سحر دولتشاهی (زادهٔ ۱۶ مهر ۱۳۵۸) بازیگر اهل ایران است. او در رشتهٔ ادبیات نمایشی و مترجمی زبان فرانسه تحصیل کرده است. تئاتر نیمروز خواب آلود (۱۳۸۰) نخستین کار حرفهای او و فیلم چهارشنبهسوری (۱۳۸۴) نخستین حضور او در سینما بود.
«من همیشه علاقه خاصی به موسیقی داشتم و در سنین خیلی کم سه تار میزدم که دنبال نکردم. همیشه هم سعی کردم رابطه ام را با موسیقی حفظ کنم؛ از کلاسهای سولفژی که در دانشگاه گذراندم تا دورههای آوازی که رفتم.»
دولتشاهی از ۲۰ سالگی با بازی در تئاترهای تجربی وارد کار بازیگری شد. یک سال بعد، از طرف مرضیه برومند برای بازی در سریال کتابفروشی هدهد دعوت شد. او در تئاتر با کارگردانهایی مانند حمید امجد، آتیلا پسیانی و امیررضا کوهستانی همکاری داشته[۷] و در نمایشنامه خشکسالی و دروغ ایفای نقش کرد. او برای بازی در دو نمایش بینوایان و ترن نامزد بهترین بازیگر زن تئاتر شد. دولتشاهی برای بازی در فیلم طلا و مس نام او در میان نامزدهای تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل زن از جشن منتقدان سینما قرار گرفت. سالهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ پرکارترین سالهای کارنامه هنری دولتشاهی بودند. او در این دو سال مجموعاً در ۸ فیلم بازی کرد.
دولتشاهی همچنین در برنامه تلویزیونی گپ مجری و برنامه دیگری به نام عقاید یک آکتور سینما مصاحبهکننده بود. او در دو برنامه تلویزیونی رادیو هفت و کتاب دا راوی و گوینده متن بود. همچنین گزارشگری را در فیلم مستندی با نام یادداشتهای شهر شلوغ تجربه کرد.[۸]
او در دهه اول حضور در سینما با اغلب کارگردانان صاحبسبک سینمای ایران چون عباس کیارستمی، بهرام بیضایی، بهمن فرمانآرا، اصغر فرهادی و مسعود کیمیایی همکاری داشت. ایفای نقش نیلوفر در فیلم وارونگی مورد توجه منتقدان غیر ایرانی قرار گرفت که یکی از بهترین ایفای نقشهای او تاکنون بهشمار میرود. او با این فیلم در ۶۹امین مراسم جشنواره کن حضور پیدا کرد.[۹][۱۰][۱۱][۱۲] نقش دیگری که موجب دریافت نخستین سیمرغ بازیگری برای او شد نقش عسل در فیلم عصر یخبندان بود. عسل صاحب آرایشگاهی زنانه بود که در واقعیت در نقش ساقی مواد مخدر و کشاندن زنان به پارتیهای شبانه هم فعالیت میکرد. نقش مهرانه نوری در فیلم عرق سرد و فرنگیس، زنی باردار با گویش گیلکی در چهارراه استانبول از دیگر نقشآفرینیهای او هستند.[۱۳][۱۴] در فیلم عرق سرد سکانس مولودیخوانی شخصیت مهرانه نوری از این فیلم حذف شد.[۱۵][۱۶]
سحر دولتشاهی با ایفای نقش کوتاهی در فیلم چهارشنبه سوری سومین اثر ساخته اصغر فرهادی بازیگری در سینما را تجربه کرد.[۱۷] فرهادی، سحر دولتشاهی را برای نقش کوتاهی در حد سه سکانس در فیلم چهارشنبه سوری انتخاب کرد. این فیلم از پرتماشاگرترین فیلمهای اکران شده در سال ۱۳۸۵ بود.[۱۸][۱۹]
سال ۱۳۸۵ در دومین حضور در سینما در فیلم میم مثل مادر ساخته رسول ملاقلیپور در کنار بازیگرانی چون گلشیفته فراهانی، علی شادمان، حسین یاری، جمشید هاشمپور نقشآفرینی کرد که دومین فیلم پرمخاطب بود. او در این فیلم نقش فرزانه را بازی کرد که خبرنگار بود. فرزانه، دوست سپیده با بازی گلشیفته فراهانی بود که در کار خبری تلاش میکرد به واسطه شغل خود مشکلات دوستش را حل کند.[۲۰]
دولتشاهی در فیلم طلا و مس ساخته همایون اسعدیان نامزد جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن از چهاردهمین جشن خانه سینما شد. او در این فیلم نقش سرپرستار بیمارستانی را بازی میکرد که همسر یک روحانی به دلیل بیماری اماس در آن بستری است. این فیلم در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر در شش بخش بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، تدوین، موسیقی متن و چهرهپردازی نامزد شد که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن با بازی نگار جواهریان را دریافت کرد.[۲۲][۲۳]
او در سال ۱۳۸۹ در دو فیلم دونده زمین ساخته کمال تبریزی و سوگ به کارگردانی مرتضی فرشباف حضور داشت. این دو فیلم پس از سالها توقیف در سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ اکران شدند که مورد استقبال چندانی قرار نگرفتند. سحر دولتشاهی به همراه پیمان معادی در فیلم سوگ در نقش صداپیشه حضور یافتند.[۲۴] این فیلم در سه جشنواره جهانی پوسان، دوویل و شبهای سیاه تالین موفق به کسب چهار جایزه شد.[۲۵][۲۶][۲۷]
سال ۱۳۹۳ دو فیلم عصر یخبندان ساخته مصطفی کیایی و شکاف به کارگردانی کیارش اسدیزاده با بازی او اکران شدند. وی برای بازی در عصر یخبندان موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. در فیلم عصر یخبندان بازیگرانی چون بهرام رادان، مهتاب کرامتی، فرهاد اصلانی، ژاله صامتی، محسن کیایی و آنا نعمتی حضور داشتند. این فیلم که در تاریخ ۳ تیر ۱۳۹۴ اکران شده بود در ۷ بخش جشنواره فجر نامزد شد.[۳۱] او در هنگام دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن گفت:
امیدوارم این جشنواره جشن واقعی خانواده سینما باشد، تجدید دیدار کنیم و از دیدن فیلمها لذت ببریم و دلخوریها از همدیگر کمتر باشد.[۳۲]
در سال ۱۳۹۵ سحر دولتشاهی ۵ فیلم در حال اکران داشت. فیلم بارکد ساخته مصطفی کیایی در ۱۹ خرداد ۱۳۹۵ اکران شد و از پرتماشاگرترین فیلمهای اکران شده در این سال بود.[۳۳][۳۴] در این فیلم بهرام رادان، محسن کیایی، بهاره کیانافشار، رضا کیانیان و پژمان بازغی حضور داشتند.[۳۵]نیمرخها ساخته ایرج کریمی، وارونگی به کارگردانی بهنام بهزادی و مرگ ماهی اثر روحالله حجازی و دونده زمین به کارگردانی کمال تبریزی فیلمهایی بودند که با بازی سحر دولتشاهی در سال ۱۳۹۵ اکران شدند.[۳۶][۳۷][۳۸] او برای فیلم وارونگی در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن نامزد دریافت این جایزه شد.[۳۹] اولین نمایش مردمی وارونگی با حضور بازیگران و عوامل آن روز چهارشنبه ۸ دی ۱۳۹۵ در پردیس ملت برگزار شد. این فیلم توانست جایزه بهترین فیلم از جشنواره مد ایتالیا را از آن خود کند و در بخش نوعی نگاه جشنواره کن، جشنوارههای ونکوور، هامبورگ، کمبریج، مِد ایتالیا، کرلا، جشنواره فیلمهای ایرانی کانادا و هفته فیلمهای ایرانی پاریس و جشنواره فیلم دبی روی پرده رفت و مورد استقبال مخاطبان و منتقدان قرار گرفت.[۴۰]
در سال ۱۳۹۷ سه فیلم دلم میخواد ساخته بهمن فرمانآرا، چهارراه استانبول به کارگردانی مصطفی کیایی و عرق سرد ساخته سهیل بیرقی با نقشآفرینی سحر دولتشاهی اکران شدند.[۴۱][۴۲] در این سال او برای بازی در دو فیلم چهارراه استانبول و عرق سرد برای دومین بار برنده بهترین بازیگر نقش مکمل زن در در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر شد.[۴۳] سازندگان فیلم عرق سرد در رابطه با سکانس حذف شده سحر دولتشاهی نوشتند: «تیم سازنده با پذیرش این سانسور فکر میکردند اکران فیلم را نجات میدهند چون موضعگیری اولیه با فیلم بهگونهای بود که امید به نمایش عمومی نداشتیم. پس از پذیرش شرط حذف مولودی خیال همه از اکران راحت شد؛ طولی نکشید که درست یک روز قبل از اکران، فیلم توسط حوزه هنری تحریم شد و از ۱۲۰ سالن، قریب به صد سالن را برای اکران از دست داد!!! نه فیلم نجات یافت و نه اکران فیلم!!!»[۴۴][۴۵] او در این فیلم با پوشیدن چادر تصویر متفاوتی از زنان مدیر و سختگیر دولتی را به نمایش گذاشت.
در سال ۱۳۹۸ دو فیلم رضا اولین ساخته علیرضا معتمدی و امیر ساخته نیما اقلیما با بازی او در در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر اکران شدند.[۴۶][۴۷] برای فیلم امیر در هشتمین جشنواره فیلمهای ایرانی استرالیا جایزه تقدیر ویژه بهترین بازیگر زن به سحر دولتشاهی اهدا شد.[۴۸][۴۹] در این فیلم او در نقش «ریما» حضوری متفاوت دارد و نقش زنی با مشکلات روحی و روانی را بازی کرد.[۵۰][۵۱][۵۲] در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر با حضور در فیلمهای عرق سرد، امیر و چهار راه استانبول یکی از پرکارترین بازیگران این دوره از جشنواره بود.
سریال کتابفروشی هدهد ساخته مرضیه برومند نخستین تجربه سحر دولتشاهی در تلویزیون بود. مسافران، نابرده رنج، توطئه فامیلی و آبپریا از دیگر مجموعههای تلویزیونی شاخص در کارنامه او هستند. نقش ناهید در سریال مسافران به کارگردانی رامبد جوان از نقشهای برجسته او در تلویزیون است. در این سریال «ناهید» مأمور فرازمینی است که مناسبات و ارتباطات انسانی در زمین را درک نمیکند.[۸]
نخستین حضور او در نمایش خانگی بازی در نقش سامیه در فصل سوم مجموعهٔ قلب یخی بود. او در این مجموعه در نقش یک شهرآشوب و رئیس باند خلافکاران، با گریمی متفاوت حضور پیدا کرد.[۶۱] سریال عالیجناب در آذر ۱۳۹۶ با بازی در در نقش «ژآن» منتشر شد.[۶۲] در فصل دوم مجموعهٔ ساخت ایران در نقش بیتا نیاکان حضور داشت که تجربه موفقی نبود.[۶۳]
در سال ۱۳۹۹ در نقش فرانک بهرامی در مجموعه قورباغه ساخته هومن سیدی ایفای نقش کرد که از پربینندهترین و متفاوتترین آثار تولید شده در نمایش خانگی بود.[۶۴][۶۵] در این سریال بازیگرانی چون نوید محمدزاده، صابر ابر، فرشته حسینی، آناهیتا افشار و مهران غفوریان نیز حضور داشتند.[۶۶] او برای نقش آفرینی در این سریال نامزد بخش بهترین بازیگر زن درام تلویزیونی در جشن حافظ شد.[۶۷]
میخواهم زنده بمانم ساخته شهرام شاهحسینی در اسفند ۱۳۹۹ منتشر شد که با استقبال خوب مخاطبان همراه شد.[۶۸] او در این مجموعه در نقش «هما حقی» به ایفای نقش پرداخت که یکی از شخصیتهای جذاب سریال بود.[۶۹][۷۰][۷۱] عشق، صداقت و اراده بارزترین ویژگیهای هما بودند، سحر دولتشاهی از همان ابتدا توانست تصویر واقعی خود را کنار بگذارد و هما را مقابل چشم مخاطبان قرار دهد.[۷۲][۷۳]حامد بهداد، پدرام شریفی، علی شادمان و آناهیتا درگاهی از دیگر بازیگران این مجموعه هستند. تیتراژ این سریال را همایون شجریان خوانده است.[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷] داستان این سریال در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی رخ میدهد.[۷۸]
دولتشاهی در سال ۱۴۰۳ در مجموعهٔ داریوش ایفای نقش کرد. او در قسمت هفتم با همبازیاش آتش تقیپور در حال انجام حرکاتی شبیه رقص بود. قوه قضائیه اعلام کرد که با دولتشاهی و سازندگان مجموعه، بهدلیل اعمال خلاف موازین اسلامی برخورد قضایی شده است.[۷۹]
دولتشاهی فعالیت خود در تئاتر را از اواخر دهه ۱۳۷۰ با تئاترهای دانشجویی آغاز کرد.[۸۰] شروع حرفهای او در تئاتر در سالهای ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ بودند.[۸۱] او طی ۱۷ سال او در ۳۰ نمایش بازی کرد و در نمایش قویتر کارگردانی مشترک با آیت نجفی را هم تجربه کردهاست.[۸] او سابقهای طولانی در تئاتر دارد و یکی از اعضای گروه آتیلا پسیانی بود.[۸۲][۸۳] در گروه تئاتر بازیفاطمه نقوی، ستاره پسیانی، سحر دولتشاهی، و خسرو پسیانی حضور داشتند.[۸۴]
او در نمایش جاده طولانی مارپیچ به کارگردانی رضا گوران و بازی امین زندگانی در تالار چهارسو حضور داشت. در نمایش ترن که با حاشیههای بسیاری بر روی صحنه سالن اصلی تئاتر شهر رفت، ریما رامینفر جای خود را به سحر دولتشاهی داد.[۸۲] او برای بازی در این نمایش نامزد بهترین بازیگر زن تئاتر در سی و یکمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر شد.[۸۵] دولتشاهی در نمایش تنتن و راز قصر مونداس از آروند دشتآرای در ۵ بهمن ۱۳۹۱ در سالن شماره یک تماشاخانه ایرانشهر،[۸۶] و در نمایش زنی از گذشته به کارگردانی محمد عاقبتی روی صحنه رفت.[۸۷] همچنین در نمایش خانه سربی به نویسندگی و کارگردانی علی نرگسنژاد که در در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا شد حضور داشت.[۸۸]
دولتشاهی در کنسرت نمایش سی نقش رودابه مادر رستم را بازی کرد. پس از آن در نمایش موزیکال بینوایان حضور یافت. این نمایش موزیکال در پاییز ۱۳۹۷ در سالن رویال هال هتل اسپیناس پالاس روی صحنه رفت.[۸۹] او برای بازی در نمایش بینوایان نامزد بخش بهترین بازیگر زن شد.[۹۰] سحر دولتشاهی در کنسرت نمایش سی که با بیش ۱۲۰ هزار تماشاگر در کاخ سعدآباد اجرا شد حضور مؤثری داشت.[۱] نمایشنامه کلفتها که نوشته ژان ژنه نویسنده فرانسوی است و از مهمترین آثار ادبیات نمایشی جهان بهشمار میآید در تیر ۱۴۰۱ با طراحی و کارگردانی مرتضی میرمنتظمی برای اجرا در تالار وحدت با بازی صابر ابر، سحر دولتشاهی و الهام کردا در حال آمادهسازی بود.[۹۱]
سحر دولتشاهی و آتیلا پسیانی در هفت تئاتر در مقام کارگردان و بازیگر حضور داشتهاند.
کلاغ و دوچرخه در سال ۱۳۸۳
تلخ مثل عسل در سال ۱۳۸۳: در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت.[۹۲]
تیغ و ماه در سال ۱۳۸۵: این نمایش اوایل سال ۱۳۸۵ در تالار چهارسو به صحنه رفت. قسمت سوم از سهگانهای است که قسمتهای پیشین آن در سالهای ۱۳۷۹ و ۱۳۸۲ اجرا شده بودند. گنگ خواب دیده نخستین قسمت از این نمایش است و به فاصله چند سال بعد نمایش تلخ مثل عسل اجرا شد. نمایشی که در ۵۰ دقیقه و با محوریت موسیقی و نور اجرا شد.[۹۳][۹۴]
زخمه بر رمل در سال ۱۳۸۵: این نمایش که ۲۸ عاشقانه است، تأثیرات یک واقعه به شکل نماهای مجزا و انتزاعی تصویر میشود.[۹۵]
کشتی شیطان در سال ۱۳۸۷: این نمایش به داستان چهار زن میپردازد که در یک جزیره زندگی میکنند و حضور یک کشتی غریبه زندگی آنها را دستخوش تغییراتی میکند.[۹۸]
او تاکنون در دو مستند یادداشتهای شهر شلوغ و ابراهیم در آتش حضور داشتهاست. مستند ۴۰ دقیقهای یادداشتهای شهر شلوغ نگاهی به جامعه شهری تهران دارد و در مسیر میدان راهآهن تا تجریش نگاهی اجتماعی نسبت به افراد مختلف و واکنشهای متفاوت آنها میکند. سحر دولتشاهی به همراه افشین هاشمی در این فیلم حضور داشت.[۱۰۲]
او در مستند ابراهیم در آتش ساخته امید بنکدار و کیوان علیمحمدی به تهیهکنندگی ناهید دلآگاه که دربارهٔ ابراهیم اصغرزاده از کشتهشدگان پرواز ۹۵۶ ایران ایرتور است نقش راوی مستند را دارد.[۱۰۳] این مستند ۴۳ دقیقهای که از مجموعه «یک فیلم، یک حقیقت» است جایزه پرتره را از جشنواره آوینی دریافت کرد.[۱۰۴][۱۰۵]
در سال ۲۰۱۷ او به عنوان داور برای حضور در جشنواره بینالمللی فیلم دبی دعوت شد[۱۰۶][۱۰۷] و یکی از داوران اختتامیه جشنواره فیلمهای ایرانی استرالیا بود.[۱۰۸] جشنواره فیلمهای ایرانی استرالیا یک نهاد مستقل فرهنگی است و توسط مؤسسه دریچه سینما برگزار میشود.[۱۰۹]
سحر دولتشاهی در آبان ۱۳۹۴ با حضور در همایش بررسی نقش عوامل روانشناختی در کنترل دیابت در تالار وزارت کشور، از انجمن دیابت ایران، حلقههای آبی دریافت کرد تا به عنوان سفیران بیماری دیابت، اطلاعات مربوط به این بیماری را به دیگران انتقال دهد.[۱۱۰] او به همراه دیگر بازیگران در پویش سفیران آگاهیبخشی دربارهٔ دیابت مشارکت کرد.[۱۱۱] سحر دولتشاهی با انتشار عکسی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: «دبستان پسرانه واله. به امید روزی که مبتلایان به دیابت کم و کمتر باشن».[۱۱۲]
↑Gleiberman، Owen؛ Gleiberman، Owen (۲۰۱۶-۰۵-۱۸). «Film Review: 'Inversion'». Variety (به انگلیسی). بایگانیشده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۳.
↑jamejamonline (۱۳۸۷-۰۷-۲۴). «تئاتر پوست اندازی کرد». fa. بایگانیشده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۴.
↑جشنواره بینالمللی تئاتر فجر. «جشنواره بینالمللی تئاتر فجر». جشنواره بینالمللی تئاتر فجر. بایگانیشده از اصلی در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۴.