داگلاس ای-۴ اسکای‌هاوک

A-4 (A4D) Skyhawk
یک فروند ای-۴اف روی عرشه ناو هواپیمابر برزیلی سائوپائولو
کاربری هواگرد تهاجمی، هواگرد جنگنده، هواگرد متجاوز
کشور سازنده  ایالات متحده آمریکا
تولیدکننده شرکت هواپیماسازی داگلاس
مک‌دانل داگلاس
نخستین پرواز ۲۲ ژوئن ۱۹۵۴؛ ۷۰ سال پیش (۱۹۵۴-22}})
معرفی‌شده در ۱ اکتبر ۱۹۵۶؛ ۶۸ سال پیش (۱۹۵۶-01}})
بازنشستگی سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا (۱۹۹۸)، نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۳)
نیروی هوایی اسرائیل (۲۰۱۵)
نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند (۲۰۰۱)
وضعیت استفاده محدود در ارتش‌های خارج از آمریکا
کاربر اصلی  نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا (پیشین)
سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا (پیشین)
 نیروی دریایی اسرائیل (پیشین)
 نیروی دریایی آرژانتین
ساخته‌شده ۱۹۵۴–۱۹۷۹
تعداد ساخته‌شده ۲٬۹۶۰
گونه‌ها لاکهید مارتین ای-۴ای‌آر فایتینگ‌هاوک
مک‌دانل داگلاس ای-۴جی اسکای‌هاوک
اس‌تی آئرواسپیس ای-۴اس‌یو سوپر اسکای‌هاوک

داگلاس ای-۴ اسکای‌هاوک نوعی هواپیمای جنگنده حمله به زمین آمریکایی است که در دهه ۱۹۵۰ به سفارش نیروی دریایی و تفنگداران دریایی ایالات متحده طراحی و تولید شد. این هواپیمای تک‌سرنشین و تک‌موتوره از موتور جت استفاده کرده و از بال‌های مثلثی شکل بهره می‌برد. طراحی آن توسط اد هاینمن در شرکت داگلاس انجام شده و تولید آن در شرکت داگلاس صورت می‌گرفت که بعدها به مک‌دانل داگلاس تبدیل شد.

ای-۴ هواپیمایی سبک و کوچک اما توانا بود که ۲۵ سال به‌طور پیوسته در خط تولید قرار داشت و در جنگ ویتنام یکی از سلاح‌های جنگی اصلی نیروی دریایی و تفنگداران دریایی آمریکا بود و در جنگ یوم کیپور ۱۹۷۳ نیز بسیار برای ارتش اسرائیل تأثیرگذار بود. ای-۴ هواپیمایی مستحکم بود که توان خوبی برای تحمل ضربات جنگی داشت و بیش از ۲۹ مدل مختلف از آن برای نیروهای مسلح آمریکا ساخته شد ضمن اینکه مدل‌های دیگری هم برای مشتریان خارجی این هواپیما طراحی و تولید شد.[۱]

مأموریت ای-۴ در سپاه دریایی آمریکا حمله و تخریب اهداف دشمن برای حمایت از نیروهای پیاده شده در ساحل، اسکورت هلیکوپترها بود. اولین مدل ای-۴ که ای-۴دی نام داشت به عنوان یک هواپیمای تهاجمی سبک مخصوص عملیات در روز با قابلیت حمل بمب اتمی برای استفاده در تعداد زیاد بر روی ناوهای هواپیمابر طراحی شد. تمامی مدل‌های هواپیما از دو توپ ۲۰ م‌م برخوردار بودند و و مدل ای-۴ام از یک سیستم نمایش بالای سر هواپیما و یک سیستم رهاسازی بمب با کمک کامپیوتر بهره‌مند شد.[۲]

تاریخچه کاربری

[ویرایش]

آرژانتین

[ویرایش]

جنگ فالکلند

[ویرایش]
همچنین ببینید: نیروی هوایی آرژانتین در جنگ فالکلند
ای-۴ سی نیروی هوایی آرژانتین در می ۱۹۸۲

در سال ۹۸۲ و در طی جنگ فالکلند، آرژانتین ۴۸ فروند اسکای هاوک (۲۶ فروند ای-۴بی، ۱۲ فروند ای-۴سی و ۱۰ فروند ای-۴ کیو) آماده به خدمت را در اختیار داشت.[۳] اسکای هاوک آرژانتینی مجهز به بمب‌های غیرقابل هدایت و فاقد هرگونه امکانات پادکار الکترونیکی یا دفاع بر علیه موشک‌های دشمن بوده، همچنین نمی‌توانستد به‌طور مؤثر با جنگنده‌های بریتیش ایروسپیس سی هاریر ناوگان هوایی نیروی دریایی سلطنتی به نبردهای هوایی و داگ فایت بپردازند.[۴]

با وجود این، اسکای هاوک‌های نیروی هوایی آرژانتین مأموریت‌های بمباران متعددی را علیه کشتی‌های نیروی دریایی سلطنتی به انجام رسانیدند، ناوشکن تیپ ۴۲ کاونتری را غرق نموده و آسیب‌های مختلفی را به چندین شناور دیگر وارد نمودند: ناوچه تیپ ۲۱ آنتلوپ (که متعاقباً در هنگام تلاش برای خنثی کردن بمب‌های منفجر نشده غرق شد)، به آراف‌ای سرگالاهاد آنقدر آسیب وارد نمودند که تخلیه شده و لاشه کشتی بعداً در ۲۱ ژوئن توسط بریتانیایی‌ها غرق شد، و همجنین ناوشکن تیپ ۴۲ گلاسگو، ناوچه کلاس لئاندر آرگونات، ناوچه تیپ ۲۲ برودسورد و آراف‌ای سرتریسترام.[۵]

جنگنده‌های ای-۴کیو نیروی دریایی آرژانتین، که از پایگاه هوایی نیروی دریایی در ریو گرانده، تیرا دل فوئگو، پرواز می‌کردند، همچنین در حملات بمباران علیه کشتی‌های بریتانیایی نقش داشته و ناوچه تیپ ۲۱ اردنت را نابود نمودند.[۶]

در مجموع، ۲۲ فروند اسکای هاوک (۱۰ فروند ای-۴بی، ۹ فروند ای-۴سی، و سه فروند ای-۴ کیو) در طی این جنگ شش هفته‌ای از دست رفتند.[۷] این تلفات شامل هشت فروندی بود که توسط سی هاریر‌های نیروی دریایی سلطنتی ساقط شدند، هفت فروند توسط موشک زمین به هوای پرتاب از کشتی، چهار فروند توسط موشک زمین به هوا و آتش ضدهوایی (شامل یک مورد باآتش خودی) و سه فروند نیر سقوط کردند.[۳][۸] به گفته نویسنده هوانوردی جیم وینچستر (به انگلیسی: Jim Winchester)، اسکای هاوک موثرترین هواپیمای آرژانتینی در طی این جنگ بود.[۸]

استرالیا

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: مک‌دانل داگلاس ای-۴جی اسکای‌هاوک

بیست فروند ای-۴جی اسکای‌هاوک توسط نیروی دریایی سلطنتی استرالیا برای عملیات از ناو هواپیمابر اچ‌ام‌ای‌اس ملبورن خریداری شد. این هواپیماها در دو دسته ۱۰ تایی در سال‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۱ خریداری شدند و عمدتاً برای تأمین دفاع هوایی ناوگان مورد استفاده قرار گرفتند. ده فروند از هواپیماهای ای-۴جی در طی سوانح نابود شدند و مابقی اسکای هاوک‌های باقی مانده در سال ۱۹۸۴ به نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند فروخته شدند.[۹]

کویت

[ویرایش]

در نوامبر ۱۹۷۴، دولت کویت قصد خود را برای خرید ۳۶ فروند اسکای هاوک جدید، همراه با موشک‌های ایم-۹ سایدوایندر، تجهیزات پشتیبانی و قطعات یدکی در ازای ۲۵۰ میلیون دلار اعلام کرد.[۱۰] اکثر هواپیماها از گونه تک سرنشینه ای-۴ کی‌یو عرضه شده، در حالی که تعداد انگشت شماری از گونه دو سرنشینه تی‌ای-۴کی‌یو نیز تهیه شد. در پایان سال ۱۹۷۸، تمامی هواپیماها تحویل و وارد خدمت در نیروی هوایی کویت شدند.[۱۱] در طول سال ۱۹۸۴، کویت ناوگان اسکای هاوک خود را برای فروش قرار داد، اما هیچ‌کدام در این زمان فروخته نشدند.[۱۲]

ناوگان ای-۴ کی‌یو نیروی هوایی کویت آزاد در حال آماده‌سازی برای اتجام مأموریت در عملیات طوفان صحرا در سال ۱۹۹۱

در سال ۱۹۹۱، اسکای هاوک‌های کویت در عملیات طوفان صحرا شرکت داشتند. هنگامی که عراق به کویت حمله کرد، تمامی اسکای هاوک‌های موجود، مأموریت‌های حمله ای را علیه نیروهای در حال پیشروی عراقی انجام دادند که پس از تسخیر پایگاه‌های آنها، از جاده‌های متروکه به عملیات می‌پرداختند. تعداد زیادی هلیکوپتر تهاجمی عراقی قبل از عقب‌نشینی نیروهای کویتی، توسط اسکای هاوک‌ها منهدم شدند.[۱۳]پنج فروند از این هواپیماها بر روی زمین توسط نیروهای عراقی به غنیمت گرفته شدند.[۱۲] ۲۴ فروند از ۲۹ فروند ای-۴کی‌یو که در خدمت کویت باقی مانده بودند به عربستان سعودی گریختند.اسکای هاوک‌های مذکور (همراه با جنگنده‌های فراری میراژ-اف۱) به عنوان نیروی هوایی کویت آزاد وارد عملیات شده و ۱٬۳۶۱ سورتی پرواز را در طول عملیات آزادسازی کویت انجام دادند.[۱۴] ۲۳ فروند ای-۴ کی‌یو از درگیری‌ها و تهاجم بر علیه مواضع و نیروهای عراقی جان سالم به در بردند،[۱۵] در ۱۷ ژانویه ۱۹۹۱ (۲۷ دی ماه ۱۳۶۹ خورشیدی) تنها یک فروند ای-۴کی‌یو با شماره شناسایی (KAF-828، BuNo. 160207) با یک موشک پدافندی سطح به هوا با هدایت راداری مورد اصابت قرار گرفت و ساقط شد.[۱۶][۱۷] محمد مبارک خلبان هواپیما، با صندلی پران از هواپیما خارج شد و به اسارات عراقی‌ها درآمد.[۱۸]

در اوایل دهه ۱۹۹۰، زمانی که کویت منتظر تحویل جنگنده‌های توانمندتر مک‌دانل داگلاس اف/ای-۱۸ هورنت بود، تلاش‌های طولانی مدتی برای فروش اسکای هاوک‌های باقی مانده خود را انجام شد.[۱۲] با کمک وزارت خارجه ایالات متحده، مذاکرات بی‌نتیجه ای با بوسنی و فیلیپین به انجام رسید. در سال ۱۹۹۸، کل ناوگان به برزیل فروخته شده، و بروی ناو هواپیمابر سائو پائولو (NAe São Paulo) در نیروی دریایی برزیل وارد خدمت شدند.[۱۲][۱۹]

مالزی

[ویرایش]

در سال ۱۹۸۲، مالزی ۸۰ فروند ای-۴سی و ای-۴ال بازسازی شده را تحت یک برنامه نوسازی به نام PERISTA خریداری کرد. ۴۰ بدنه هواپیما با سیستم بمباران زاویه ای هیوز ای‌ان/ای‌اس‌بی-۱۹، قابلیت سوخت‌گیری هوایی و افزایش بار ارتقاء یافتند، در حالی که بقیه به عنوان ذخیره و به عنوان منبع قطعات یدکی در ایالات متحده نگهداری می‌شدند. این نسخه اصلاح شده مجدداً به عنوان ای-۴پی‌تی‌ام طراحی شد و انحصارا برای برای مالزی بود. تحویل این گونه بین سالهای ۱۹۸۴ و ۱۹۸۵ به انجام رسید.[۲۰]

اسکای هاوک‌ها توسط نیروی هوایی سلطنتی مالزی (RMAF) که در گُردان‌های هوایی شماره ۶ و ۷، مستقر در پایگاه هوایی کوانتان، خدمت می‌کردند.[۲۰] در اواخر دهه۱۹۸۰، آرژانتین تلاش کرد در دادوستدی پایاپای در ازای هواپیماهای اف‌ام‌ای آی‌ای-۶۳ پامپا و وسایل نقلیه زمینی، جنگنده‌های اسکای هاوک مالزی را دریافت نماید، اما چنین معامله ای به انجام نرسید.[۲۰] در حالی ناوگان اسکای هاوک‌های در خدمت نیروی هوایی سلطنتی مالزی، از میزان سوانح بالا و میران تعمیر و نگهداری مکرر رنج می‌برد. اعتقاد بر این است که این مسائل به عمر نسبتاً کوتاه این جنگنده در این نیرو کمک کرده است.[۲۱]در سال ۱۹۹۵، ناوگان اسکای‌هاوک‌ها بازنشسته شد و نمونه‌های باقی مانده در خارج ذخیره شدند، و نیروی هوایی سلطنتی مالزی این جنگنده‌ها را با بی‌ای‌ئی سیستمز هاوک جایگزین نمود. گزارش شده است که مالزی در دهه ۲۰۰۰ علاقه خود را به خرید اسکای هاوک‌ها را از نیوزلند ابراز کرد.[۲۲]

کاربران

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: List of Douglas A-4 Skyhawk operators
 آرژانتین
 برزیل
 کانادا
  • تاپ ایسِس ای‌ان‌سی - تعداد ۱۳ فروند ای-۴ان از ناوگان سابق نیروی هوایی اسرائیل و یک فروند تی‌ای-۴جِی را در اختیار داشته پ از آنها برای اهداف آموزشی و به عنوان هواپیمای متجاوز (رقیب) استفاده می‌نمایند.[۲۷][۲۸]
 ایالات متحده آمریکا

کاربران سابق

[ویرایش]
 آرژانتین
 استرالیا
 اندونزی
 اسرائیل
 کویت
 مالزی
 نیوزیلند
 سنگاپور
  • نیروی هوایی سنگاپور retired from frontline service in 2005, and were transferred to France (Cazaux Air Base) as advanced jet trainers. The Skyhawks were retired from training flights from 2013 and replaced by the Alenia Aermacchi M-346. 1 RSAF A-4SU was donated to the Institute of Technical Education (ITE College Central) for vocational and training purposes.
 ایالات متحده آمریکا

مشخصات (ای۴دی-۵/ای-۴ئی اسکای هاوک)

[ویرایش]
طرح سه نمای جنگنده ای-۴ ئی/اف اسکای‌هاوک
A-4 Skyhawk A/B/C color scheme
A-4 Skyhawk E/F/M color scheme

داده‌ها از McDonnell Douglas aircraft since 1920: Volume I,[۳۳] Global Security: A4D (A-4) Skyhawk[نیازمند منبع]

ویژگی‌های عمومی

  • خدمه: ۱
  • طول: ۴۰ فوت ۱٫۵ اینچ (۱۲٫۲۳۰ متر)
  • پهنای بال: ۲۷ فوت ۶ اینچ (۸٫۳۸ متر)
  • ارتفاع: ۱۵ فوت ۲ اینچ (۴٫۶۲ متر)
  • مساحت بال‌ها: ۲۶۰ فوت مربع (۲۴ متر مربع)
  • ایرفویل: root: NACA 0008-1.1-25; tip: NACA 0005-.825-50[۳۴]
  • وزن خالی: ۹٬۸۵۳ پوند (۴٬۴۶۹ کیلوگرم)
  • وزن ناخالص: ۱۶٬۲۱۶ پوند (۷٬۳۵۵ کیلوگرم)
  • بیشترین وزن برخاست: ۲۴٬۵۰۰ پوند (۱۱٬۱۱۳ کیلوگرم)
  • پیشرانه: ۱ عدد موتور توربوجت پرت اند ویتنی جی۵۲-پی-۶ای, ۸٬۵۰۰ پوند-نیرو (۳۸ کیلونیوتن) thrust

عملکرد

  • حداکثر سرعت: ۵۸۵ گره (۶۷۳ مایل بر ساعت، ۱٬۰۸۳ کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع سطح دریا
  • بُرد: ۱٬۰۰۸ مایل دریایی (۱٬۱۶۰ مایل، ۱٬۸۶۷ کیلومتر)
  • بُرد معبر: ۲٬۱۹۴ مایل دریایی (۲٬۵۲۵ مایل، ۴٬۰۶۳ کیلومتر)
  • حد شتاب جی: +۸–۳
  • نرخ صعود: ۵٬۷۵۰ فوت بر دقیقه (۲۹٫۲ متر بر ثانیه)
  • بارگیری بال: ۶۲٫۴ پوند بر فوت مربع (۳۰۵ کیلوگرم بر متر مربع)
  • نیرو/وزن: 0.526 (at gross weight)

تسلیحات

اویونیکس
Typical avionics fitted to A-4s

جستارهای وابسته

[ویرایش]

توسعه مرتبط

هواگردهای با عملکرد، پیکربندی و یا دوره زمانی مشابه

فهرست‌های مرتبط

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «Douglas A-4 Skyhawk». HowStuffWorks (به انگلیسی). ۱۹۷۰-۰۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۰.
  2. ↑ A-4 Skyhawk بایگانی‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine Federation of American Scientists
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Chant 2001, p.76.
  4. ↑ Winchester 2004, pp. 176-177.
  5. ↑ Winchester 2004, pp. 176-182.
  6. ↑ Smith, Gordon. "Argentine Aircraft and Successes against British Ships." بایگانی‌شده در ۶ فوریه ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine naval-history.net. Retrieved: 12 August 2008.
  7. ↑ Elward 2000, p. 158.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Winchester 2004, p. 182.
  9. ↑ Winchester 2004, pp. 137-138.
  10. ↑ Winchester 2004, p. 142.
  11. ↑ Winchester 2004, pp. 142-143.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ Winchester 2004, p. 143.
  13. ↑ Winchester 2004, pp. 190-191.
  14. ↑ Elward 2000, p. 164.
  15. ↑ Gann Wings of Fame No. 5, p. 142.
  16. ↑ "Kuwait Skyhawks in Gulf War - A-4 Skyhawk Association". a4skyhawk.info. Archived from the original on 28 April 2018. Retrieved 14 April 2018.
  17. ↑ Winchester 2004, p. 141.
  18. ↑ "Gulf War POWs." بایگانی‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine Ejection history. Retrieved: 30 September 2012.
  19. ↑ Baugher, Joe. "Douglas A-4KU/TA-4KU Skyhawk for Kuwait". بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine A-4 Skyhawk, 6 November 2001. Retrieved: 12 August 2008.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ Winchester 2004, p. 169.
  21. ↑ Winchester 2004, pp. 169-170.
  22. ↑ Winchester 2004, pp. 170-171.
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Hoyle, Craig (4 December 2018). "ANALYSIS: 2019 World Air Forces Directory". Flightglobal Insight. Archived from the original on 23 January 2019. Retrieved 14 April 2019.
  24. ↑ "Embraer inicia modernização de último caça AF-1 da Marinha". airway.com.br. 10 April 2019. Archived from the original on 5 May 2019. Retrieved 5 May 2019.
  25. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Flightglobal وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  26. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام cavok.com.br وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  27. ↑ Newdick, Thomas (2021-04-30). "Top Aces' Aggressor A-4s Are Now The World's Most Advanced Skyhawks". The Drive (به انگلیسی). Retrieved 2022-09-22.
  28. ↑ الگو:TCregister
  29. ↑ "FAA Registry". Archived from the original on 26 February 2019.
  30. ↑ "AeroGroup Concludes F-16 Pilot Training Contract with the Air Education and Training Command (AETC) for the Belgian Air Force, Belgian Air Component." بایگانی‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine Pr.com, 31 January 2014. Retrieved: 27 November 2015.
  31. ↑ http://a4lskyhawk.com[پیوند مرده] Ben Sly A-4L, LLC
  32. ↑ http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4738755,00.html بایگانی‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine "IAF retires Skyhawk after 48 years in service.
  33. ↑ Francillon 1988, pp. 477–498.
  34. ↑ Lednicer, David. "The Incomplete Guide to Airfoil Usage". m-selig.ae.illinois.edu. Archived from the original on 26 March 2019. Retrieved 16 April 2019.
  35. ↑ "AN/APN - Equipment Listing." بایگانی‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine Designation-Systems.net. Retrieved: 30 September 2012.
  36. ↑ "AN/APQ - Equipment Listing." بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine Designation-Systems.net. Retrieved: 30 September 2012.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ داگلاس ای-۴ اسکای‌هاوک موجود است.