صنعت‌زدایی

کارخانه فولاد بیتلهم در بیتلهم، پنسیلوانیا یکی از تولیدکنندگان پیشرو فولاد جهان در قرن بیستم بود. در سال ۱۹۸۲، اکثر فعالیت‌های این شرکت متوقف شد. در سال ۲۰۰۱ میلادی این شرکت اعلام ورشکستگی کرد و در سال ۲۰۰۳ میلادی منحل شد.

صنعت‌زدایی یا صنعتی‌زدایی (به انگلیسی:Deindustrialization) فرآیندی از تغییرات اجتماعی و اقتصادی است که در اثر حذف یا کاهش ظرفیت یا فعالیت صنعتی در یک کشور یا منطقه به‌ویژه صنایع سنگین یا صنایع تولیدی ایجاد می‌شود.

تعابیر مختلفی از صنعتی‌زدایی وجود دارد. بسیاری صنعتی‌زدایی‌شدن ایالات‌متحده را با تعطیلی انبوه کارخانه‌های خودروسازی در به اصطلاح «کمربند زنگار» بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی مرتبط می‌دانند.^[۱][۲] فدرال رزرو ایالات متحده نرخ بهره و ارز را از سال ۱۹۷۹ افزایش داد و تا سال ۱۹۸۴ این افزایش نرخ ادامه یافت و به‌طور خودکار باعث کاهش قیمت واردات شد. اقتصاد ژاپن در این زمان به سرعت در حال گسترش بهره‌وری خود بود و این گسترش، باعث تخریب بخش ماشین ابزار ایالات متحده شد. موج دوم صنعتی‌زدایی بین سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۹ رخ داد و با کمک مالی دولت فدرال آمریکا به دو شرکت خودروساز جنرال موتورز و کرایسلر به اوج خود رسید.

تحقیقات به سرمایه‌گذاری در اختراعات به جای تجهیزات سرمایه ای جدید به عنوان یک عامل کمک کننده در پدیده صنعتی‌زدایی اشاره کرده‌است.^[۳] در سطحی اساسی‌تر، کارنیکراس و لیور^{[En ۱]} چهار تعریف ممکن از صنعتی‌زدایی را ارائه می‌کنند: ^{[۴] [۵]}

1. کاهش بلندمدت و مستقیم در تولید کالاهای تولیدی یا اشتغال در بخش تولید می‌تواند باعث صنعتی‌زدایی شود.
2. تغییر از بخش تولید به بخش خدمات، به طوری که تولید سهم کمتری از کل اشتغال داشته‌باشد. چنین تغییری ممکن است حتی درصورت رشد مطلق اشتغال در بخش تولید رخ دهد.
3. در یک اقتصاد در فرایند صنعتی‌زدایی، کالاهای تولیدی سهم در حال کاهشی از تجارت خارجی را تشکیل می‌دهند، به طوری که دستیابی به مازاد کافی صادرات نسبت به واردات برای حفظ اقتصاد در تعادل خارجی به صورتی تدریجی شکست می‌خورد.
4. انباشت متدوام کسری تراز تجاری در یک کشور یا منطقه‌ای که قادر به پرداخت هزینه واردات لازم برای حفظ تولید بیشتر کالاها نیست می‌تواند باعث شروع یک کسادی اقتصادی و فرایند صنعتی‌زدایی شود.

بررسی اجمالی

کارخانه سابق خودروسازی پاکارد در دیترویت یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای افول صنعت خودروسازی این شهر است.

نظریه‌هایی که صنعتی‌زدایی را پیش‌بینی یا توضیح می‌دهند، تبار و تاریخچه فکری طولانی دارند. رابرت روتورن^{[En ۲][۶]} استدلال می‌کند که نظریه کارل مارکس در مورد سود رو به افول (صنعتی) ممکن است به عنوان یکی از اولین نظریه‌ها در این زمینه در نظر گرفته شود. این نظریه استدلال می‌کند که نوآوری و فنآوری ابزارهای تولید کارآمدتری را به وجود می‌آورد. این ابزارهای تولید کارآمد تر باعث افزایش بهره‌وری فیزیکی می‌شود و خروجی اقتصادی بیشتر ارزش استفاده را به ازای هر واحد سرمایه سرمایه‌گذاری شده به وجود می‌آید. با این حال و به موازات آن، نوآوری‌های تکنولوژیکی و ماشین‌آلات جایگزین انسان‌ها می‌شوند و ترکیب ارگانیک سرمایه افزایش می‌یابد. با فرض اینکه تنها نیروی کار می‌تواند ارزش اضافی جدیدی را تولید کند، این خروجی فیزیکی بیشتر، ارزش و ارزش اضافی کمتری را در بر می‌گیرد و درنتیجه میانگین نرخ سود صنعتی در بلندمدت کاهش می‌یابد.

رابرت روتورن و ولز^{[En ۳] [۷]} بین تفسیرهایی که صنعتی‌زدایی را مثبت (همانند نوعی بلوغ اقتصادی) و آنهایی که صنعتی‌زدایی را منفی می‌دانند تمایز قائل می‌شوند. آنها پیشنهاد می‌کنند که صنعتی‌زدایی ممکن است هم اثر و هم دلیلی برای عملکرد ضعیف اقتصادی باشد.

جرج ریسمن^{[En ۴] [۸]} تورم را عاملی مشارکت‌کننده در صنعتی‌زدایی می‌داند. در تحلیل او، فرایند تورم پول فیات، محاسبات اقتصادی لازم برای راه اندازی شرکت‌های تولیدی مبتنی بر سرمایه را مخدوش می‌کند و سرمایه‌گذاری‌های لازم برای حفظ و پایداری عملیات این گونه شرکت‌ها بی سود می‌شود.

تغییرات و ترتیبات نهادی مانند بازساختاری اقتصادی نیز در صنعتی‌زدایی مشارکت داشته‌است. با پیشرفت در ترابری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، ایجاد شدن اقتصادی جهانی با سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، جابجایی سرمایه و مهاجرت نیروی کار تشویق شد. همچنین تأکید نظریه جدید اقتصادی بر سوق‌دادن زمین، سرمایه، و کارآفرینی به تخصص‌گرایی، تولید را به سمت سایت‌ها و مکان‌های کم‌هزینه‌تر در حاشیه بافت‌های شهری منتقل کرد و بخش خدمات اقتصادها و تجمعات مالی آنان در مراکز مناطق شهری جای گرفتند. ^{[۹] [۱۰]}

اصطلاح بحران صنعتی‌زدایی برای توصیف کاهش صنعت بر نیروی کار در تعدادی از کشورها و فرار مشاغل از شهرها استفاده شده‌است. یکی از نمونه‌های آن، تولید بر پایه نیروی کار فشرده‌است. پس از اینکه در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد با کشورهای کمتر توسعه‌یافته منعقد شد، تولیدکنندگانی که نیروی کار زیادی داشتند، تأسیسات تولیدی خود را به کشورهای جهان سوم با دستمزدهای بسیار پایین‌تر و دارای استانداردهای‌زندگی پایین‌تر منتقل کردند. علاوه بر این، اختراعات تکنولوژیکی که نیاز به کار دستی کمتری داشتند، مانند ربات‌های صنعتی، بسیاری از مشاغل تولیدی را برای انسان حذف کرده‌اند.

جستارهای وابسته

• مهار رشد
• صنعتی‌سازی مجدد
• جامعه فراصنعتی
• انقلاب صنعتی
• صنعتی‌سازی
• کمربند زنگار
• بیماری هلندی
• ماشینی‌کردن
• کشورهای تازه صنعتی‌شده

یادداشت‌ها

1. Cairncross and Lever
2. Robert Rowthorn
3. Wells
4. George Reisman

منابع

1. Duggan, Marie Christine. "Deindustrialization in the Granite State: What Keene, New Hampshire Can Tell Us About the Roles of Monetary Policy and Financialization in the Loss of US Manufacturing Jobs" – via www.academia.edu.
2. Robert Forrant (2008) Metal Fatigue.
3. Kerwin Kofi Charles et al (2018)The Transformation of Manufacturing and the Decline in US Employment in U.S. Employment∗, National Bureau of Economic Research
4. Cairncross 1982.
5. Lever 1991.
6. Rowthorn 1992.
7. Rowthorn & Wells 1987.
8. Reisman 2002.
9. Bluestone & Harrison 1982.
10. Logan & Swanstrom 1990.

برای مطالعه بیشتر

• Afonso, A (2005). "When the Export of Social Problems is no Longer Possible: Immigration Policies and Unemployment in Switzerland". Social Policy and Administration. 39 (6): 653–668. doi:10.1111/j.1467-9515.2005.00462.x. S2CID 153889205.
• Baumol, W J (1967). "Macroeconomics of Unbalanced Growth: The Anatomy of Urban Crisis". The American Economic Review. 57 (3).
• Boulhol, H (2004) 'What is the impact of international trade on deindustrialization in OECD countries?' Flash No.2004-206 Paris, CDC IXIS Capital Markets
• Bluestone, B.; Harrison, B. (1982). The Deindustrialization of America: Plant Closings, Community Abandonment and the Dismantling of Basic Industry. New York: Basic Books.
• Brady, David; Beckfield, Jason; Zhao, Wei (2007). "The Consequences of Economic Globalization for Affluent Democracies". Annual Review of Sociology. 33: 313–34. doi:10.1146/annurev.soc.33.040406.131636.
• Byrne, David. "Deindustrialization and Dispossession: An Examination of Social Division in the Industrial City," Sociology 29#1 (1995): 95– 115.
• Cairncross, A. (1982). What is deindustrialization?. pp. 5–17. in: Blackaby, F.; (Ed.). Deindustrialization. London: Pergamon. {{cite book}}: |last2= has generic name (help)
• Cowie, J. , Heathcott, J. and Bluestone, B. Beyond the Ruins: The Meanings of Deindustrialization Cornell University Press, 2003.
• Central Intelligence Agency. 2008. The CIA World Factbook
• Feinstein, Charles (1999). "Structural Change in the Developed Countries During the Twentieth Century". Oxford Review of Economic Policy. 15 (4): 35–55. doi:10.1093/oxrep/15.4.35.
• Fuchs, V R (1968) The Service Economy New York, National Bureau of Economic Research
• Lever, W F (1991). "Deindustrialization and the Reality of the Post-industrial City". Urban Studies. 28 (6): 983–999. doi:10.1080/00420989120081161. S2CID 154323502. ^{[پیوند مرده]}
• Goldsmith, M; Larsen, H (2004). "Local Political Leadership: Nordic Style". International Journal of Urban and Regional Research. 28 (1): 121–133. doi:10.1111/j.0309-1317.2004.00506.x.
• High, Steven (2003). "Industrial Sunset: The Making of North America's Rust Belt, 1969–1984". Toronto. On US and Canada.
• Koistinen, David. Confronting Decline: The Political Economy of Deindustrialization in Twentieth-Century New England. (University Press of Florida, 2013)
  • • Koistinen, David. "Business and Regional Economic Decline: The Political Economy of Deindustrialization in Twentieth-Century New England" Business and economic history online (2014) #12
• Krugman, Paul. "Domestic Distortions and the Deindustrialization Hypothesis." NBER Working Paper 5473, NBER & Stanford University, March 1996.
• Kucera, D. and Milberg, W (2003) "Deindustrialization and Changes in Manufacturing Trade: Factor Content Calculations for 1978–1995." Review of World Economics 2003, Vol.139(4).
• Lee, Cheol-Sung (2005). "International Migration, Deindustrialization and Union Decline in 16 Affluent OECD Countries, 1962–1997". Social Forces. 84: 71–88. doi:10.1353/sof.2005.0109. S2CID 154879443.
• Linkon, Sherry Lee and John Russo. Steeltown USA: Work and Memory in Youngstown (UP of Kansas, 2002).
• Logan, John R.; Swanstrom, Todd (1990). Beyond City Limits: Urban Policy and Economic Restructuring in Comparative Perspective. Temple University Press. ISBN 978-0-87722-733-5. JSTOR j.ctt14bt6br.
• Matsumoto, Gentaro (1996). "Deindustrialization in the UK: A Comparative Analysis with Japan". International Review of Applied Economics. 10 (2): 273–87. doi:10.1080/02692179600000020.
• Matthews, R.C.O.; Feinstein, C.H.; Odling-Smee, J.C. (1982). British Economic Growth. Oxford University Press.
• OECD (2008). Stat Extracts.
• Pitelis, Christos; Antonakis, Nicholas (2003). "Manufacturing and competitiveness: the case of Greece". Journal of Economic Studies. 30 (5): 535–547. doi:10.1108/01443580310492826.
• O'Reilly, Jacqueline; et al. (October 2016). "Brexit: understanding the socio-economic origins and consequences (discussion forum)" (PDF). Socio-Economic Review. 14 (4): 807–854. doi:10.1093/ser/mww043.
• Reisman, George (2002). Profit Inflation by the US Government.
• Doyle, Rodger (May 2002). "Deindustrialization: Why manufacturing continues to decline". Scientific American magazine. Archived from the original on 2006-11-04. Retrieved 2008-02-20.
• Rowthorn, Robert E. (December 1992). "A Review of W. J. Baumol, S. A. B. Blackman and E. N. Wolff, Productivity and American Leadership: The Long View". Review of Income and Wealth. 38 (4): 475–495. doi:10.1111/j.1475-4991.1992.tb00456.x. Pdf.
• Rowthorn, Robert E.; Wells, J.R. (1987). Deindustrialization and foreign trade. Cambridge Cambridgeshire New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26360-3.
• Rowthorn, Robert E.; Ramaswamy, Ramana (September 1997). "Deindustrialization – its causes and implications". IMF Working Paper. International Monetary Fund. WP/97/42. Pdf.
• Rowthorn, Robert E.; Ramaswamy, Ramana (March 1999). "Growth, trade, and deindustrialization". IMF Staff Papers. International Monetary Fund. 46 (1): 18–41. Pdf.
• Sachs, J D and Shatz, H J (1995) 'Trade and Jobs in US Manufacturing' Brookings Papers on Economic Activity No. 1
• Thorleifsson, Cathrine (2016). "From coal to Ukip: the struggle over identity in post-industrial Doncaster". History and Anthropology. 27 (5): 555–568. doi:10.1080/02757206.2016.1219354. S2CID 151745925.
• Vicino, Thomas, J. Transforming Race and Class in Suburbia: Decline in Metropolitan Baltimore. New York: Palgrave Macmillan, 2008.

Historiography

• High, Steven (November 2013). ""The wounds of class": a historiographical reflection on the study of deindustrialization, 1973–2013". History Compass. 11 (11): 994–1007. doi:10.1111/hic3.12099.
• Strangleman, Tim, James Rhodes, and Sherry Linkon, "Introduction to crumbling cultures: Deindustrialization, class, and memory." International Labor and Working-Class History 84#1 (2013): 7–22. online

پیوند به بیرون

• "The Qualitative Shift in European Integration: Towards Permanent Wage Pressures and a 'Latin-Americanization' of Europe?", Erik S. Reinert
• Deindustrialization in Sub-Saharan Africa: Myth or Crisis?