ساعت فاختهای (یا ساعت کوکو) گونهای از ساعت (معمولاً ساعت آونگی) است که دارای پرنده مصنوعی است که ساعت را با صدای پرنده (فاخته) اعلام میکند. بعضی از آنها بالهای خود را حرکت میدهند و نوک خود را در حالی که به جلو خم میشوند باز و بسته میکنند، در حالی که در برخی دیگر، فقط بدن پرنده به جلو خم میشود. مکانیسم تولید صدای فاخته از اواسط قرن ۱۸ میلادی مورد استفاده قرار گرفته و تا به امروز تقریباً بدون تغییر باقی ماندهاست.
مشخص نیست چه کسی ساعت کوکو را اختراع کرده و اولین بار در کجا ساخته شدهاست. تصور میشود بخش اعظم توسعه و تکامل آن در منطقه جنگل سیاه در جنوب غربی آلمان (ایالت بادن-وورتمبرگ) اتفاق افتاده باشد. ساعتهای فاختهای از اواسط دهه ۱۸۵۰ به بعد به سایر نقاط جهان صادر میشد. امروز ساعت کوکو یکی از سوغات مورد علاقه مسافران آلمان، سوئیس و اتریش است و به نمادی فرهنگی از آلمان بدل شدهاست.[۱][۲]
طراحی ساعت فاخته اکنون عادی شدهاست. بیشتر آنها به "سبک سنتی" (که به عنوان "حکاکی شده" نیز شناخته میشوند) یا " کلبه " ساخته میشوند تا روی دیوار آویزان شوند. در سبک "سنتی"، جعبه چوبی ساعت با برگ و حیوانات حک شده تزئین شدهاست. آنها دارای پرنده ای خودکار هستند که با در کوچکی محافظت میشود.[۳] این سازوکار معمولاً هر نیم ساعت فعال میشود.
در سالهای اخیر، ساعتهای فاخته کوارتزی باتری دار در بازار ارائه شدهاند. حرکت فاخته در چنین ساعتهایی توسط یک الکترومغناطیس تنظیم میشود که پالس تولید میکند و خاموش میشود. پرنده در این ساعتها حرکات بیشتری نسبت به مدلهای سنتی دارد.
ساعتهای فاخته کوارتزی غالباً دارای یک سنسور هستند که هنگام خاموش شدن چراغها در شب، بهطور خودکار صدای ساعت را ساکت میکنند.
در سال ۱۶۲۹، چند دهه قبل از ایجاد ساعت مچی در جنگل سیاه،[۴] یک نجیبزاده اهل اوگسبورگ به نام فیلیپ هاینهاوفر (۱۶۷۸–۱۵۷۸) اولین توصیف شناخته شده از ساعت مدرن فاخته را نوشت.[۵] ساعت متعلق به شاهزاده آگوست فون ساکسن بود.