سید موسی شبیری زنجانی | |
---|---|
![]() شبیری زنجانی در سال ۱۳۹۱ | |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱۳۰۶ (۹۷ ساله) |
دین | اسلام |
مذهب | شیعه دوازدهامامی |
زمینههای علمی | فقه، اصول، رجال |
تحصیلات | حوزه علمیه قم حوزه علمیه نجف |
استادان | سید احمد زنجانی (پدرش) میرزا محمود حسینی زنجانی سید محمد محقق داماد سید حسین طباطبایی بروجردی سید ابوالقاسم خویی |
رتبه حوزوی | آیتالله العظمی |
وبگاه |
سید موسی شُبیری (حسینی) زنجانی (زادهٔ ۱۳۰۶ در قم[۱]) از مراجع تقلید شیعه ایرانی و از شش نفر مرجع تقلید فعلی مورد تأیید جامعه مدرسین قم است.
پدرش سید احمد زنجانی سالها در مدرسه فیضیه قم نماز جماعت را برگزار میکرد که بسیاری از جمله سید روحالله خمینی در نمازش شرکت میکردند. اکنون سالهاست که او به جای پدرش امام جماعت نماز مغرب و عشا در حرم فاطمه معصومه و نماز ظهر و عصر در مدرسه فیضیهٔ قم است.[۲]
وی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی، فراگیری علوم دینی را آغاز کرد و مقدمات و ادبیات و سطح را به پایان رساند. او از سال ۱۳۱۷ شمسی تحصیلات حوزوی خود را در قم آغاز کرد و در دو دوره پس از ۱۳۳۲ برای فراگیری علوم دینی به نجف نیز رفت.[۳]
از سید احمد زنجانی (پدرش)، سیدمحمد محقق داماد، ابوالقاسم خویی ،سیدمحمد حجت کوه کمری و سید حسین طباطبایی بروجردی، فقه و اصول را فرا گرفت.[۲]
از جمله روحانیونی که در دوران تحصیل با وی در ارتباط بودند میتوان به سید محمد بهشتی، سید موسی صدر، سیدرضاصدر، سید عزالدین حسینی زنجانی ،سید مهدی حسینی روحانی، سید عبدالرحیم هاشمی نسب، میرزا علی احمدی میانجی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید ابوالفضل میرمحمدی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، و محقق طباطبایی، عبدالکریم خوئینی زنجانی و شیخ حسن حیدری زنجانی از حوزه علمیه نجف اشاره کرد.
شاگردان
او از سال ۱۳۴۷ تا امروز به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول است و سید محمد خاتمی، عبدالله نوری، سید حسن و سید حسین خمینی، محمد هادی مفتح، نورالله عطاردی تهرانی، عبدالمجید معادیخواه و دو فرزند سید علی خامنهای به عنوان شاگردان شناخته شده وی میتوان نام برد.[۳]
سایر شاگردان وی عبارتند از: مهدی شب زنده دار، سید رضی موسوی شکوری ،مسیح بروجردی، سید محمد شبیری و سید جواد شبیری.
در سال ۱۳۷۳ یکی از هفت مرجعی بود که پس از درگذشت محمدعلی اراکی از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی شد، اما مدت زیادی از تن دادن به مرجعیت خودداری کرد. وی پرداخت شهریه برای طلبهها در قم ندارد.[۴] همچنین وی تا نیمه سال ۱۳۹۲ اقدام به تأسیس سایت برای دفتر خود نکرد.[۴] زندگینامه خود را انتشار نداده بود. تا سال ۱۳۷۷ رساله توضیحالمسائلی منتشر نکرده بود و همین عوامل باعث شده شهرت چندانی در میان عموم نداشته باشد.[۴]
اینگونه معروف شدهاست که شبیری دخالت چندانی در مسائل حکومتی ندارد[۴] و از علنی کردن انتقاد و نظرات خود خودداری میکند و به رایزنیها و چانهزنیهای پشت پرده باور دارد ولی درعین حال تلاش فراوانی برای رهایی حسینعلی منتظری از حبس خانگی نمود. با توجه به اینکه فرزندان سید علی خامنهای شاگرد وی بودهاند، اعتراض او نقش مهمی در رفع حصر حسینعلی منتظری داشت.[۴] او همچنین در آزادی محسن میردامادی که به خاطر همراهی با «اعتراضات سال ۸۸» به زندان افتاده بود، نقش بهسزایی داشت که در همان زمان محسنی اژهای در تلویزیون ایران، از آزادی میردامادی با «وساطت یکی از مراجع» خبر داد. نام شبیری پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در چند اعلامیه و نامه سرگشاده مشهور علیه مقامات وقت سلطنتی دیده میشود.[نیازمند منبع]
درپی انتشار فایل صوتی مکالمات حسینعلی منتظری با اعضای هیئت مرگ سال ۶۷ (اعدام سراسری زندانیان سیاسی) که طی آن گفتگو، وی به اعدامهای مذکور اعتراض نموده بودند، احمد منتظری فرزند وی، به دلیل انتشار این فایل صوتی و با اتهامات «اقدام علیه امنیت ملی، افشای فایل دارای طبقهبندی سری و تبلیغ علیه نظام»، در ۷ آذر ۱۳۹۵ توسط دادگاه ویژهٔ روحانیت به ۲۱ سال حبس تعزیری و سه سال خلع لباس محکوم گردید.[۱۲] منابع خبری در ۱۴ اسفند همان سال، خبر آزادی احمد منتظری را با پا در میانی یکی از مراجع تقلید، منتشر نمودند.[۱۳] برخی منابع خبری، این مرجع تقلید را سید موسی شبیری زنجانی میدانند.[۱۴]
در سال ۱۳۸۸، او به همراه سید عبدالکریم موسوی اردبیلی با حسینعلی منتظری دیدار کردند. در این دیدار که در دهکدهٔ خاوه از توابع شهر قم (محل سکونت تابستانی منتظری) صورت گرفت، دربارهٔ مسایل فقهی باهم تبادل افکار کردند.[۱۵] وی همچنین در سال ۱۳۸۹ در جریان نخستین سفر سید علی خامنهای به شهر قم پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، در دفترش در قم با او دیدار کرد. در سال ۱۳۹۷ شبیری زنجانی به منزل عبدالله نوری رفت که در آنجا عدهای از اصلاحطلبان از جمله سید محمد خاتمی حضور داشتند و با او دیدار کردند که این دیدار وی با واکنش تند محمد یزدی روبرو شد.[۱۶]
او بر پیکر هاشم تقدیری سبزواری، حسینعلی منتظری، جلال الدین طاهری اصفهانی، سید عزالدین حسینی زنجانی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید صادق فقیه سبزواری، محیالدین حائری شیرازی، سید مجتبی موسوی لاری، سید ابوالفضل میرمحمدی و یوسف صانعی نماز میت اقامه کردهاست.[۱۷][۱۸]
در ۵ آبان ماه ۱۳۹۷ نامهای سرگشاده با امضای محمد یزدی دبیرکل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خطاب به سید موسی شبیری زنجانی منتشر شد که به دلیل ملاقات وی با بزرگان اصلاح طلب از جمله محمد خاتمی و عبدالله نوری و موسوی خویینیها (که بعضی سابقاً از شاگردان وی بودهاند) به وی اعتراض کرد و این ملاقات را موجب ناراحتی و تعجب خواند و خواستار عدم تکرار چنین مواردی شد.[۱۶]
لحن این نامه، واکنشهای متفاوتی در میان بعضی مراجع، علما، حوزویان و دانشگاهیان بود و بازتاب گسترده در فضای مجازی و روزنامهها به دنبال داشت.[۱۹] از جمله این واکنشها، استعفاء عندلیب همدانی (عضو شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم) از این شورا بود. سید محمد غروی از اعضای جامعه مدرسین آنرا خطای استراتژیک از طرف یزدی دانست. هاشمزاده هریسی، محسن غرویان، بیات زنجانی حفظ حرمت مرجعیت را متذکر شدند. جمعی از طلاب نیز با ارسال نامه سرگشادهای خطاب به رئیس جامعه مدرسین، از انتشار نامه او ابراز تأسف و تأثر کردند.[۲۰] علی مطهری در واکنش به این نامه اظهارات یزدی را تهدیدآمیز و موجب وهن روحانیت و حوزه توصیف کرد. علی شکوریراد دبیرکل حزب اتحاد ملت هم خطاب به محمد یزدی نوشت، شما بخوبی مقام علمی، اخلاقی و مرجعیت شبیری زنجانی را میدانید. این نوع حرمت شکنی حریمی را باقی نمیگذارد.
۵۵۱ استاد حوزه علمیه در این بیانیه ای اعلام داشتند:« تکریم مرجعیت لازم و ضروری است/ نمیتوان نسبت به حمله به آیت الله یزدی بیتفاوت بود.» مسعودی خمینی خطاب به آیت الله یزدی گفت:« نامه شما توهین آمیز بود/ نباید علیه مرجع تقلید اقدام میکردید.» آیت الله حسینی زنجانی به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:« انتظار میرود جامعه مدرسین کوتاهی صورت گرفته را جبران کند.» سید محمد غروی:ـ نامه آقای یزدی خطای استراتژیک بود.»
بدنبال این موضعگیری یزدی، بعضی مراجع و علمای حوزه دیدارهایی با آیت الله شبیری داشته و از وی تجلیل و دلجویی کردند. مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: «نامه آیت الله یزدی در راستای صیانت از جایگاه مرجعیت و دفاع از نظام بود». محسن اراکی، عضو هیئت رئیسه جامعه مدرسین با تأکید بر این مطلب که این دست نامهنگاریها روش متعارفی بین علما بوده است. اظهار داشت: «... حرمت مقام مرجعیت حفظ شده است حرمت مقام فقاهت ([آیت الله یزدی]) نیز باید حفظ شود.»[۲۱]
«[امروزه دیگر] طلبهها محبوبیت سابق را ندارند. در گذشته این صنف محبوب و مورد احترام بود… اینها مصیبتهایی است که اگر چه سخت است اما باید قبول کرد.»
سید موسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید مستقر در قم.[۲۳]
حاشیههای او جنبه علمی دارد و قسمت سوم دربارهٔ شخصیتهای علمی و فرهنگی جهان اسلام بخصوص شیعه بحث شدهاست. این کتاب تا جلد چهارم و پنجم ادامه دارد و هماکنون در حال آمادهسازی است.
<ref>
نامعتبر؛ نام «fararo» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).