سیتاکوز یا تب طوطی و اُرنیتوز یک بیماری عفونی مشترک میان انسان و دام است که توسط یک باکتری به نام کلامیدیوفیلا پسیتاسی ایجاد میشود و از راه پرندگانی مانند طوطی، مکائو، عروس هلندی، مرغ عشق، کبوتر، گنجشک، مرغابی، مرغ و … منتقل میشود. اگر بیماری از طریق طوطی منتقل شود، سیتاکوز و اگر از راه دیگر پرندگان منتقل شود، اُرنیتوز نام دارد.[۱]
بیماری در فرد میتواند پنهان باشد یا نشانههایی مانند سینهپهلو داشته باشد. در هفتهٔ نخست بیماری نشانههای حصبه در فرد دیده میشود که عبارتند از: تب شدید، آرترالژی، اسهال، التهاب ملتحمه، خوندماغ شدن و کاهش شمار گلبولهای سفید در خون باشد.[۲] همچنین نقاط قرمز ممکن است در پوست دیده شود.[۳] در پایان هفتهٔ نخست احتمالاً فرد دچار بزرگطحالی میشود. این بیماری میتواند منجر به عفونت شدید ششها شود و شک افراد را به بیماریهای تنفسی بالا میبرد. سردرد شدید هم ممکن است در فرد بیمار دیده شود و احتمال مننژیت را در ذهن ایجاد کند. در موارد شدید در پایان هفتهٔ نخست فرد ممکن است به کما رود.
در هفتهٔ دوم تب بالا، سردرد، سرفه و تنگی نفس در فرد دیده میشود. همچنین نشانههایی مانند التهاب درونشامه قلب، التهاب در کبد، میوکاردیت، التهاب مفصل و کراتوکنژنکتیویت ممکن است در فرد دیده شود.[۴]
این بیماری با آنتیبیوتیکهایی مانند تتراسایکلین و کلرامفنیکل بهبود مییابد اما در موارد شدیدتر باید درمان تزریقی داشت.
مطابق با پژوهشها در ایالات متحده، این بیماری قابلیت تبدیل شدن به سلاح میکروبی را دارد.[۵] از مشهورترین افراد کشته شده از این بیماری میتوان به مادر ریدیوهد و فیل سلوی خواننده اشاره کرد.[۶]
عفونت معمولاً در پرندگان آشکار نیست اما در موارد شدیدتر در پرنده شاهد ریزش متناوب پرها، برافروختگی چشم، مشکل در تنفس و مدفوع آبکی خواهیم بود.[۷]
آنتیبیوتیکهایی مانند داکسیسایکلین یا تتراسایکلین در درمان این بیماری مفیدند که میتوانند به صورت قطره یا تزریق وارد بدن پرنده شوند.[۸]