲۰۱۹) ; محمد ناصر; (۲۰۱۹) ; محمد باجی قائد سبسی; (۲۰۱۴–۱۹) ; Ahmed Hachani; (از ۲۰۲۳) ; نجلا بودن رمضان; (۲۰۲۱–۲۳) ; هشام مشیشی; (۲۰۲۰–۲۱) ; الیاس فخفاخ; (۲۰۲۰) ; یوسف شاهد; (۲۰۱۶–۲۰) ; حبیب صید; (۲۰۱۵–۱۶) ; مهدی جمعه; (۲۰۱۴–۱۵) ; رانیل ویکرماسینگه; (از ۲۰۲۲) ; گوتابایا راجاپاکسا; (۲۰۱۹–۲۲) ; مایتریپالا سیریسنا; (۲۰۱۵–۱۹) ; ماهیندا راجاپاکسا; (۲۰۱۴–۱۵) ; دینش گوناواردنا; (از ۲۰۲۲) ; دی.ام. جایارتن; (۲۰۱۴–۱۵) ; الکساندر ووچیچ; (از ۲۰۱۷) ; تومیسلاو نیکولیچ; (۲۰۱۴–۱۷) ; آنا برنابیچ; (از ۲۰۱۷) ; ایویتسا داچیچ; (۲۰۱۷) ; آلاسان واتارا; (از ۲۰۱۴) ; Robert Beugré Mambé; (از ۲۰۲۳) ; Patrick Achi; (۲۰۲۱–۲۳) ; حامد باکایوکو; (۲۰۲۰–۲۱) ; آمادو گون کولیبالی; (۲۰۱۷–۲۰) ; دانیل کابلان دانکن; (۲۰۱۴–۱۷) ; عبدالله دوم; (since 2014) ; بشر خصاونه; (since 2020) ; عمر رزاز; (۲۰۱۸–۲۰) ; هانی ملقی; (۲۰۱۶–۱۸) ; عبدالله النسور; (۲۰۱۴–۱۶) ; رجب طیب اردوغان; (since 2014) ; احمد داووداغلو; (۲۰۱۴–۱۶) ; بن‌علی ییلدیریم; (۲۰۱۶–۱۸) ; Cevdet Yılmaz; (since 2023) ; فوات اوکتای; (۲۰۱۸–۲۳) ; ابراهیم ترائوره; (since 2022) ; پل-هانری سانداوگو دامبیا; (۲۰۲۲) ; راک مارک کریستین کابوره; (۲۰۱۵–۲۲) ; میشل کافاندو; (۲۰۱۴–۱۵) ; Chérif Sy; (۲۰۱۵) ; Gilbert Diendéré; (۲۰۱۵) ; یاکوبا آیزاک زیدا; (۲۰۱۴) ; Honoré Traoré; (۲۰۱۴) ; Apollinaire Joachim Kyélem de Tambèla; (since 2022) ; Albert Ouédraogo; (۲۰۲۲) ; Lassina Zerbo; (۲۰۲۱–۲۲) ; کریستف ژوزف ماری دابیره; (۲۰۱۹–۲۱) ; پاول کابا تیبا; (۲۰۱۶–۱۹) ; عبدالرحمان تشیانی; (since 2023) ; محمد بازوم; (۲۰۲۱–۲۳) ; محمدو ایسوفو; (۲۰۱۴–۲۱) ; Ali Lamine Zeine; (since 2023) ; حمودو محمدو; (۲۰۲۱–۲۳) ; بریگی رافینی; (۲۰۱۴–۲۱) ; پاتریس تالون; (since 2016) ; یایی بونی; (۲۰۱۴–۱۶) ; لیونل زینسو; (۲۰۱۵–۱۶) ; فاوره گناسینگبه; (since 2014) ; Victoire Tomegah Dogbé; (since 2020) ; کومی سلوم کلاسو; (۲۰۱۵–۲۰) ; Kwesi Ahoomey-Zunu; (۲۰۱۴–۱۵) ; آداما بارو; (since 2017) ; یحیی جامع; (۲۰۱۴–۱۷) ; آسیمی گویتا; (since 2021) ; باه نداو; (۲۰۲۰–۲۱) ; ابراهیم ابوبکر کیتا; (۲۰۱۴–۲۰) ; عبدالله مایگا; (۲۰۲۲) ; Choguel Kokalla Maïga; (since 2021) ; Moctar Ouane; (۲۰۲۰–۲۱) ; بوبو سیسه; (۲۰۱۹–۲۰) ; سومیلو بوبه مایگا; (۲۰۱۷–۱۹) ; Abdoulaye Idrissa Maïga; (۲۰۱۷) ; مودیبو کیتا; (۲۰۱۵–۱۷) ; Moussa Mara; (۲۰۱۴–۱۵) ; ویلیام روتو; (since 2022) ; اوهورو کنیاتا; (۲۰۱۴–۲۲) ; مامادی دومبویا; (since 2021) ; آلفا کنده; (۲۰۱۴–۲۱) ; Bernard Goumou; (since 2022) ; Mohamed Béavogui; (۲۰۲۱–۲۲) ; ابراهیما کسوری فوفانا; (۲۰۱۸–۲۱) ; ممدی یولا; (۲۰۱۵–۱۸) ; محمد سعید فوفانا; (۲۰۱۴–۱۵) ; نانا آکوفو-آدودو; (since 2017) ; جان درامانی ماهاما; (۲۰۱۴–۱۷) ; لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا; (since 2023) ; ژائیر بولسونارو; (۲۰۱۹–۲۳) ; میشل تمر; (۲۰۱۶–۱۹) ; دیلما روسف; (۲۰۱۴–۱۶) ; اسماعیل عمر غیله; (since 2014) ; عبدالقادر کمیل محمد; (since 2014) ; بولا احمد تینوبو; (since 2023) ; محمدو بوهاری; (۲۰۱۵–۲۳) ; گودلاک جاناتان; (۲۰۱۴–۱۵) ; جو بایدن; (since 2021) ; دونالد ترامپ; (۲۰۱۷–۲۱) ; باراک اوباما; (۲۰۱۴–۱۷) ; نگوین فو ترونگ; (since 2014, 2018–21) ; وو وان توونگ; (since 2023) ; نگوین خووان فوک; (۲۰۲۱–۲۳, ۲۰۱۶–۲۱) ; دانگ تی نگوک تینه; (۲۰۱۸) ; تران دای کوانگ; (۲۰۱۶–۱۸) ; ترونگ تان سانگ; (۲۰۱۴–۱۶) ; فام مینه چین; (since 2021) ; نگوین تان دونگ; (۲۰۱۴–۱۶) ; جیگمی خسار نامگیال وانگچوک; (since 2014) ; تشرینگ توبگای; (since 2024, 2014–18) ; Chogyal Dago Rigdzin; (۲۰۲۳–۲۴) ; لوتی تشرینگ; (۲۰۱۸–۲۳) ; Tshering Wangchuk; (۲۰۱۸) ; جولیوس مادا بیو; (since 2018) ; ارنست بای کوروما; (۲۰۱۴–۱۸) ; David Moinina Sengeh; (since 2023) ; Jacob Jusu Saffa; (۲۰۲۱–۲۳) ; David J. Francis; (۲۰۱۸–۲۱) ; برناردو آروالو; (since 2024) ; آلخاندرو جیاماتی; (۲۰۲۰–۲۴) ; جیمی مورالس; (۲۰۱۶–۲۰) ; آلخاندرو مالدونادو; (۲۰۱۵–۱۶) ; اتو پرز مولینا; (۲۰۱۴–۱۵) ; سانتیاگو پنیا; (since 2023) ; ماریو عبده بنیتس; (۲۰۱۸–۲۳) ; هوراسیو کارتس; (۲۰۱۴–۱۸) ; مایا ساندو; (since 2020) ; ایگور دودون; (۲۰۱۶–۲۰) ; نیکلای تیموفتی; (۲۰۱۴–۱۶) ; Dorin Recean; (since 2023) ; ناتالیا گاوریلیتا; (۲۰۲۱–۲۳) ; Aureliu Ciocoi; (۲۰۲۰–۲۱) ; Ion Chicu; (۲۰۱۹–۲۰) ; پاول فیلیپ; (۲۰۱۶–۱۹) ; Gheorghe Brega; (۲۰۱۵–۱۶) ; Valeriu Streleț; (۲۰۱۵) ; ناتالیا گرمن; (۲۰۱۵) ; کیریل گابوریچی; (۲۰۱۵) ; یوری لیانکا; (۲۰۱۴–۱۵) ; لوئیس آرسه; (since 2020) ; جانین آنیس; (۲۰۱۹–۲۰) ; اوو مورالس; (۲۰۱۴–۱۹) ; پتر پاول; (since 2023) ; میلوش زمان; (۲۰۱۴–۲۳) ; پتر فیالا; (since 2021) ; آندری بابیش; (۲۰۱۷–۲۱) ; بوهوسلاف سوبوتکا; (۲۰۱۴–۱۷) ; لوئیس آلبرتو لاکایا پو; (since 2020) ; تاباره باسکس; (۲۰۱۵–۲۰) ; خوزه موخیکا; (۲۰۱۴–۱۵) ; خاویر میلئی; (since 2023) ; آلبرتو فرناندز; (۲۰۱۹–۲۳) ; مائوریسیو ماکری; (۲۰۱۵–۱۹) ; کریستینا فرناندس; (۲۰۱۴–۱۵) ; گوستاوو پترو; (since 2022) ; ایوان دوکه مارکز; (۲۰۱۸–۲۲) ; خوان مانوئل سانتوس; (۲۰۱۴–۱۸) ; دانیل نوبوآ; (since 2023) ; گیرمو لاسو; (۲۰۲۱–۲۳) ; لنین مورنو; (۲۰۱۷–۲۱) ; رافائل کورئا; (۲۰۱۴–۱۷) ; قاسم جومارت توقایف; (since 2019) ; نورسلطان نظربایف; (۲۰۱۴–۱۹) ; علی‌خان اسماعیلوف; (since 2022) ; اصغر مامین; (۲۰۱۹–۲۲) ; Bakhytjan Sagintayev; (۲۰۱۶–۱۹) ; کریم ماسیموف; (۲۰۱۴–۱۶) ; آندرس مانوئل لوپز اوبرادور; (since 2018) ; انریکه پنیا نیتو; (۲۰۱۴–۱۸) ; بونگبونگ مارکوس; (since 2022) ; رودریگو دوترته; (۲۰۱۶–۲۲) ; بنیگنو آکینو; (۲۰۱۴–۱۶) ; کارل گوستاف شانزدهم; (since 2014) ; اولف کریسترسون; (since 2022) ; ماگدالنا اندرسون; (۲۰۲۱–۲۲) ; استفان لوون; (۲۰۱۴–۲۱) ; امرسون منانگاگوا; (since 2017) ; Phelekezela Mphoko; (۲۰۱۷) ; رابرت موگابه; (۲۰۱۴–۱۷); عملیات نظامی اتحادیه اروپا در جمهوری آفریقای مرکزی: آلار کاریس; (از ۲۰۲۱) ; کرستی کالیولاید; (۲۰۱۶–۲۱) ; توماس هندریک ایلوس; (۲۰۱۴–۱۶) ; کایا کالاس; (از ۲۰۲۱) ; یوری راتاس; (۲۰۱۶–۲۱) ; تاوی رویواس; (۲۰۱۴–۱۶) ; الکساندر اشتوب; (۲۰۱۴–۱۵ / از ۲۰۲۴) ; سائولی نینیسته; (۲۰۱۴–۲۴) ; پتری اورپو; (از ۲۰۲۳) ; سانا مارین; (۲۰۱۹–۲۳) ; آنتی رینه; (۲۰۱۹) ; یوها سیپیلا; (۲۰۱۵–۱۹) ; سالومه زورابیشویلی; (از ۲۰۱۸) ; گیورگی مارگولاشویلی; (۲۰۱۴–۱۸) ; ایراکلی کوباخیدزه; (از ۲۰۲۴) ; ایراکلی غاریباشویلی; (۲۰۲۱–۲۴, ۲۰۱۳–۱۵) ; مایا تسکیتیشویلی; (۲۰۲۱) ; گیورگی گاخاریا; (۲۰۱۹–۲۱) ; ماموکا باختادزه; (۲۰۱۸–۱۹) ; گیورگی کویرکاشویلی; (۲۰۱۵–۱۸) ; ادگارس رینکویکس; (از ۲۰۲۳) ; اگیلس لوتس; (۲۰۱۹–۲۳) ; رایموندز ویونیس; (۲۰۱۵–۱۹) ; آندریس برزینچ; (۲۰۱۴–۱۵) ; اویکا سیلینا; (از ۲۰۲۳) ; Krišjānis Kariņš; (۲۰۱۹–۲۳) ; ماریس کوچینسکیس; (۲۰۱۶–۱۹) ; لایمدوتا استراویوما; (۲۰۱۴–۱۶) ; آنری، دوک اعظم لوکزامبورگ; (از ۲۰۱۴) ; لوک فریدن; (از ۲۰۲۳) ; اگزاویه بتل; (۲۰۱۴–۲۳) ; ویلم-آلکساندر هلند; (از ۲۰۱۴) ; مارک روته; (از ۲۰۱۴) ; مارسلو ربلو دی سوسا; (از ۲۰۱۶) ; آنیبال کاواکو سیلوا; (۲۰۱۴–۱۶) ; آنتونیو کوستا; (از ۲۰۱۵) ; پدرو پاسوس کوئلو; (۲۰۱۴–۱۵) ; آندژی دودا; (since 2015) ; برونیسواف کاموروفسکی; (۲۰۱۴–۱۵) ; دونالد توسک; (از ۲۰۲۳) ; ماتئوش موراویه‌تسکی; (۲۰۱۷–۲۳) ; بئاتا شدوو; (۲۰۱۵–۱۷) ; اوا کوپاچ; (۲۰۱۴–۱۵) ; کلاوس یوهانیس; (از ۲۰۱۴) ; Marcel Ciolacu; (از ۲۰۲۳) ; Cătălin Predoiu; (۲۰۲۳) ; نیکولائه چیوکه; (۲۰۲۱–۲۳) ; Florin Cîțu; (۲۰۲۰–۲۱) ; Ludovic Orban; (۲۰۱۹–۲۰) ; ویوریکا دانچیلا; (۲۰۱۸–۱۹) ; Mihai Tudose; (۲۰۱۷–۱۸) ; سورین گریندانو; (۲۰۱۷) ; داچیان چیولوش; (۲۰۱۵–۱۷) ; ویکتور پونتا; (۲۰۱۴–۱۵) ; فلیپه ششم; (از ۲۰۱۴) ; پدرو سانچز; (از ۲۰۱۸) ; ماریانو راخوی; (۲۰۱۴–۱۸) ; سرجو ماتارلا; (از ۲۰۱۵) ; جورجو ناپولیتانو; (۲۰۱۴–۱۵) ; جورجا ملونی; (از ۲۰۲۲) ; ماریو دراگی; (۲۰۲۱–۲۲) ; جوزپه کونته; (۲۰۱۸–۲۱) ; پائولو جنتیلونی; (۲۰۱۶–۱۸) ; ماتئو رنتسی; (۲۰۱۴–۱۶); مأموریت تحکیم صلح در جمهوری آفریقای مرکزی: ژوآو لوورنسو; (از ۲۰۱۷) ; ژوزه ادوآردو دوس سانتوس; (۲۰۱۳–۱۷) ; پل بیا; (از ۲۰۱۳) ; جوسیف نگوت; (از ۲۰۱۹) ; فیلمون یانگ; (۲۰۱۳–۱۹) ; محمد دبی; (از ۲۰۲۱) ; ادریس دبی †; (۲۰۱۳–۱۶, ۲۰۱۶–۲۱) ; Succès Masra; (از ۲۰۲۴) ; Saleh Kebzabo; (۲۰۲۲–۲۴) ; Albert Pahimi Padacké; (۲۰۲۱–۲۲, ۲۰۱۶–۱۸) ; Kalzeubet Pahimi Deubet; (۲۰۱۳–۱۶) ; دنیس ساسو نگسو; (since 2013) ; Anatole Collinet Makosso; (از ۲۰۲۱) ; کلمن موآمبا; (۲۰۱۶–۲۱) ; فلیکس تشیسکدی; (از ۲۰۱۹) ; ژوزف کابیلا; (۲۰۱۳–۱۹) ; ساما لوکوند; (از ۲۰۲۱) ; Sylvestre Ilunga; (۲۰۱۹–۲۱) ; Bruno Tshibala; (۲۰۱۷–۱۹) ; Samy Badibanga; (۲۰۱۶–۱۷) ; آگوستین ماتاتا پونیو; (۲۰۱۳–۱۶) ; Brice Clotaire Oligui Nguema; (از ۲۰۲۳) ; علی بونگو; (۲۰۱۳–۲۳) ; ریموند اندوگ سیما; (۲۰۱۳–۱۴, از ۲۰۲۳) ; آلن کلود بیلی بای نزه; (۲۰۲۳) ; رز کریستین راپوندا; (۲۰۲۰–۲۳) ; جولین انکاگ بکیل; (۲۰۱۹–۲۰) ; امانوئل ایسوزه انگنده; (۲۰۱۶–۱۹) ; دنیل اونا اوندو; (۲۰۱۴–۱۶) ; اویراسته ندایشیمیه; (since 2020) ; پیر انکورونزیزا; (۲۰۱۳–۲۰) ; Gervais Ndirakobuca; (از ۲۰۲۲) ; Alain-Guillaume Bunyoni; (۲۰۲۰–۲۲) ; کارلوس ویلا نوا; (از ۲۰۲۱) ; اواریستو کاروالهو; (۲۰۱۶–۲۱) ; مانوئل پینتو دا کوستا; (۲۰۱۳–۱۶) ; Jorge Bom Jesus; (۲۰۱۸–۲۲) ; پاتریس ترووآدا; (از ۲۰۲۲, ۲۰۱۴–۱۸) ; Gabriel Costa; (۲۰۱۳–۱۴)) ; تئودور اوبیانگ انگوئما; (از ۲۰۱۳) ; Manuela Roka Botey; (از ۲۰۲۳) ; Francisco Pascual Obama Asue; (۲۰۱۶–۲۳) ; ویسنته اهاته تومی; (۲۰۱۳–۱۶) ; یووری موسونی; (از ۲۰۱۳) ; Robinah Nabbanja; (از ۲۰۲۱) ; Ruhakana Rugunda; (۲۰۱۴–۲۱) ; Amama Mbabazi; (۲۰۱۳–۱۴) ; محمد ششم مراکش; (از ۲۰۱۳) ; عزیز اخنوش; (از ۲۰۲۱) ; سعدالدین عثمانی; (۲۰۱۷–۲۱) ; عبدالاله بن کیران; (۲۰۱۳–۱۷);	فرانسوا بوزیزه (از ۲۰۲۰); Noureddine Adam (FPRC); Ali Darassa (UPC); Mahamat al-Khatim (MPC); Sembé Bobbo (3R); Bernard Bonda (Anti-balaka); Igor Lamaka (Anti-balaka); جوزف کونی (LRA); فرماندهان پیشین:; Damane Zakaria (RPRC) †; میشل جوتودیا (2013–2014); Joseph Zoundeiko †; Sidiki Abass (3R) †; Maxime Mokom (AB) ; Dieudonné Ndomaté (AB) ; Patrice Edouard Ngaissona (AB) ; Toumou Deya Gilbert (MLCJ) See full list: List of warlords in the Central African Republic
قوا
11,000 (2022)[نیازمند منبع]; MINUSCA: ۱۵٬۷۶۰ (۲۰۲۲); Wagner Group: 1,200 (2022); روس‌های سیاه: بیش از 3,000; Formerly: 2,000; 200; جامعه اقتصادی کشورهای مرکز آفریقا: 3,500+ peacekeepers	20,000+ (self-claim, 2022); ۳٬۰۰۰ (ادعای سلکا, 2015); ۱٬۰۰۰–۲٬۰۰۰ (تخمین‌های دیگر, 2014)
تلفات و خسارات
Unknown; ۱۴۷ کشته; ۱۵ سرباز کشته شدند; ۳ سرباز کشته شدند	بیش از ۵۰۰ تلفات شورشیان (فقط بانگوی، ادعای آفریقای جنوبی)
	تلفات غیرنظامیان:; تعداد کشته و زخمی شدگان مشخص نیست; ۲۰۰٬۰۰۰ آواره داخلی؛ ۲۰٬۰۰۰ پناهنده (۱ اوت ۲۰۱۳); ۷۰۰٬۰۰۰ آوارگان داخلی؛ بیش از ۲۸۸٬۰۰۰ پناهنده (فوریه ۲۰۱۴); مجموع: هزاران کشته بیش از ۱۳٬۵۹۴ کشته (اکتبر ۲۰۲۲)

جنگ داخلی جمهوری آفریقای مرکزی (Séléka) جنگ داخلی جاری در جمهوری آفریقای مرکزی است که در آن دولت، شورشیان ائتلاف سلکا و شبه‌نظامیان آنتی بالاکا درگیر هستند.

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ Rwanda deploys troops to CAR under bilateral arrangement بایگانی‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, The East African, 22 Dec 2020. Accessed 28 Dec 2020.
↑ "Central African troops and Russian mercenaries accused of abuses in anti-rebel offensive". The New Humanitarian (به انگلیسی). 2021-04-29. Archived from the original on 21 March 2022. Retrieved 2021-05-13.
↑ Sahinkaya, Ezel; Galperovich, Danila (9 May 2020). "Radical Russian Imperial Movement Expanding Global Outreach". صدای آمریکا. Archived from the original on 25 March 2022. Retrieved 8 October 2022.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ L’incroyable constellation des groupes armés en Centrafrique بایگانی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 27 July 2023
↑ "Morocco has deployed 762 blue helmets in the MINUSCA, who, he said, have succeeded in establishing bonds of trust with local populations regardless of their religious affiliations, said Bourita". Morocco expresses full support for Central African Republic Peace Agreement. The North Africa Post. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 30 September 2021.
↑ France suspends military, budgetary support to Central African Republic بایگانی‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 8 June 2021
↑ Nzilo, Alain (13 March 2023). "Le Préfet du Haut-Mbomou sous pression: une nouvelle milice d'autodéfense locale, AZANDE ANI KPI GBE, appelle à son départ". corbeaunews-centrafrique. Corbeaunews Centrafrique. Archived from the original on 8 July 2023. Retrieved 8 July 2023.
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aljazeera0614 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ "Chad Sends More Troops to CAR Border". Defense Post. 4 June 2021. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 6 June 2021.
↑ "Sudan paramilitary funnelling weapons into Central African Republic, UN report reveals". 9 August 2019. Archived from the original on 29 June 2023. Retrieved 1 June 2020.
↑ Rebels Attack Cameroonian Town Close To Central African Republic بایگانی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine, HumAngle, 11 Mar 2021. Accessed 11 Apr 2021.
↑ Looting and gunfire in captured CAR capital بایگانی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Al Jazeera.com (25 March 2013). Retrieved 17 April 2013.
↑ 26 villagers killed by militants in Central African Republic بایگانی‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. NewsGhana.com.gh (22 November 2015). Retrieved 22 November 2015.
↑ Central African rebel leader declares autonomous republic بایگانی‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine. Reuters (15 December 2015). Retrieved 15 December 2015.
↑ Central African Republic Control Map & Timeline – July 2021 بایگانی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, PolGeoNow
↑ "CAR ex-President François Bozizé takes charge of rebel alliance". 21 March 2021. Archived from the original on 28 April 2021. Retrieved 28 April 2021.
↑ "CAR crisis: Meeting the rebel army chief". BBC News. 29 July 2014. Archived from the original on 28 September 2018.
↑ "Key C. Africa rebel group says chief has been killed". Yahoo! News. 2 April 2021. Archived from the original on 2 April 2021. Retrieved 2 April 2021.
↑ Chad hands over leader of anti-Balaka rebel group to the ICC بایگانی‌شده در ۸ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 15 March 2022
↑ ^۲۰٫۰ ^۲۰٫۱ "Facts and Figures". MINUSCA. 22 April 2015. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 3 June 2022.
↑ Wagner en Centrafrique: entre pénuries et mines d’or, la mission contrariée des mercenaires de Poutine بایگانی‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 3 June 2022
↑ ^۲۲٫۰ ^۲۲٫۱ "More military help sought by UN to protect CAR civilians". The Africa News.Net. Archived from the original on 9 July 2014. Retrieved 22 February 2014.
↑ "Zille warns of 'CAR scandal'". Archived from the original on 10 December 2013. Retrieved 4 November 2013.
↑ ^۲۴٫۰ ^۲۴٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام reuters وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Edouard, Yamale (15 September 2022). "Centrafrique: "Bria": la CPC lance un ultimatum à la Minusca et projette engager plus de 20.000 dans la bataille". Le Tsunami (به فرانسوی). Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 19 September 2022.
↑ "Seleka, Central Africa's motley rebel coalition" بایگانی‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine, Radio Netherlands Worldwide
↑ "CAR battle claims another SANDF soldier". Enca. South Africa. Archived from the original on 3 February 2016. Retrieved 27 January 2016.
↑ "CrisisWatch Database". Archived from the original on 5 July 2016. Retrieved 21 October 2013.
↑ Casey-Maslen, Stuart (2014). The War Report: Armed Conflict in 2013. Oxford University Press. p. 411. ISBN 978-0-19-103764-1.
↑ Massacre evidence found in CAR بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine Al Jazeera. 8 November 2013.
↑ "ACLED Dashboard". ACLED. Archived from the original on 24 November 2023. Retrieved 1 November 2022.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Central African Republic Civil War». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۲۴.

پیوند به بیرون

[teadec2220202-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ Rwanda deploys troops to CAR under bilateral arrangement بایگانی‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, The East African, 22 Dec 2020. Accessed 28 Dec 2020.

[TheNewHumanitarian0421-2] "Central African troops and Russian mercenaries accused of abuses in anti-rebel offensive". The New Humanitarian (به انگلیسی). 2021-04-29. Archived from the original on 21 March 2022. Retrieved 2021-05-13.

[RIM_Outreach-3] Sahinkaya, Ezel; Galperovich, Danila (9 May 2020). "Radical Russian Imperial Movement Expanding Global Outreach". صدای آمریکا. Archived from the original on 25 March 2022. Retrieved 8 October 2022.

[one-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ L’incroyable constellation des groupes armés en Centrafrique بایگانی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 27 July 2023

[5] "Morocco has deployed 762 blue helmets in the MINUSCA, who, he said, have succeeded in establishing bonds of trust with local populations regardless of their religious affiliations, said Bourita". Morocco expresses full support for Central African Republic Peace Agreement. The North Africa Post. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 30 September 2021.

[6] France suspends military, budgetary support to Central African Republic بایگانی‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 8 June 2021

[7] Nzilo, Alain (13 March 2023). "Le Préfet du Haut-Mbomou sous pression: une nouvelle milice d'autodéfense locale, AZANDE ANI KPI GBE, appelle à son départ". corbeaunews-centrafrique. Corbeaunews Centrafrique. Archived from the original on 8 July 2023. Retrieved 8 July 2023.

[aljazeera0614-8] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aljazeera0614 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[9] "Chad Sends More Troops to CAR Border". Defense Post. 4 June 2021. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 6 June 2021.

[10] "Sudan paramilitary funnelling weapons into Central African Republic, UN report reveals". 9 August 2019. Archived from the original on 29 June 2023. Retrieved 1 June 2020.

[humanglemar112021-11] Rebels Attack Cameroonian Town Close To Central African Republic بایگانی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine, HumAngle, 11 Mar 2021. Accessed 11 Apr 2021.

[12] Looting and gunfire in captured CAR capital بایگانی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Al Jazeera.com (25 March 2013). Retrieved 17 April 2013.

[13] 26 villagers killed by militants in Central African Republic بایگانی‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. NewsGhana.com.gh (22 November 2015). Retrieved 22 November 2015.

[14] Central African rebel leader declares autonomous republic بایگانی‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine. Reuters (15 December 2015). Retrieved 15 December 2015.

[15] Central African Republic Control Map & Timeline – July 2021 بایگانی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, PolGeoNow

[16] "CAR ex-President François Bozizé takes charge of rebel alliance". 21 March 2021. Archived from the original on 28 April 2021. Retrieved 28 April 2021.

[bbc0714-17] "CAR crisis: Meeting the rebel army chief". BBC News. 29 July 2014. Archived from the original on 28 September 2018.

[18] "Key C. Africa rebel group says chief has been killed". Yahoo! News. 2 April 2021. Archived from the original on 2 April 2021. Retrieved 2 April 2021.

[19] Chad hands over leader of anti-Balaka rebel group to the ICC بایگانی‌شده در ۸ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 15 March 2022

[UN-20] ۲۰٫۰ ^۲۰٫۱ "Facts and Figures". MINUSCA. 22 April 2015. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 3 June 2022.

[21] Wagner en Centrafrique: entre pénuries et mines d’or, la mission contrariée des mercenaires de Poutine بایگانی‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 3 June 2022

[UNwantsmoretroopsinCentralAfricanRepublic-22] ۲۲٫۰ ^۲۲٫۱ "More military help sought by UN to protect CAR civilians". The Africa News.Net. Archived from the original on 9 July 2014. Retrieved 22 February 2014.

[iol.co.za-23] "Zille warns of 'CAR scandal'". Archived from the original on 10 December 2013. Retrieved 4 November 2013.

[reuters-24] ۲۴٫۰ ^۲۴٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام reuters وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[25] Edouard, Yamale (15 September 2022). "Centrafrique: "Bria": la CPC lance un ultimatum à la Minusca et projette engager plus de 20.000 dans la bataille". Le Tsunami (به فرانسوی). Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 19 September 2022.

[RNW-26] "Seleka, Central Africa's motley rebel coalition" بایگانی‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine, Radio Netherlands Worldwide

[27] "CAR battle claims another SANDF soldier". Enca. South Africa. Archived from the original on 3 February 2016. Retrieved 27 January 2016.

[28] "CrisisWatch Database". Archived from the original on 5 July 2016. Retrieved 21 October 2013.

[The_War_Report-29] Casey-Maslen, Stuart (2014). The War Report: Armed Conflict in 2013. Oxford University Press. p. 411. ISBN 978-0-19-103764-1.

[30] Massacre evidence found in CAR بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine Al Jazeera. 8 November 2013.

[31] "ACLED Dashboard". ACLED. Archived from the original on 24 November 2023. Retrieved 1 November 2022.

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]