زوپایسور

زوپایساروس محدودهٔ زمانی: نورین از تریاس پسین ~۲۲۱ تا ۲۰۶ میلیون سال پیش PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
زوپایساروس، Zupaysaurus (سوسمار اهریمنی)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
زیرشاخه:	مهره‌داران
رده:	خزندگان
کلان‌راسته:	دایناسورریختان
بالاراسته:	دایناسورها
راسته:	خزنده‌کَفَلان
زیرراسته:	دَدپایان
فروراسته:	نودَدپایان
سرده:	زوپایساروس آرکوچی و کوریا، ۲۰۰۳ میلادی
گونه‌ها
زوپایساروس روژیِری (Zupaysaurus Rougieri) آرکوچی و کوریا، ۲۰۰۳ میلادی

زوپایساروس (نام علمی: Zupaysaurus) گونه ای از دایناسورهای اولیه از کلاد تروپودها یا ددپایان است که در عصر نورین و در دوره تریاس پسین، حدود ۲۲۱ تا ۲۰۶ میلیون سال پیش، در مکانی که امروزه آرژانتین نامیده می‌شود می‌زیسته‌است. بقایای فسیل آن در تشکیلات رسوبی «لاس کلورادوس» واقع در شمال غربی آرژانتین یافت شد.

اکتشاف و نامگذاری

فسیل اولیه آن را «سانتیاگو روئیل» که عضوی از گروه اکتشافی «گیلرمو روژیر» بود، در ماه می سال ۱۹۹۷ میلادی کشف کرد و برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ میلادی، دیرینه شناسان آرژانتینی، «آندره آرکوچی» و رودولفو کوریاً در نشریه علمی Ameghiniana، آن را توصیف و نامگذاری کردند. نام آن با معنای کامل «سوسمار شیطانی/اهریمنی» ترکیبی است از کلمه "Supay" که در زبان کچوآیی به معنای «شیطان/اهریمن» است و کلمه «Saurus» که به زبان یونانی به معنای سوسمار می‌باشد. نام گونه آن به افتخار گیلرمو روژیر، رهبر گروه اکتشافی که برای اولین بار گونه‌نام آن را کشف کردند، روژیِری نهاده شد.

ویژگی‌ها

زوپایساروس یک دایناسور گوشتخوار متوسط بود که به‌طور میانگین حدود ۴ متر طول، ۱۳۰ سانتی‌متر ارتفاع و ۲۰۰ کیلوگرم وزن داشته‌است. برطبق برخی برآوردها طول این جانور تا ۵٫۲ متر و در جایی دیگر تا ۶ متر هم تخمین زده شده‌است. از نظر تکاملی زوپایساروس کمی پیشرفته تر از تهی پیکرواران و ابتدایی تر از دایلوفوساریدها (سوسمارسانان دوتاجه) و پرنده پوزگان بوده‌است. همچون بیشتر تروپودهای اولیه دیگر مانند کامپوساروس و دیلوفوساروس روی سر زوپایساروس نیز دو کاکل استخوانی قرار داشت. شواهد نشان می‌دهد کاکل‌ها مخصوص جنس نر این حیوانات بوده که از آن همچون پرندگان امروزی برای جلب توجه جنس مخالف استفاده می‌شده‌است.

شجره نامه

بر اساس طبقه‌بندی بنتون:

• Saurischia (خزنده‌کَفَلان)
  • Theropoda (دَدپایان)
    • Neotheropoda (نودَدپایان)
      • Zupaysaurus (زوپایساروس)

ددپایان	Herrerasauridae   استوریکوسور       هرراسور     چیندسور           پگاه‌دزد       دائمونوسور       Tawa   نوددپایان تهی‌پیکران   تهی‌پیکر     تهی‌پیکر         Liliensternus       Zupaysaurus       سریالوفوسور       دیلوفوسور     ژوراسیک theropods (which include شاخ‌خزنده‌سانان و سخت‌دنبان)

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Zupaysaurus». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ فوریه ۲۰۱۴.