عبدالله ریاضی
عبدالله ریاضی | |
|---|---|
 | |
| رئیس مجلس شورای ملی | |
| دوره مسئولیت ۱۴ مهر ۱۳۴۲ – ۱۶ شهریور ۱۳۵۴ | |
| پادشاه | محمدرضاشاه پهلوی |
| پس از | رضا حکمت |
| پیش از | جواد سعید |
| رئیس پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران | |
| دوره مسئولیت ۱۳۲۵ – ۱۳۴۲ | |
| پس از | غلامحسین رهنما |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۸۵ اصفهان |
| درگذشته | ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ (۷۳ سالگی) زندان قصر، تهران |
| ملیت | ایرانی |
| حزب سیاسی | حزب رستاخیز |
| دیگر عضویت‌های سیاسی | حزب ایران نوین |
| پیشه | سیاستمدار |
| تخصص | استاد دانشگاه تهران |
عبدالله ریاضی (زاده ۱۲۸۵ اصفهان – درگذشته ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ تهران) مدرس دانشگاه، ریاضی‌دان و سیاستمدار ایرانی بود، که در ادوار ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ مجلس شورای ملی، در فاصله سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ ریاست مجلس را برعهده داشت.[۱]
وی از سال ۱۳۱۴ تدریس در دانشگاه تهران را آغاز کرد و از ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۲ ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران را برعهده داشت. ریاضی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ دستگیر شد و در فروردین ۱۳۵۸ با حکم صادق خلخالی اعدام گردید.[۲]
زندگی‌نامه
[ویرایش]
عبدالله ریاضی در سال ۱۲۸۵ در شهر اصفهان زاده شد. پدرش میرزا هاشم خان خیاط نام داشت. وی ۵ ساله بود، که به مکتب فرستاده شد و تا خواندن سیوطی و شرح لمعه پیش رفت، سپس تحصیلات خود را در مدرسه آلیانس اصفهان ادامه داد، که تمامی دروسش به زبان فرانسه تدریس می‌شد و دوره‌ای ۲ ساله را نیز در این مدرسه سپری کرد. وی سپس به مدرسه علیه رفت [۳] و دیپلم ریاضی گرفت و مدتی در دبستان، ریاضی درس می‌داد و به معلم «ریاضی» شهرت یافت و نام‌خانوادگی ریاضی نیز یادگار آن دوران بود.[۴]
تحصیلات
[ویرایش]ریاضی در سال ۱۳۰۷ یکی از یکصد نفری بود، که با دریافت بورسیه از دولت شاهنشاهی، برای تحصیل راهی اروپا شدند. وی هم‌دوره مهندس بازرگان بود و در شهر نانت فرانسه، مراحل مقدماتی ورود به دانشگاه را نیز با هم طی کردند.[۵]
دانشگاه تهران
[ویرایش]عبدالله ریاضی در سال ۱۳۱۴ در زمان سرپرستی محمود حسابی بر دانشکده فنی دانشگاه تهران، با عنوان دانشیار، تدریس در دانشکده فنی دانشگاه تهران را آغاز کرد و بعدها خود نیز ریاست دانشکده فنی را برعهده گرفت.[۶]
مجلس شورای ملی
[ویرایش]عبدالله ریاضی در سال ۱۳۴۲ برای شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس شورای ملی کاندید شد، که این تصمیم وی، عصبانیت دانشجویان دانشگاه تهران را برانگیخت، چرا که ریاضی در جایگاه ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران، هیچگاه فعالیت سیاسی دانشجویان را برنمی‌تافت.[۷] وی پس ورود به مجلس، توسط گروهی از دانشجویان، مضروب گردید.[نیازمند منبع]
به اعتقاد محمود فاضلی، تصویب لایحه جدایی بحرین از ایران و لایحه کاپیتولاسیون از اقدامات جنجالی دوران ریاست وی بر مجلس شورای ملی است. ریاضی در دوره‌های ۲۱ تا میانه دوره ۲۴ به مدت ۱۵ سال، رئیس مجلس شورای ملی بود و در سال ۱۳۵۷ با اوج گرفتن اعتراضات انقلابی در کشور، از ریاست مجلس برکنار شد و برای مدتی جهت معالجه، راهی اروپا شد و در هنگام بازگشت از اروپا، با صادق خلخالی در یک پرواز بود.
دستگیری و اعدام
[ویرایش]ریاضی مدتی پس از وقوع انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی ایران، با حکم دادگاه‌های انقلاب اسلامی، دستگیر و به زندان قصر منتقل شد. وی مدتی بعد، توسط صادق خلخالی، محاکمه و به اعدام محکوم شد. حکم اعدام ریاضی در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ در زندان قصر اجرا گردید.[۸]
منابع
[ویرایش]- ↑ «مهندس عبدالله ریاضی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «روایت مسعود بهنود از نماینده ای که با اعطای لقب «آریامهر» به پهلوی دوم مخالفت کرد». خبرآنلاین. ۱۸ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ ایمانیه ،مجتبی ، تاریخ فرهنگ اصفهان مراکز تعلیم (از صدر اسلام تاکنون) ، انتشارات دانشگاه اصفهان، ص172
- ↑ «معرفی عبدالله ریاضی». پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «مهندس عبدالله ریاضی». وبگاه روزشمار. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «بازنگری كارنامه عبدالله رياضی». موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
- ↑ توسلی، محمد (۱۵ مهر ۱۳۹۶). «خشت خام، نوبت سی و دوم، گفتگوی حسین دهباشی با محمد توسلی». تاریخ آنلاین.
- ↑ مسعود بهنود. «روایت شنیدنی جلسه دادگاه مهندس ریاضی به ریاست صادق خلخالی». وبگاه خاطره‌نگاری.