ساقی یا میریز به فردی گفته میشود که آب یا شراب به دیگری دهد.[۱] در اصطلاح عارفان واسطه فیض الهی است[۲] و ادبیات فارسی مشحون است از اشعاری که خطاب به ساقی سروده شدهاند به حدی که منظومههای ساقینامه نیز به وجود آمدهاند. بهطور مثال حافظ میگوید:
ساقیا لطف نمودی قدحت پر می باد | که به تدبیر تو تشویش خمار آخر شد |
یا که شیخ بهایی سرودهاست:
ساقیا بده جامی زان شراب روحانی | تا دمی برآسایم زین حجاب ظلمانی |
ساقی در بسیاری از اشعار ممدوح است و مدح ساقی گاهی تا جایی پیش میرود که با معشوق برابری میکند. معروفترین ساقینامه متعلق به نظامی گنجوی، حافظ و رضیالدین آرتیمانی است[۲] اگرچه خیام نیز شعرهایی دربارهٔ شرابخواری دارد.[۳]