زبان‌های موسکوگی
| موسکوگی | |
|---|---|
| پراکنش: | جنوب شرق آمریکای شمالی |
| تبار: | یکی از خانواده‌های زبانی جهان |
| زیرگروه‌ها: |
چوکتاو–چیکاساو
آلاباما–کواساتی
هیتچیتی–میکاسوکی
کریک–سمینول
|
| گلاتولوگ | musk1252[۱] |
 پراکندگی زبان‌های موسکوگی تا پیش از ورود اروپاییان | |
زبان‌های موسکوگی یک خانواده زبانی بومی جنوب شرقی ایالات متحده است. زبان‌های موسکوگی به‌طور کلی به دو شاخه موسکوگی شرقی و موسکوگی غربی تقسیم می‌شوند، اگرچه بحث در مورد روابط متقابل آن‌ها در جریان است. زبان‌های این خانواده دارای ویژگی هم‌چسبی هستند. آپالاچی تنها زبان مستند این خانواده منقرض شده‌است و دیگر زبان‌های باقی‌مانده نیز به شدت در معرض خطر انقراض هستند.
واژگان
[ویرایش]در زیر واژگان پنج زبان موسکوگی با یکدیگر مقایسه شده‌اند:[۲]
| زبان | چیکساو | چوکتاو | آلاباما | میکاسوکی | کریک |
|---|---|---|---|---|---|
| همه | mõma | mõma | óyha | maamos- | omalka |
| خاکستر | hottok | hitokchobi | histo | tolhambi | iisso |
| شکم | ittakoba' | iffoka | ikfi | lampi | nalhki |
| بزرگ | ishto | chito | coba | coob- | lhakkii |
| پرنده | foshi' | hoshi | foosi | foosi | foswa |
| گزیدن | kisili | kopooli | kachalhlhi | kabalikci | akkita |
| سیاه | losa | losa | loca | looci | lasti |
| خون | issish | issish | lhakhani | picikci | caati |
| استخوان | foni' | foni | cokfoni | -fooni | iffoni |
| سینه | ip shik | ip shik | pisi | owaaci | hokpi |
| سوختن | lowa | lowah | libatli | yill- | noklhita |
| پنجه | iyyakchosh | iyyakchosh | iyyaksi | iiyakoosi | ilinkososwa |
| ابر | hoshonti | hoshõti | onoolici | hosoti | aholocii |
| سرد | kapassa | kapassa | kasatka | kapaali | kasappi |
| آمدن | minti | m ti | ila | ont- | atita |
| مردن | illi | illi | illi | il- | ilita |
| سگ | ofi' | ofi | ifa | iifi | ifa |
| نوشیدن | ishko | ishko | isko | isk- | iskita |
| خشک | shila | shila | solotka | sokook- | kalhpii |
| گوش | haksibis | haksobish | hakco | hacoobi | hakco |
| زمین | yakni' | yakni | ihaani | yakni | iikana |
| خوردن | impa | pa | ipa | imp- | hompita |
| تخم مرغ | akankoshi' | akãkoshi | akaakocóòsi | onaasi | costaki |
| چشم | ishkin | nishkin | ittilhi | iti | tolhwa |
| چاق | niha | bila | nitokci | niihi | nihaa |
| آتش | lowak | lowak | tikba | iiti | tootka |
| ماهی | nani' | nani | lhalho | lhaalhi | lhalho |
| پرواز کردن | wakaa | hika | wakayka | yakaal- | tamkita |
| پا | iyyi' | iyyi | iyyi | iyi | ili |
| پر | kayya | kayya | kayya | labakni | fackita |
| دادن | ima | ima | inka | iik- | imita |
| خوب | chokma | achokma | kano | hiilhi | h lhi |
| سبز | okchamali | okchamaali | okcakko | honotbitalakci | laani |
| مو | pãshi'/hishi' | pãshi/hishi | hissi | tokisi | issi |
| دست | ilbak | ibbak | ilbi | ilbi | inki |
| سر | ishkobo' | noshkobo | isbakko | yoosi | ika |
| شنیدن | hánglo | haklo | haalo | hakl- | pohita |
| قلب | chõkash | chõkash | conoska | conosbi | fiiki |
| شاخ | lapish | lapish | lapihci | lap-i | yapi |
| من | ano' | ano | ana | aani | ani |
| کشتن | abi | abi | ibi | ill c | iliicita |
| زانو | iyyinto'lhka' | iyyi kalaaha | ittôlhpa | tolhpi | tolhkowa |
| دانستن | ithána | ikhana | sobayli | ataalh | kilhlhita |
| دراز کشیدن | tí'wa | talaaya | baláàli | talaal | wakkita |
| رود | salakha | salakha | illopi | lopi | lopi |
| دراز | falaa | falaaya | baski | backi | capki |
| شپش | issap | issap | icha | hicahci | icka |
| مرد | hattak nakni' | hattak nakni | naani | nakni | honanwa |
| بسیار | lawa | lawa | lawa | aconki | solkii |
| گوشت | nipi' | nipi | nipo | akni | apiswa |
| کوه | onchaba | habik | bokkoscaaha | iikanhalwii | |
| دهان | iti | itialbi | icokhalbi | ici | cokwa |
| نام | holhchifo | hohchifo | holcifa | hocilki | hocifka |
| گردن | nokhistap | ikkõla | nokbi | nokbi | nokwa |
| نو | himitta | himmona | hahpa | himaci | mocasi |
| شب | oklhili' | ninak | tanka | niilhaki | nilhii |
| بینی | ibichchala' | ibishakni | ibisaani | ibi | yopoo |
| نیست | ki'yo | kiiyo | mánko | maati | monks |
| یک | chaffa | achaffa | caffaaka | lhaamin | hamkin |
| انسان | hattak | hattak | aati | yaati | isti |
| باران | omba | õba | oyba | okoob- | oskita |
| قرمز | homma | homma | homma | kitisci | caati |
| راه | hina' | hina | hini | hini | nini |
| ریشه | haksish | hakshish | assikci | aski | yalomka |
| گرد | lhibokta | kalaaha | bonotka | polocki | polooki |
| گفتن | aachi | aachi | manka | kaac | maakita |
| شن | shinok | shinok | sanco | samooci | oktaaha |
| دیدن | p sa | p sa | hicha | hica | hicita |
| دانه | nihi' | nihi | hilhikci | yiilhi | nilhka |
| نشستن | bínni'li | biniili | cokóòli | cokool- | leykita |
| پوست | hakshop | hakshop | affakci | halbi | halhpi |
| خوابیدن | nosi | nosi | noci | nooc- | nocita |
| کوچک | iskanno'si | osi | cinoofa | wink- | cotki |
| دود کردن | shobohli | shobohli | sobotli | ockoci | ikkoci |
| ایستادن | híkki'ya | hikiiya | lokóòli | lokooka | hoylhita |
| ستاره | foshik | fichik | hociilhi | owaaciki | kocacampa |
| سنگ | tali' | tali | tali | tali | cato |
| خورشید | hashi' | hashi | hasi | haasi | hasi |
| شنا کردم | yopi | okshiniili | oohapka | opahk- | omeyyita |
| دم | hasimbish | has bis | haci | haaci | haci |
| آن | yamma | ma | akki | ma | ma |
| این | yappa | pa | ya | ya | ya |
| تو | ishno' | chishno | isna | cihn- | ciimi |
| زبان | isõlash | ittõlas | icoolaksi | cokolaasi | tolaaswa |
| دندان | noti' | noti | innati | -nooti | noti |
| درخت | itti' | itti | itto | ahi | ito |
| دو | toklo | toklo | tôklo | toklan | hokkoolin |
| راه رفتن | nõwa | nowa | ciyahli | cayahl | yakapita |
| گرم | lashpa | lashpa | ikba | hãyyi | hayyita |
| آب | oka' | oka | oki | ooki | oywa |
| ما | poshno' | pishno | posna | pohni | poomi |
| چی | nanta | natah | náàsi | naaki | naaki |
| سفید | tohbi | tohbi | hatka | hatki | hatki |
| کی | kata | katah | náksi | noolh- | isteyma |
| زن | ihoo | ohooyo | tayyi | tayki | hoktii |
| زرد | lakna | lakna | laana | lakni | laanii |
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Muskogean". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}: Invalid|display-editors=4(help) - ↑ Broadwell, George Aaron. (1992). Reconstructing Proto-Muskogean Language and Prehistory: Preliminary Results. Paper presented at the Southern Anthropological Society, St. Augustine, FL.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- Muskogean Language Family page at native-languages.org
- Chickasaw Language Information & Videos
