ضایعه

ضایعه
تخصصآسیب‌شناسی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

ضایعه (Lesion) هرگونه آسیب غیرعادی یا تغییر در بافت یک اندام است که معمولاً به علت بیماری یا آسیب ایجاد می‌شود.

انواع

[ویرایش]

هیچ گونه طبقه‌بندی یا نام‌گذاری برای ضایعات مشخص نشده‌است. از آنجایی‌که تعریف ضایعه بسیار وسیع است، گونه‌های مختلفی از آن وجود دارد. اگرچه بیشتر اوقات در دهان، روی پوست و در مغز یا هرجایی‌که تومور ممکن است اتفاق بیفتد، یافت می‌شود. ضایعات می‌توانند هرجای بدن که شامل بافت نرم یا ماده استخوانی است، رخ دهد. به‌طور کلی، ممکن است ضایعات بر اساس الگوهایشان، اندازه‌شان، محلشان یا علت وقوعشان طبقه‌بندی شوند. ضایعات گاهی اوقات به نام فردی که آن‌ها را کشف کرده‌است، نام‌گذاری شده‌اند. برخی از آن‌ها نام‌های تخصصی ای همچون ضایعات غُن در ریه‌های افرادی که از سل رنج می‌برند، دارند. این نام‌ها بعد از کشف ضایعه استفاده شده‌است. ضایعات پوستی ناشی از عفونت ویروس VZF را آبله مرغان می‌نامند. ضایعات دندان معمولاً به عنوان پوسیدگی شناخته می‌شوند.

محل

[ویرایش]

ضایعات اغلب توسط نوع یا محل بافتشان طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال نام‌گذاری یک «ضایعه پوستی» یا یک «ضایعه مغزی» توسط اسم بافت آن مشخص می‌شود. اگر بافت موردن نظر از اهمیت خاصی برخوردار باشد توسط محل آن بافت نام‌گذاری می‌شود - مانند آسیب‌های عصبی که در آن مکان‌های مختلف مربوط به اختلالات مختلف عصبی است. برای مثال یک ضایعه که در سیستم عصبی مرکزی وجود دارد به نام ضایعه شناخته می‌شود و ضایعه ای که در سیستم عصبی محیطی است به نام ضایعه محیطی شناخته می‌شود. همچنین، یک ضایعه قلبی ناشی از آسیب دیدن عضله قلبی است و ضایعه عروق کرونری، ضایعه ای را در ناحیه رگ‌های کرونری بیان می‌کند. ضایعات عروق کرونر نیز مجدداً بر اساس مکان خودش در قلب که آسیب به آن وارد آمده یا قطر خود رگ، طبقه‌بندی می‌شود.

علت و رفتار

[ویرایش]

اگر ضایعه ای ناشی از یک تومور باشد، می‌توان آن را پس از تجزیه و تحلیل بیوپسی به دو گروه بدخیم یا خوش‌خیم طبقه‌بندی کرد. ضایعه خوش‌خیمی که به بدخیم تبدیل می‌شود را "premalignant" می‌نامند. ضایعات سرطانی گاهی توسط سرعت رشدشان طبقه‌بندی می‌شوند. همانند طبقه‌بندی Lodwick که انواع مختلفی از ضایعات استخوانی را طبقه‌بندی می‌کند.[۱] نوع دیگری از ضایعات را excitotoxic می‌نامند. این دسته، ضایعاتی هستند که می‌توانند ناشی از تحریک اسیدهای آمینه مانند کاینیک اسید باشند. این اسید باعث کشته شدن سلول‌های عصبی از طریق تحریک بیش از حد می‌شود.

اندازه و شکل

[ویرایش]

اندازه ضایعه را بسته به اینکه یا چشم غیر مسلح قابل دیدن باشد یا نیاز به میکروسکوپ برای دیدنش وجود دارد، به دو گروه ناخالص یا هیستولوژیک می‌توان تقسیم‌بندی کرد. ضایعه ای که فضا اشغال می‌کند، همان‌طور که از اسمش پیداست دارای حجم است و ممکن است توسط ساختارهای اطرافش تحت تأثیر قرار گیرد. اما ضایعه بدون فضا همان سوراخی در وسط بافت قلمداد می‌شود. به عنوان مثال ناحیه ای از مغز که در اثر سکته مغزی به مایع تبدیل می‌شود.

ضایعات نیز ممکن است با توجه به شکلشان طبقه‌بندی شوند. همان‌طور که در بسیاری از زخم‌ها، می‌توانند ظاهر Bullseye یا هدف داشته باشند. یک ضایعه سکه ای به شکل سکه روی سینه بیمار توسط اشعه ایکس قابل تشخیص است.

پژوهش با استفاده از ضایعات

[ویرایش]

ضایعات ممکن است به محققان در درک اینکه چگونه اجزای مغز منجر به تولید علوم شناختی می‌شوند کمک کنند. تحقیقات مربوط به ضایعات متکی بر دو فرض است: اینکه تخریب مغز می‌تواند زوایای مختلف رفتارهای شناختی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و همچنین مغزی که به صورت موضعی تخریب شده‌است دقیقاً شبیه به مغز سالم در سایر قسمت‌ها عمل خواهد کرد.[۲]

ضایعه شم به یک فرایند کنترلی در طول آزمایش یک ضایعه گفته می‌شود. در این فرایند ممکن است یک حیوان در داخل دستگاه stereotaxic قرار داده شده و الکترودها نیز در یک شرایط آزمایشگاهی به آن وصل شود. اما هیچ جریانی عبور داده نشود که در نتیجه آن آسیب رسیده به بافت حداقل خواهد بود.

تحقیقات با انسان

[ویرایش]

افرادی که ضایعات مغزی دارند مورد توجه آن دسته از تحقیقاتی هستند که اهدافی مانند بررسی عملکردهای نواحی مختلف مغز را دنبال می‌کنند.

مشکلی که در استفاده از نمونه‌های انسانی وجود دارد یافتن افرادی است که در ناحیه مورد علاقه محقق جهت تحقیق، ضایعه داشته باشد.

تحقیقات با حیوانات

[ویرایش]

استفاده از نمونه‌های حیوانی این توانایی را به محققان می‌دهد که ضایعات مناطق خاص را یافته و گروه بزرگی از نمونه‌ها را در اختیار داشته باشند. یک مثال از چنین مطالعه ای، بررسی ضایعات hippocampi در موش و در جهت شناخت نقش هیپوکامپ در تشخیص اشیا و پیشگویی آن است.[۳]

ضایعات قابل توجه

[ویرایش]
ضایعه نرم بافت

ضایعات مرتبط با دیابت

ضایعه استخوانی

ضایعه مغزی

ضایعه پوستی

ضایعه دستگاه گوارش

ضایعه اندودرمی

ضایعه‌های مربوط به سایر بیماری‌ها

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Bennett, D. Lee; El-Khoury, Georges H. (6 May 2004). "General approach to lytic bone lesions". Appliedradiology.com. Retrieved 2016-03-03.
  2. ↑ Kosslyn, Stephen M.; Intriligator, James M. (1992). "Is Cognitive Neuropsychology Plausible? The Perils of Sitting on a Juan-Legged Stool". Journal of Cognitive Neuroscience. 4 (1): 96–105. doi:10.1162/jocn.1992.4.1.96.
  3. ↑ Albasser, Amin, Lin, Iordanova, Aggelton. Evidence That the Rat Hippocampus Has Contrasting Roles in Object Recognition Memory and Object Recency Memory