شنیانگ جی-۱۵

J-۱۵
کاربری جنگنده چندمنظوره ناوپایه
کشور سازنده چین
تولیدکننده شنیانگ
نخستین پرواز ۲۰۰۹
معرفی ۲۰۱۳
وضعیت در خط تولید
کاربر اصلی نیروی دریایی چین
تعداد ساخته‌شده ۵۰ فروند تا سال ۲۰۱۹[۱]
هزینه هر فروند ۶۱ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷
توسعه‌یافته از پیش‌نمونه سوخو-۳۳ و شنیانگ جی-۱۱
یک فروند جی-۱۵ بر روی ناو هواپیمابر لیائونینگ

شنیانگ جی-۱۵ (به انگلیسی: Shenyang J-15) که در چین به کوسه پرنده معروف است یک جنگنده ناونشین چندمنظوره نسل چهارم[۲] ساخت شرکت شنیانگ چین است که بر پایهٔ جی-۱۱ بی و مطالعات پژوهشی بری روی پیش‌نمونه سوخو-۳۳ توسعه یافته‌[۳] که چین در سال ۲۰۰۱ میلادی از اوکراین تهیه کرده بود.[۴][۵][۶][۷] با وجود اینکه در شباهت ظاهری و طراحی بدنه مشخص است که از سوخو-۳۳ الگوبرداری شده، ولی اویونیک و قطعات الکترونیکی چینی متعلق به جی-۱۱-بی به کار رفته است؛ با این تفاوت که بالهای آن قابلیت تاشدن دارند تا جنگنده فضای کمتری را بر روی ناو هواپیمابر اشغال کند.[۸]
در سال ۲۰۱۸ میلادی گمانه‌زنی‌هایی درخصوص بازنشستگی این هواپیما شنیده شده و قرار است این جنگنده با یکی از دو جنگندهٔ شن‌یانگ اف‌سی-۳۱ یا چنگدو جی-۲۰ جایگزین و بازنشسته شود.[۹][۱۰] تاکنون ۵۰ فروند از این جنگنده تولید شده و تنها نیروی دریایی چین آن را به خدمت گرفته است.

طراحی و توسعه

[ویرایش]

طی مراحل ساخت سوخو-۳۳ چین که به اطلاعات مربوط به آن جنگنده نیاز داشت، به‌طور پیاپی در تلاش برای خریدن سوخو-۳۳ از روسیه بود ولی روسیه پیشنهاد چین را در سال ۲۰۰۹ رد کرد.[۱۱] زیرا روسیه در سال ۲۰۰۶ به این آگاهی رسید که چین با زیر پا گذاشتن مقررات نقل شده در قرارداد، بند مالکیت فکری را نقض کرده و درحال مهندسی معکوس و بومی‌سازی هواپیمای سوخو-۲۷ است.[۱۲][۱۳] از این رو، قرارداد سوخو-۲۷ با چین را فسخ کرد.[۱۴][۱۵][۱۶] البته چین دلیل این قطع همکاری را زیاده‌خواهی روسیه عنوان کرده و اعلام کرد که روسیه شرط ادامه همکاری را اینگونه تعیین کرد که چین باید ۵۰ فروند سوخو-۳۳ از روسیه بخرد تا روسیه مجوز بازگشایی خط تولید سوخو-۳۳ در چین را ارائه کند. بدین ترتیب مقامات چین به این نتیجه رسیدند که این محصول به زودی از رده خارج خواهد شد و ارزش خرید ندارد. به گفته چین، دلیل لغو قرارداد چنین بوده است و چین با استناد بر اینکه سوخو-۳۳ فرق چندانی با سوخو-۲۷ ندارد، تصمیم گرفت همان محصول جی-۱۱ خود را توسعه دهد و از خرید سوخو-۳۳ صرف نظر کند.[۱۷][۱۸]

بدین ترتیب در راستای ارتقای پروژه جی-۱۱، پروژه جی-۱۵ در سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شد[۱۹] و نخستین پیش‌نمونه در سال ۲۰۰۹ با موتور روسی ساترن ای‌ال-۳۱-اف آزمایش تاکسی را بر روی باند انجام داد.[۲۰] و در عکسها و ویدیوهای منتشر شده مشخص شد که از بدنهٔ سوخو-۳۳ استفاده شده است.[۲۱] و در سال ۲۰۱۲ میلادی برای نخستین بار پرواز کرد.[۲۲] یک مدل دو سرنشین نیز برای پرواز اولیه درنظر گرفته شد که در همان سال پرواز کرد.[۲۳]

نتایج طراحی

[ویرایش]

طبق گزارش یک مقاله نظامی چینی، محصول جی-۱۵ از نظر آیرودینامیک به نتایج قابل قبولی رسیده است و از نظر نسبت نیرو به وزن به میزان ۱۰ درصد و بارگیری بال به میزان ۲۵ درصد از سوپر هورنت بیشتر است.[۲۴][۲۵] گرچه یکی از نویسندگان آن مقاله نوشت که جی-۱۵ برگ برنده نیست و چیزی را تغییر نمی‌دهد زیرا مشکلات مربوط به سوخت‌گیری باعث شده تا برد این جنگنده کم باشد[۲۶] و موتور ساترن ای‌ال۳۱-اف از همتای آمریکایی خود پرت اند ویتنی اف۱۳۵ بسیار ضعیفتر است.[۲۷]

طراح ارشد جی-۱۵ مهندس «سان کنگ» اذعان کرد که جی-۱۵ می‌تواند از نظر حمل مهمات و برد عملیاتی رقیب سوپر هورنت باشد ولی هنوز به اصلاحات زیادی در زمینه الکترونیک و سامانه‌های جنگی نیاز دارد.[۲۸] دریابان «یین ژو» اینگونه بیان کرد که جی-۱۵ در حد سوپر هورنت مدل E و F انجام وظیفه می‌کند ولی کمی ضعیفتر است. وی در عین حال ادعا کرد که الکترونیک جی-۱۵ در حد جنگنده‌های نسل پنجم است.[۲۹]

پیگیری روسیه

[ویرایش]

در سال ۲۰۰۹ در جریان نمایشگاه هوایی فارن‌بورو، سپهبد «الکساندر فومین» مسئول ارشد فنی صنایع دفاع روسیه از واژهٔ «کپی‌کاری» استفاده کرد و اینگونه گفت که روسیه به چین اجازهٔ کپی‌کاری تجهیزات نظامی روسی را نداده است و چین اجازه داشته که با پایبندی به قوانین آی‌پی، فقط قطعات نامبرده شده در قرارداد را تولید کند. در این قرارداد چیزی به نام هواپیمای ناوپایه به چشم نمی‌خورد و نامی از سوخو-۳۳ دیده نمی‌شود.[۳۰] حین برگزاری نمایشگاه هوایی ماکسدر سال ۲۰۰۹، روسیه عنوان کرد که شنیانگ جی-۱۱ را به عنوان یک کپی غیرمجاز از سوخو-۲۷ تلقی می‌کند[۳۱] در سال ۲۰۱۰ نیز روسیه پیگیری قانونی را درمورد حق تولید محصولاتش در چین انجام داده تا مانع از فروش محصولات چینی شود که با الگوبرداری از محصولات سوخو ساخته شده باشند. صنایع دفاع روسیه اعلام کرد که دربارهٔ فروش محصولات جدید نظامی به چین نگران است.[۳۲][۳۳]

سابقه کوتاه عملیاتی

[ویرایش]
یک فروند جی-۱۵ در حال برخاستن بر روی ناو هواپیمابر لیائونینگ

جی-۱۵ برای نخستین بار اواخر سال ۲۰۱۲ میلادی بر روی ناو هواپیمابر لیائونینگ فرود آمد[۳۴][۳۵][۳۶] و در سال ۲۰۱۶ خلبان ژانگ چائو سقوط کرد و او پس از ایجکت به دلیل جراحات زیاد، جان سپرد.[۳۷][۳۸] جی-۱۵ تا سال ۲۰۱۷ مورد ارزیابی قرار گرفت.[۳۹]
در سال ۲۰۱۸ سپهبد ژانگ هونگ فرمانده نیروی هوایی چین اعلام کرد به دلیل اینکه جی-۱۵ تاکنون ۴ سقوط داشته و مشکلات فنی بسیار زیادی دارد، به زودی بازنشسته خواهد شد و یک جنگنده ناوپایه جدید برای ناوگان دریایی چین ساخته می‌شود. وی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این جنگنده را وزن خالی بسیار زیاد آن عنوان کرد که ۱۷٬۵۰۰ کیلوگرم است و در مقایسه با سوپر هورنت که وزنی برابر با ۱۴٬۶۰۰ دارد، ضعف اساسی دارد. گرچه همچنان وزن این هواپیما از وزن گرومن اف-۱۴ تام‌کت که ۱۹٬۸۰۰ است بهتر محسوب می‌شود.[۹][۴۰]

کاربران

[ویرایش]

 چین

مشخصات تخمینی

[ویرایش]

داده‌ها از Military Factory: Shenyang J-15 (Flying Shark) - Development and Operational History, Performance Specifications and Picture Gallery[۴۲][منبع نامعتبر؟][۴۳]

ویژگی‌های کلی

  • خدمه: 1 or ۲
  • طول: ۲۲٫۲۸ متر (۷۳ فوت ۱ اینچ)
  • پهنای بال: ۱۴٫۷ متر (۴۸ فوت ۳ اینچ)
  • پهنا: ۷٫۴ متر (۲۴ فوت ۳ اینچ) با بال‌های تاشده
  • ارتفاع: ۵٫۹۲ متر (۱۹ فوت ۵ اینچ)
  • مساحت بال‌ها: ۶۲٫۰۴ متر مربع (۶۶۷٫۸ فوت مربع)
  • وزن خالی: ۱۷٬۵۰۰ کیلوگرم (۳۸٬۵۸۱ پوند)
  • وزن ناخالص: ۲۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۵۹٬۵۲۵ پوند)
  • بیشترین وزن برخاست: ۳۳٬۰۰۰ کیلوگرم (۷۲٬۷۵۳ پوند)
  • پیشرانه هواگرد: ۲ عدد توربوفن با پس‌سوز ساترن ای‌ال-۳۱-اف[۴۴]،‏ ۱۲۲٫۶ کیلونیوتن (۲۷٬۶۰۰ پوند-نیرو) در هر موتور

عملکرد

  • حداکثر سرعت: ۲٬۶۵۸ کیلومتر بر ساعت (۱٬۶۵۲ مایل بر ساعت؛ ۱٬۴۳۵ گره)
  • برد معبر: ۳٬۵۰۰ کیلومتر (۲٬۱۷۵ مایل؛ ۱٬۸۹۰ مایل دریایی)
  • حداكثر ارتفاع: ۲۰٬۰۰۰ متر (۶۶٬۰۰۰ فوت)
  • نیرو به وزن: ۰٫۸۳

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Chan, Minnie (24 July 2019). "Chinese companies are racing to build the best stealth fighters for China's next-generation aircraft carriers". Business Insider.
  2. ↑ F_161. "Experts' comparative analysis of performance between J-15 and U.S. F-18 - People's Daily Online". en.people.cn. Archived from the original on 2018-03-09. Retrieved 2018-07-16.
  3. ↑ http://www.globalsecurity.org/military/world/china/j-11.htm "Chinese Aircraft - J-11 (Su-27 FLANKER)". Globalsecurity.org. Archived from the original on 2010-02-18. Retrieved 2011-07-04.
  4. ↑ Chapligina, Maria (4 ژوئن 2010). "Russia downplays Chinese J-15 fighter capabilities". RIA Novosti. Archived from the original on 7 June 2010. Retrieved 4 June 2010.
  5. ↑ "Chinese Aircraft - J-11 (Su-27 FLANKER)". Globalsecurity.org. Archived from the original on 2010-02-18. Retrieved 2011-07-04.
  6. ↑ "Revealing Shenyang J-XX Stealth Fighter of China - What's On Xiamen". whatsonxiamen.com. Archived from the original on 7 May 2016. Retrieved 27 July 2016.
  7. ↑ "俄方称中国自研先进战机不顺 仍将回头购俄战机_军事_凤凰网". ifeng.com. Archived from the original on 9 July 2016. Retrieved 27 July 2016.
  8. ↑ Fulghum, David A. "New Chinese Ship-Based Fighter Progresses". Article. Aviation Week. Retrieved 27 April 2011.[پیوند مرده]
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام scmp2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  10. ↑ Beijing keen to develop J-15 successor - report بایگانی‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۲ توسط Wayback Machine. Flight International. 5 July 2018.
  11. ↑ Chang, Andrei (4 مارس 2009). "China can't buy Sukhoi fighter jets". United Press International. Archived from the original on 25 May 2011. Retrieved 4 June 2010.
  12. ↑ Wendell Minnick. "Russia Admits China Illegally Copied Its Fighter". DefenceNews. Retrieved 2011-07-04.[پیوند مرده]
  13. ↑ SIPRI Yearbook 2009:Armaments, Disarmament, and International Security. Stockholm International Peace Research Institute. 2009. p. 309. ISBN 978-0-19-956606-8.
  14. ↑ "Top News, Latest headlines, Latest News, World News & U.S News - UPI.com". upiasia.com. Archived from the original on 12 January 2014. Retrieved 27 July 2016.
  15. ↑ Roger, Cliff (1 ژانویه 2010). "The Development of China's Air Force Capabilities". rand.org. Archived from the original on 6 September 2010. Retrieved 27 July 2016.
  16. ↑ "Global Defence News and Defence Headlines - IHS Jane's 360". janes.com. Archived from the original on 12 May 2010. Retrieved 27 July 2016.
  17. ↑ "中国向俄求购苏33惨被拒绝，没想此国将原型机都卖给了中国_手机网易网". 15 December 2017.
  18. ↑ https://k.sina.cn/article_6424351127_17eebd197001009y5t.html?from=ent
  19. ↑ "J-15 program & deputy general designer". Archived from the original on 2016-01-27. Retrieved November 7, 2013.
  20. ↑ http://www.aviationweek.com/aw/generic/story.jsp?channel=defense&id=news/asd/2011/04/27/02.xml&headline=New%20Chinese%20Ship-Based%20Fighter%20Progresses&next=0[پیوند مرده] Fulghum, David A. "New Chinese Ship-Based Fighter Progresses". Article. Aviation Week. Retrieved 27 April 2011.
  21. ↑ "First glimpse of Chinese fighter, or Russian rip-off?". The DEW Line. Archived from the original on 18 July 2013. Retrieved 4 February 2015.
  22. ↑ "China lands first jet on aircraft carrier". CNN. 25 نوامبر 2012. Archived from the original on 10 June 2016. Retrieved 25 November 2017.
  23. ↑ http://www.janes.com/article/79784/images-show-j-15-fighter-fitted-with-wingtip-ew-pods Tate, Andrew (3 May 2018). "Images show J-15 fighter fitted with wingtip EW pods". Jane's 360. Archived from the original on 5 May 2018. Retrieved 5 May 2018.
  24. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2012-07-29. Retrieved 2011-12-10.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  25. ↑ "China SignPost™ (洞察中国) #38: "Flying Shark" Gaining Altitude: How might new J-15 strike fighter improve China's maritime air warfare ability? - Andrew S. Erickson". andrewerickson.com. Archived from the original on 6 August 2016. Retrieved 27 July 2016.
  26. ↑ Collins & Erickson, Gabe & Andrew (ژوئن 23, 2011). "China's J-15 No Game Changer". The Diplomat. Archived from the original on September 11, 2012. Retrieved November 25, 2012.
  27. ↑ Jian, Yang. "J-15 jets on deck as carrier sets off on longest sea trials." بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۸-۰۹ توسط Wayback Machine Shanghai Daily, 12 July 2012.
  28. ↑ 李京荣. "J-15 fighter able to attack over 1,000 km". Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 4 February 2015.
  29. ↑ F_161. "J-15 better than U.S. F/A-18 in terms of air action, slightly inferior in terms of attack against sea targets - People's Daily Online". Archived from the original on 27 August 2014. Retrieved 4 February 2015.
  30. ↑ Andreas Rupprecht. December 2011. "China's 'Flanker' gains momentum. Shenyang J-11 update". Combat Aircraft Monthly. Vol. 12, No. 12, p. 40–42.
  31. ↑ "Lenta.ru: "Рособоронэкспорт" пообещал разобраться с китайскими копиями Су-27". Archived from the original on 4 February 2015. Retrieved 4 February 2015.
  32. ↑ obsessed. "МАКС 2011". Archived from the original on 4 February 2015. Retrieved 4 February 2015.
  33. ↑ http://www.roe.ru/news/lenty/lenta_10_11_17.html[پیوند مرده]
  34. ↑ "J-15 successfully landed on China's carrier Liaoning". Xinhua English. Beijing. 25 نوامبر 2012. Archived from the original on 3 September 2014. Retrieved 25 November 2012.
  35. ↑ "More photos of the two J-15's landing and taking off on Liaoning". 新华网. 北京. 25 نوامبر 2012. Archived from the original on 28 November 2012. Retrieved 25 November 2012.
  36. ↑ "Jets land on China's 1st aircraft carrier". China Daily. 26 نوامبر 2012. Archived from the original on 26 November 2012. Retrieved 26 November 2012.
  37. ↑ Xinhua News. "海军航母舰载战斗机飞行员张超训练中英勇牺牲". news.xinhuanet.com. Archived from the original on 4 August 2016. Retrieved 18 August 2016.
  38. ↑ Military Aviation News. "China revealed the fatal J-15 accident". alert5.com. Archived from the original on 13 October 2016. Retrieved 18 August 2016.
  39. ↑ Rahmat, Ridzwan (4 January 2017). "Chinese aircraft carrier conducts flight operations in South China Sea with J-15 fighters". Singapore: IHS Jane's. Archived from the original on 2017-01-04. Retrieved 4 January 2017.
  40. ↑ Beijing keen to develop J-15 successor - report بایگانی‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۲ توسط Wayback Machine. Flight International. 5 July 2018.
  41. ↑ The Military Balance 2023. International Institute for Strategic Studies. p. 241. ISBN 978-1-03-250895-5.
  42. ↑ "Shenyang J-15 (Flying Shark) - Development and Operational History, Performance Specifications and Picture Gallery". militaryfactory.com. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 27 July 2016.
  43. ↑ 武器大讲堂 (1 July 2020). "辽宁和山东舰的有利搭档，中国第一代舰载机，绰号飞鲨的歼-15" (به چینی ساده‌شده). 百度. Retrieved 8 August 2021.
  44. ↑ Joe, Rick (28 April 2021). "It's Time to Talk About J-15, China's First Carrierborne Fighter". The diplomat.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شنیانگ جی-۱۵ موجود است.