حزب اجتماعیون اعتدالیون

فرقه اجتماعیون اعتدالیون
رهبرمورد مناقشه
رهبر پارلمانیسید محمدصادق طباطبایی
بنیان‌گذاری۱۲۸۸
انحلال و برچینش۱۲۹۷
پسینفرقه اصلاح‌طلبان[۱]
روزنامهمجلس[۲]
وقت[۳]
مرام سیاسیاعتدال[۴]
تدریج گرایی[۵]
محافظه‌کاری[۶]
پادشاهی مشروطه[۷]
دیناسلام[۸]
جنبش مشروطه
شاهان قاجار
نام
دورهٔ پادشاهی

۱۱۷۵–۱۱۶۱
۱۲۱۳–۱۱۷۶
۱۲۲۷–۱۲۱۳
۱۲۷۵–۱۲۲۷
۱۲۸۵–۱۲۷۵
۱۲۸۸–۱۲۸۵

۱۳۰۴–۱۲۸۸

فرقه اجتماعیون اعتدالیون که به اعتدالیون نیز مشهور بودند، یکی از دو جناح مهم سیاسی دورهٔ مشروطه است. این جناح، که در مقابل جناح عامیون قرار داشت، طرفدار تغییرات آهسته و مخالف اقدامات تندروانه و رادیکال بود.[۹]

رهبران فرقه اعتدالیون مرتضی‌قلی نائینی، سید محمدصادق طباطبایی (پسر سید محمد طباطبائی) و علیمحمد دولت‌آبادی (برادر کوچک‌تر یحیی دولت‌آبادی) بودند. بسیاری از کسبه و اصناف که پیرو سید عبدالله بهبهانی بودند از اعتدالیون طرفداری می‌کردند و این سخن اتهام‌آمیز آن‌ها مبنی بر اینکه عقاید و مرام فرقه عامیون با اصول و مبانی دین اسلام تطبیق نمی‌کند، پذیرفتند. خطرات فرقه عامیون در مورد تفکیک دین از دولت، بارها و بارها از جانب اعتدالیون مطرح می‌شد تا این مدعا اثبات شود که آن‌ها دشمن روحانیت هستند. حتی ستارخان و باقرخان، قهرمانان ملی ایران که با آن شور و هیجان در تبریز به روحانیون محافظه کار انجمن اسلامیه یورش برده بودند، وقتی در تهران مستقر شدند از اعتدالیون هواداری کردند.

در مجلس دوم مشروطه، عبدالحسین‌میرزا فرمانفرما و عین‌الدوله نیز با این فرقه ائتلاف نمودند؛ بنابراین مجموع نمایندگان اعتدالیون در این مجلس به ۳۶ تن در برابر ۲۸ نفر عامیون رسید. سایر اعضای اصلی این فرقه شامل سپهدار اعظم تنکابنی، سردار محیی، سید عبدالله طباطبایی و ابوالقاسم ناصرالملک بودند.[۱۰]

اعضاء

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ۱۵۰.
  2. ↑ Ettehadieh, “Political parties”, Encyclopædia Iranica.
  3. ↑ Ettehadieh, “Political parties”, Encyclopædia Iranica.
  4. ↑ Ettehadieh, “Political parties”, Encyclopædia Iranica.
  5. ↑ Katouzian, State and Society in Iran, 57.
  6. ↑ Cronin, Reformers and Revolutionaries in Modern Iran, 71.
  7. ↑ آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ۱۳۳.
  8. ↑ Ettehadieh, “Political parties”, Encyclopædia Iranica.
  9. ↑ ملک الشعرابهار (۱۳۵۷–۱۳۷۱)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، تهران: امیرکبیر، ص. ۸
  10. ↑ ملک الشعرابهار (۱۳۵۷–۱۳۷۱ میلادی)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، تهران: امیرکبیر، ص. ۸ و ۹ تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)

منابع

[ویرایش]
  • بهار، محمدتقی (۱۳۵۷)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی
  • کسروی، احمد. انقلاب مشروطه ایران.
  • کسروی، احمد. تاریخ هجده‌ساله آذربایجان.
  • سفری، محمدعلی. مشروطه‌سازان.
  • آجودانی، ماشاالله. مشروطه ایرانی.
  • تاریخ بیداری ایرانیان.
  • آبراهامیان، یرواند (۱۳۷۷). ایران بین دو انقلاب. ترجمهٔ احمد گل‌محمدی؛ محمدابراهیم فتاحی ولیلایی. تهران: نشر نی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۱۲-۳۶۳-۵.
  • Cronin, Stephanie (2013). Reformers and Revolutionaries in Modern Iran: New Perspectives on the Iranian Left (به انگلیسی). Abingdon, Oxon: Routledge.
  • Ettehadieh, Mansoureh (1992). "CONSTITUTIONAL REVOLUTION v. Political parties of the constitutional period". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Vol. VI/2. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 199–202.
  • Katouzian, Homa (2006). State and Society in Iran: The Eclipse of the Qajars and the Emergence of the Pahlavis (به انگلیسی). London: I.B.Tauris.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.