دیدانو

دیدانو (اکدی: 𒁲𒁕𒀀𒉡 Didânu،[۱] اوگاریتی: 𐎄𐎚𐎐[۲] Ditānu[۳]) فرمانروای افسانه‌ای اموری یا شخصیت اجدادی بود که در متن‌های بین‌النهرین یا اوگاریت نام او آمده است.

ریشه‌شناسی

[ویرایش]

نام دیدانو (دیتانو[۲]) احتمالا در منشا خود با اصطلاحات بسیاری در زبان‌های سامی که از ریشهٔ ددن یا دتن مشتق شده‌اند، مشترک است؛ این واژه‌ها شامل نام‌گذاری قبیله‌ها، توپونیمی‌ها، نامهای اجداد اساطیری و احتمالا حیوانات اساطیری می‌شود.[۴] مثال‌هایی که گواهی شده‌اند عبارتند از تیدنو، تیدانوم، تیدنوم و تیدان.[۵]

در بین‌النهرین

[ویرایش]

در فهرست شاهان آشور (AKL) (متنی که از رونوشت‌های قرن یازدهم تا هشتم پیشا دوران مشترک شناخته شده اما احتمالا پیش از آن شکل گرفته است[۱]) دیدانو به عنوان یکی از «هفده پادشاهی که در چادر زندگی می‌کردند» (نیاکان شمشی-ادد) توصیف می‌شود.[۲] شمشی-ادد رئیس قبیله‌ای تاریخی و اموری بود که در بین‌النهرین علیا به مرکزیت آشور یک امپراتوری بنا کرد.[۶] ژان-ژاک گلاسنر پیشنهاد می‌کند که در اصل او ممکن است که دستور تهیه این متن را داده باشد.[۷] قصد او از این کار، ممکن است ایجاد یک همتای کاملا آشوری برای فهرست پادشاهان سومری بوده باشد.[۸] همانند دیگر فهرست‌های پادشاهان بین‌النهرین، فهرست پادشاهان آشور برای تایید اعتبار پادشاهانِ در حالِ سلطنت از طریق شجره‌نامه‌های ابداع‌شده بود.[۹] دیدانو نهمین حاکم ذکرشده است[۱۰] و پس از حارسو آمده و پیش از هانو قرار دارد.[۱۱] این سه نام و همچنین سایر فرمانروایان ذکر شده در همان بخش، احتمالا همه از توپونیمی‌های اموری، تئونیم، درون‌نام و برون‌نام‌های قبیله‌ای و نیاکان نام‌بخش سرچشمه گرفته‌اند.[۱۲] با این حال، بعید است که این دنباله به طور مستقیم بازتاب یک سنت شفاهی از قبل موجود باشد.[۱۳]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Glassner 2004, p. 136.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Buck 2019, p. 181.
  3. ↑ Pardee 2002, p. 277.
  4. ↑ Michalowski 2014, p. 646.
  5. ↑ Beaulieu 2017, p. 66.
  6. ↑ Beaulieu 2017, p. 67.
  7. ↑ Glassner 2004, p. 74.
  8. ↑ Grayson 1990, p. 102.
  9. ↑ Glassner 2004, p. 72.
  10. ↑ Grayson 1990, p. 103.
  11. ↑ Glassner 2004, p. 137.
  12. ↑ Glassner 2004, p. 71.
  13. ↑ Glassner 2004, p. 73.

منابع

[ویرایش]
  • Bachvarova, Mary R. (2016). From Hittite to Homer: the Anatolian background of ancient Greek epic. Cambridge. doi:10.1017/CBO9781139048736. ISBN 978-1-316-39847-0. OCLC 958455749.
  • Beaulieu, Paul-Alain (2017). A History of Babylon, 2200 BC - AD 75. Blackwell History of the Ancient World. Wiley. ISBN 978-1-119-45907-1. Retrieved 2023-02-26.
  • Buck, Mary E. (2019). The Amorite Dynasty of Ugarit: Historical Implications of Linguistic and Archaeological Parallels. Boston: Brill. ISBN 978-90-04-41511-9. OCLC 1121126053.
  • Glassner, Jean-Jacques (2004). Mesopotamian Chronicles. Writings from the ancient world. Society of Biblical Literature. ISBN 978-1-58983-090-5. Retrieved 2023-02-26.
  • Grayson, A. Kirk (1990), "King lists and chronicles B. Akkadian", Reallexikon der Assyriologie, vol. 6, Berlin: Walter de Gruyter, pp. 86–135, ISBN 3110100517, retrieved 2023-02-26
  • Marchesi, Gianni (2006). LUMMA in the onomasticon and literature of Ancient Mesopotamia. Padova: S.A.R.G.O.N. Ed. e Libr. ISBN 978-88-901286-4-6. OCLC 237144973.
  • Michalowski, Piotr (2014), "Tid(a)num", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2023-02-26
  • Pardee, Dennis (2002). Ritual and cult at Ugarit. Atlanta: Society of Biblical Literature. ISBN 978-90-04-12657-2. OCLC 558437302.
  • Rutherford, Ian (2020). Hittite Texts and Greek Religion. Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780199593279.001.0001. ISBN 978-0-19-959327-9.
  • Spronk, Klaas (1999), "Dedan", in van der Toorn, Karel; Becking, Bob; van der Horst, Pieter W. (eds.), Dictionary of Deities and Demons in the Bible, Eerdmans Publishing Company, ISBN 978-0-8028-2491-2, retrieved 2023-02-26
  • Vidal, Jordi (2006). "The Origins of the Last Ugaritic Dynasty". Altorientalische Forschungen. Walter de Gruyter GmbH. 33 (1). doi:10.1524/aofo.2006.33.1.168. ISSN 2196-6761. S2CID 163629674.