حسن حنفی

حسن حنفی (۱۹۳۵[۱] – ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱)، استاد صاحب‌کرسی فلسفه در دانشگاه قاهره بود.[۲][۳] وی از چهره‌های برجستهٔ اسلام متجددانه است.[۳][۴]

حنفی در خانواده‌ای هنری در قاهره متولد شد.[۱] وی در جوانی به آموختن ساز ویولن پرداخت و تاکنون همچنان این ساز را می‌نوازد.[۱]

حنفی در جوانی با انگیزه‌های انقلابی فعالیت سیاسی داشته و با اخوان المسلمین مرتبط بوده است.[۱][۲] حنفی بعدها در دانشگاه سوربن در پاریس به تحصیل پرداخت.[۲] وی از سال ۱۹۶۷ استاد فلسفه در قاهره بوده و همچنین به عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های فرانسه، ایالات متحده آمریکا، بلژیک، کویت و آلمان حضور داشته است.

فلسفه

[ویرایش]

حنفی شاگرد عثمان امین، پدیدارشناس است[۵] وی با انتشار سه گانه‌ای[۶] با استفاده از روش هوسرل به بازسازی کلاسیک فلسفه اسلامی و نقد منابع و توسعهٔ آگاهی اروپایی پرداخته است.[۵] تفسیر حنفی از اسلام را سوسیالیستی دانسته و او را از شارحان و معلمان "چپ اسلامی" دانسته‌اند. او همچنین تفسیری از اسلام را ترویج می‌دهد که حامی گسترش اخلاقی جهانی است.[۷]

حنفی در بیشتر آثار اخیرش گفته است که اسلام نیازمند درکی همسو با آزادی و پیشرفت بشر است.[۳][۸]

حنفی در شورای تعامل متقابل که از ۲۶ نخست وزیر و رئیس جمهور سابق تشکیل شده نقش مشاور را داشته است.[۹] او همچنین عضو انجمن فلسفه میان فرهنگی است که به تشویق گفتگو میان فیلسوفان از سراسر جهان می‌پردازد. حنفی از امضا کنندگان اصلی «کلمهٔ مشترک میان ما و شما» ست؛ نامهٔ سرگشادهٔ مسلمان به رهبران مسیحی برای دعوت به صلح و درک متقابل.[۱۰]

مناقشهٔ ارتداد

[ویرایش]

محافظه‌کاران اسلامی کتاب حسن حنفی «دعوت برای گفتگو» را بدعت و کفر دانسته‌اند.[۱۱]

نظرات لیبرال وی در مورد اسلام خشم محافظه‌کاران از میان علمای دین و ازهر را برانگیخته است؛ مثلاً او گفته است که نام خدا را باید به «متعال» تغییر داد؛ اما محافظه کاران و دانشمندان الازهر حنفی را بر این اساس که درصدد تحریف اسلام است رد کرده‌اند.[۱۲]

علیه حنفی فتوایی هست که وی را مرتد دانسته است. این بحث در مصر جنجال‌هایی میان لیبرال‌ها در مخالفت با مرتد دانستن حنفی برانگیخته است.[۱۳]

شاگردان

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حسن حنفی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

مجله‌ای مصری شاگردان اصلی وی در مصر را به این شرح معرفی کرده است:

  1. نصر ابوزید
  2. علی مبروک
  3. کریم السید

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Murphy, Caryle (2002) "Chapter 11: New Thinking in Islam" Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: The Egyptian Experience Scribner, New York, page 220, ISBN 0-7432-3743-9
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Navarro, Alain (2 October 2006) "Egypt professor compares Koran to supermarket" بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Middle East Online
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Khuri, Richard K. (1994) "A Critique of Hassan Hanafi Concerning his Reflections on the Scarcity of Freedom in the Arab-Muslim World" page 88 In Mardin, Şerif (ed.) (1994) Cultural transitions in the Middle East E.J. Brill, Leiden, pp. 86-115, ISBN 90-04-09873-9
  4. ↑ Fornet-Betancourt, Raúl (1999) "Hassan Hanafi (Cairo, Egypt)" Quo vadis, Philosophie?: Antworten der Philosophen: Dokumentation einer Weltumfrage Wissenschaftsverlag Mainz, Aachen, Germany, page 138, ISBN 3-86073-694-9, in German
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Tymieniecka, Anna-Teresa (2002) "Phenomenology and Contemporary Islamic ThoughtPhenomenology World-wide: Foundations, expanding dynamisms, life-engagements: a guide for research and study Kluwer Academic, Dordrecht, the Netherlands, page 320, ISBN 1-4020-0066-9
  6. ↑ Hanafi, Hasan (1965) Les méthodes d'exégèse: essai sur la science des fondements de la compréhension "ʻIlm Uṣul al-fiqh" République arabe unie, Conseil supérieur des arts, des lettres et des sciences sociales, Cairo, Egypt, اُسی‌ال‌سی ۲۸۹۴۳۵۴; Hanafi, Hasan (1980) L'exégèse de la phénoménologie: l'état actuelle de la méthode phénoménologique et son application au phénomène religieux Dar al-Fikr al-Arabi, Cairo, Egypt, اُسی‌ال‌سی ۱۱۸۶۷۰۰۱; Hanafi, Hasan (1988) La phénoménologie de l'exégèse: essai d'une herméneutique existentielle à partir du Nouveau Testament Anglo-Egyptian Bookshop, Cairo, Egypt, ISBN 977-05-0917-5
  7. ↑ Olsson, Susanne. 2006.
  8. ↑ Murphy, Caryle (2002) "Chapter 11: New Thinking in Islam" Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: The Egyptian Experience Scribner, New York, page 219, ISBN 0-7432-3743-9
  9. ↑ "Universal Declaration of Human Responsibilities" بایگانی‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine InterAction Council, 1 September 1997, page 10
  10. ↑ "Signatories" بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine official website of "A Common Word"
  11. ↑ http://www.arabwestreport.info/?q=node/3749 (Arab West Report Art. 27, Week 20/2000, May 10 - May 16)
  12. ↑ http://www.arabwestreport.info/?q=node/4809 (Arab West Report Art. 11, Week 25/2001, June 20 - June 26)
  13. ↑ http://www.arabwestreport.info/?q=node/14399 (Arab West Report Art. 2, Week 51/1997, December 19 - December 25)