عبدالمحمد آیتی
عبدالمحمد آیتی | |
|---|---|
 عبدالمحمد آیتی در مراسم تجلیل از او (۹ مرداد ۱۳۹۰) | |
| زادهٔ | ۱۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ بروجرد، ایران |
| درگذشت | ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ تهران، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۰–۱۳۹۲ |
| آثار | ترجمه‌ها
|
| جوایز |
|
.svg){kind=small}
عبدالمحمد آیتی (زاده اردیبهشت ۱۳۰۵ - درگذشته ۲۰ شهریور۱۳۹۲) پژوهشگر، نویسنده و مترجم معاصر در حوزه فلسفه، تاریخ و ادب فارسی و عربی بود. او برای ترجمه کتاب تاریخ ادبیات زبان عربی برگزیدهٔ دومین دورهٔ کتاب سال ایران شد.[۱]
تولد
[ویرایش]عبدالمحمد آیتی در اردیبهشت ۱۳۰۵ خورشیدی در بروجرد لرستان به دنیا آمد.
تحصیلات
[ویرایش]در شهر بروجرد، نخست به مکتبخانه سنتی آغاباجی رفت ولی والدینش او را به دبستان اعتضاد که قدیمی‌ترین مدرسه مدرن در بروجرد بود فرستادند. وی در سال ۱۳۲۰ وارد دبیرستان شد و در سال‌های آخر، به تحصیل علوم حوزوی علاقه‌مند شد. وی به مدرسه علمیه نوربخش رفت و چند سالی در آنجا علوم اسلامی را فرا گرفت.[۲][۳]
آیتی در سال ۱۳۲۵ وارد دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران شد و پس از به پایان بردن دوره لیسانس، به خدمت وزارت آموزش و پرورش درآمد. پس از آن برای تدریس به بابل رفت و بیش از سی سال در شهرستان‌ها و تهران به عنوان دبیر به تدریس پرداخت. در کنار تدریس، سردبیری ماهنامه آموزش و پرورش را نیز بر عهده داشته و در دانشگاه فارابی و دانشگاه دماوند ادبیات فارسی و عربی تدریس کرده‌است. در مهرماه ۱۳۳۰ از خرم‌آباد به تهران منتقل شد و از آنجا به ساوه و چندی در گرمسار اقامت گزید.
ترجمه‌ها و تالیفات
[ویرایش]اولین بار در سال ۱۳۴۰ در «کتاب هفته» مطلبی با نام «باتلاق» نوشت و به‌دنبال آن، رمان «کشتی شکسته» تاگور را ترجمه کرد. وی از مترجمان بنام عربی به فارسی است و ترجمه‌های فارسی «قرآن»، «نهج‌البلاغه» و «صحیفه سجادیه» را منتشر کرده‌است.[۴] آیتی تا زمان مرگش عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود و در این فرهنگستان، ریاست شورای علمی دانشنامه تحقیقات ادبی را بر عهده داشت.
در مهرماه ۱۳۴۸ به پیشنهاد مرکز انتشارات آموزشی به تهران آمد و در آن مرکز به کار مشغول شد. ده سال سردبیر ماهنامه آموزش و پرورش بود تا در سال ۱۳۵۹ بازنشسته شد. پیش از بازنشستگی کتاب‌های باتلاق، کشتی شکسته، کالسکه زرین، تحریر تاریخ وصاف و ترجمه تقویم البلدان را منتشر کرده بود. در دوره بازنشستگی تاریخ ابن خلدون (العبر) را در شش جلد ترجمه کرد و کتاب‌هایی نظیر تاریخ دولت اسلامی در اندلس در ۵ جلد و تاریخ ادبیات زبان عربی و تاریخ فلسفه در جهان اسلام و… را ترجمه کرد. از وی ترجمه‌های گوناگون دیگری بر جای مانده‌است.
درگذشت
[ویرایش]عبدالمحمد آیتی در ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ در سن ۸۷ سالگی درگذشت.
کتابشناسی
[ویرایش]- کشتی شکسته (ترجمه)، ۱۳۴
- تحریر تاریخ وصّاف، ۱۳۴۴.
- آمرزش ابوالعلا معری (ترجمه)، ۱۳۴۷.
- دربارهٔ فلسفهٔ اسلامی: روش و تطبیق آن، نوشتهٔ ابراهیم بیومی مدکور، ۱۳۶۰، انتشارات امیرکبیر، بازنشر در ۱۳۸۷ توسط انتشارات نگاه.
- گزیده و شرح خمسه نظامی، ۱۳۵۵–۱۳۷۳.
- تاریخ ابن‌خلدون (العبر)، ۱۳۶۳–۱۳۷۱.
- شکوه قصیده، ۱۳۶۴.
- تاریخ دولت اسلامی در اندلس، محمّد عبداللّه عنان (ترجمه)، ۱۳۶۶–۱۳۷۱.
- قرآن مجید (ترجمه فارسی)، ۱۳۶۷.
- شکوه سعدی در غزل، ۱۳۶۹
- شرح و ترجمه معلّقات سبع، ۱۳۷۱.
- الغارات در حوادث سال‌های معدود خلافت علی (ع)، ۱۳۷۱.
- گنجور پنج گنج، ۱۳۷۴.
- شرح منظومه مانلی و پانزده قطعه دیگر، ۱۳۷۵.
- بسی رنج بردم، بازنویسی‌شده از فردوسی، ۱۳۷۶.
- شاهنامه بنداری، ۱۳۸۰.
- قصه باربد و بیست قصه دیگر از شاهنامه، ۱۳۸۰.
- معجم‌الأدبا، یاقوت حموی (ترجمه)، ۱۳۸۱.
- داوری حیوانات نزد پادشاه پریان (ترجمه)، ۱۳۸۳.
- گزیده شرح مقامات حمیدی، ۱۳۸۳.
- ترجمهٔ معلقات سبع
- در تمام طول شب، شرح چهار شعر بلند نیما، ۱۳۸۳.[۵]
منابع
[ویرایش]
- ↑ «کتاب سال». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «عبدالمحمد آیتی» از وبگاه آفتاب بازدید ۲۰/۲/۱۳۸۶
- ↑ «عبدالمحمد آیتی» بایگانی‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine از بروجرد. اینفو بازدید ۲۰/۲/۱۳۸۶
- ↑ عبدالمحمد آیتی و ترجمهٔ چند نمایش‌نامهٔ مصری بایگانی‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine از کتاب نیوز بازدید ۲۰/۲/۱۳۸۶
- ↑ وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی بایگانی‌شده در ۱۴ آوریل ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine بازدید ۱۰/۲/۱۳۸۶
