دیپلم عمومی از دانشگاه کمبریج انگلستان (۱۳۳۱) لیسانس آرشیتکتور از دانشگاه لیورپول انگلستان (۱۳۳۷) فوق لیسانس شهرسازی از دانشگاه لیورپول انگلستان (۱۳۳۸) دکترا از دانشگاه ژنو سوئیس (۱۳۴۰)
بنیانگذار
مهندسین مشاور بوربور (۱۳۴۳) ایران اسفیر (۱۳۵۵) پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی (۱۳۷۰)
کتابها
analytical comparative etymological dictionary of reduplication in the major languages of the middle east and iran
داریوش بوربور (انگلیسی: Dariush Borbor، زاده تهران، ۷ اردیبهشت ۱۳۱۳) معمار، شهرساز، طراح، مجسمهساز، نقاش، پژوهشگر و نویسنده ایرانی است.[۱][۲][۳]
در سال ۱۳۴۳ دفتر مهندسی خود را بنام «مهندسین مشاور بوربور» بنیانگذاری نمود،[۴] و از بدو شروع به کار حرفهای، سبک نوین معماری وی مورد توجه صاحب نظران برجسته بینالمللی قرار گرفت: آنتونی کرافت (Anthony Krafft) تحلیلگر معروف معماری سوئیسی از او به عنوان «یکی از پیشگامان معماری مدرن که احتمالاً در راه بوجود آوردن سبک معماری قرن بیستم ایرانی است» نام برد.[۵] همچنین میشل راگون (Michel Ragon) نویسنده فرانسوی اثرگذار در هنر و معماری (۱۳۵۲) از او به عنوان «معمار در جستجوی سبک معماری مدرن ایرانی» سخن گفت.[۶] در سال ۱۳۵۵، «مؤسسه Sphere Iran» را بمنظور تدوین طرح جامع محیط زیست منسجم کشور ایران تاُسیس نمود،[۷] و در سال ۱۳۶۱، به همت و مدیریت وی «پژوهشگاه و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی»، بنیانگذاری شد.[۸]
اکثراً از بوربور به عنوان فردی پیشکسوت و تأثیرگذار در معماری و شهرسازی مدرن قرن بیستم ایران یاد میکنند،[۵][۶] و وی را آغازکننده شهرسازی مدرن ایران میدانند،[۹] بسی او را «پدر شهرسازی نوین ایران» میخوانند،[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] و فردی بنیادین در تأسیس و تحول شورای عالی شهرسازی (۱۳۴۵) به حساب میآورند.[۱۴][۱۵]
داریوش بوربور برنده تعداد زیاد جوایز بینالمللی و ملی میباشد، منجمله جایزه بینالمللی مرکور طلا (Gold Mercury International Award) از ایتالیا، ۱۳۵۴؛[۱۶] عطیه ویژه جهت طراحی و نظارت در ساخت مجموعه تجاری بازار رضا در مشهد، ۱۳۵۶؛[۱۷] و جایزه «پنجاه آرشیتکت برجسته جهان» (Fifty Outstanding Achitects of the World) در دومین همایش و نمایشگاه بینالمللی آثار معماران برجسته دنیا در بلگراد، ۱۳۶۷.[۱۸]
داریوش بوربور دوره آموزش ابتدائی خود را در ایران طی کرد و در سن سیزده سالگی (۱۳۲۶) بهمنظور ادامهٔ تحصیلات عازم انگلستان شد و پس از دریافت دیپلم عمومی از دانشگاه کمبریج انگلستان (۱۳۳۱)، موفق به اخذ لیسانس آرشیتکتور (۱۳۳۷) و فوق لیسانس شهرسازی (۱۳۳۸) از دانشگاه لیورپول گردید؛[۱۹] سپس راهی سوئیس شد و دکترای خود را (۱۳۴۰) در رشته معماری نقاط گرم و خشک زیر نظر استاد بنام فرانسوی پروفسور اوژن بودوئن (Eugène Beaudouin) از دانشگاه ژنو دریافت نمود.[۲۰]
در دوران گذراندن دکترا، بوربور با شهرساز سوئیسی پروفسور آرنولد اوشل (Arnold Hoechel) و همچنین معمارانی چون فری و هونزیکر (Frei-Hunziker) همکاری داشت، از جمله اولین بولینگ تمام اتوماتیک اروپا در مِرَن (Meyrin) و همچنین در بیروت لبنان.[۲۱]
در سال ۱۳۴۰ بنا به دعوت شرکت ساختمانی ایران راه، که در آن زمان بزرگترین شرکت ساختمانی ایران بود، بوربور با سمت معاونت مدیر فنی به ایران بازمیگردد. در سال ۱۳۴۲ دفتر مهندسی خود را با نام «مهندسین مشاور بوربور» راه اندازی میکند.[۴] با مدیریت و پشتکار وی، شرکت در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یک مؤسسه بزرگ مهندسی مشاور شده و رشتههای معماری، طراحی داخلی، شهرسازی، محیط زیست، مهندسی سازه، تأسیسات، برق، برآورد و متره را در داخل تشکیلات اداری خود به وجود میاورد،[۲] و همزمان به راه اندازی و تأسیس چند ین شعبه در شهرهای مختلف ایران میپردازد.[۲۱][۲۲]
چند ماه قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، بوربور جهت بنیانگذاری شرکت بینالمللی مدیریت خدمات مهندسی، بنام Borbor International Management Consultants عازم پاریس فرانسه میگردد. فعالیتهای این شرکت ارائه خدمات مشاوره مدیریت مهندسی و اطلاعرسانی فنی در امور ساختمانی را در بر میگرفت.[۲۳] شش سال بعد (۱۳۶۳) راهی لس آنجلس کالیفرنیا میشود و به کار مشاوره معماری ادامه میدهد، و ضمناً به پژوهشهای ایرانشناسی میپردازد.[۲۴]
بوربور در سال ۱۳۷۰ به ایران بازمیگردد و «پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی» را به صورت مؤسسه خصوصی مستقل، غیر سیاسی و غیردولتی و با تأکید خاص بر تحقیقات در رشتههای بکر و نو، بنیانگذاری مینماید. مشاور و نویسنده دائرة المعارف ایرانیکا.[۲۵][۲۶]
۱۳۳۷، جایزه «Architects' Journal Working Drawings» - لندن، انگلستان.[۲۷]
۱۳۳۸، جایزه اول، طرح ایده برای منطقهای در شهر لیورپول، دانشکده شهرسازی دانشگاه لیورپول، انگلستان.[۲۸]
۱۳۴۴، جایزه اول، طرح پاویلیون ایران (The Persian Pavilion)، لس آنجلس، کالیفرنیا.
۱۳۵۴، جایزه مرکور طلا بینالمللی (Gold Mercury International Award) رم، ایتالیا.[۲۹]
۱۳۵۵، جایزه اول مرکز مجموعه تجاری بازار رضا، مشهد.[۳۰]
۱۳۵۶، جایزه مرکز استراحتی - تفریحی شرکت ملی نفت ایران، محمودآباد، کرانه بحر خزر.
۱۳۵۶، جایزه اول نماد شهر مشهد.
۱۳۵۷، عطیه ویژه، جهت طراحی و نظارت در ساخت مجموعه تجاری بازار رضا، مشهد.[۳۱]
۱۳۶۷، جایزه «پنجاه آرشیتکت برجسته جهان» (Fifty Outstanding Achitects of the World) در دومین همایش و نمایشگاه بین الملی آثار معماران برجسته دنیا در بلگراد.[۳۲]
۱۳۹۹، نشان شوالیه هنر و ادب دولت فرانسه (Chevalier de l'Ordre des Arts et des Lettres)[۳۳]
۱۴۰۰، داریوش بوربور در فهرست EduRank یکصد فارغالتحصیل برجسته دانشگاه لیورپول انگلستان.[۳۴]
۱۴۰۰، داریوش بوربور در فهرست تأثیر گذارترین فارغ التحصیلان علمی دانشگاه لیورپول انگلستان.[۳۵]
۱۴۰۲، جایزه برترین فارغ التحصیلان دانشگاه لیورپول انگلستان سال ۲۰۲۳ (Alumni Award 2023).
داریوش بوربور، مجلس: تهران، ایران، دانشگاه لیورپول، گوگل بوک، لیورپول، ۱۹۵۸.
مدخل «تأثیرگذاری باغهای ایرانی بر تزئینات دوران اسلامی» (The Influence of Persian Gardens on Islamic Decoration) در Architecture Formes Fonctions، ج ۱۴، لوزان، سوئیس، ۱۹۶۸، صص ۸۴–۹۱.
داریوش بوربور، نوسازی اطراف حرم حضرت رضا مشهدD. Bourbour [Borbor],Projet de Rénovation de Haram Hazrat-e-Reza à Meched، نشر هنر و معماری، تهران، ۱۹۷۲.
مدخل «ایران» (Iran) در دانشنامه بینالمللی شهرسازی، نیویورک، ۱۹۷۴، صص ۵۵۳–۵۶۷.
مدخل «قلعه بوربور» (Burbur Castle) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۳.[۴۴]
مدخل «علی بوربور» (ʿAli Burbur) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۳.[۴۵]
مدخل «ایل بوربور» (Burbur Tribe) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۴.[۴۶]
مدخل «اسماعیل خان بوربور» (Esmāʿil khan Burbur) در دانشنامه ایرانیکا، نیویورک، ۲۰۱۴.[۴۷]
مدخل «نقش شاه شاهان: تفسیری در تاریخنگاری» (The Role of the King of Kings: An Interpretation in Historiography) در In Quest of Identity: Studies on the Persianate World، ورشو، لهستان، ۲۰۱۵، صص ۱۳–۳۹.[۴۸]
داریوش بوربور، داریوش بوربور مجموعه مقالات، سخنرانیها و مصاحبهها ۱۳۳۳–۱۳۹۷، نشر سحاب، تهران، ۱۳۹۷.
Dariush Borbor, Analytical Comparative Etymological Dictionary of Reduplication in the Major languages of the Middle East and Iran, Oxford, 2023.
سال ۱۳۳۲، «گلها» آبرنگ روی کاغذ (۳۰ در ۲۲ سانتیمتر)،نقاشی از داریوش بوربور
سال ۱۳۳۶، «عشاق، سیاه و سفید در یک جسم»، رنگ روغن روی بوم (۶۰ در ۴۶ سانتیمتر)، نقاشی از داریوش بوربور در اعتراض به تبعیض نژادی، اهداء شده توسط نقاش به نلسون ماندلا (۱۳۸۶)در پنجاهمین سالگرد نقاشی
↑“Biography, Dr. Dariush Borbor”, From Persepolis to Isfahan: Safeguarding Cultural Heritage, Programme, Iran Heritage Foundatin (IHF), London, January 16-18m 2015, p. 14.
↑ ۱۵٫۰۱۵٫۱“Dariush Borbor”, Encyclopedia of Urban Planning, ed. Arnold Whittick, McGraw-Hill, New York, 1974, p. viii.
↑“Borbor Consulting Architects Presented with , Tehran Journal, Tehran, December 22, 1976, p. 2.
↑“Design Prize”, Tehran Journal, Tehran, September 7, 1976, p. 3.
↑Karolina Udovički; Aca Arsenijević; Milan Bosnić; Milan Kopanja; Ivica Mladenović, Drugi beogradski trijenale svetske arhitekture : [50 istaknutih arhitekata sveta] = The Second Belgrade Triennial of World Architecture : [50 outstanding architects of the world]: Beogradski sajam, hala 2, 4-12 juni/June 1988, Savez arhitekata, Beogard, 1988.
↑Iran Who’s who, 3rd edition, Echo of Iran, Tehran, 1976, p. 113.
↑“Design Prize”, Tehran Journal, Tehran, September 7, 1976, p. 3.
↑Karolina Udovički; Aca Arsenijević; Milan Bosnić; Milan Kopanja; Ivica Mladenović, Drugi beogradski trijenale svetske arhitekture : [50 istaknutih arhitekata sveta] = The Second Belgrade Triennial of World Architecture : [50 outstanding architects of the world]: Beogradski sajam, hala 2, 4-12 juni/June 1988, Savez arhitekata, Beogard, 1988.
↑“Museum and Library for Islamic Art and Books – Mashhad, Iran”, Architecture Contemporaine, vol. 5, Editions Anthony Krafft, Lausanne, Switzerland, 1983, pp. 225-228.