علم پایداری (به انگلیسی: Sustainability science)، علم و رشتهای دانشگاهی است که نخستین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی پدید آمد.[۱][۲] مشابه علوم کشاورزی یا علوم بهداشتی، علم پایداری یک علم کاربردی است و با مشکلات عملی که به آن توجه دارد تعریف میشود. علم پایداری بر موضوعات مرتبط با پایداری و توسعه پایدار به عنوان بخشهای اصلی موضوع خود تمرکز دارد.[۲] این علم «با مشکلاتی که به آن توجه میکند و نه با رشتههایی که به کار میگیرد» تعریف میشود و «نیاز به پیشبرد دانش و عمل را با ایجاد یک پل پویا بین این دو را تأمین میکند».[۳]
این رشته برهمکنشهای بین سیستمهای انسانی، محیطی و مهندسی را برای درک و کمک به راهحلهایی برای چالشهای پیچیدهای آینده بشریت را بررسی میکند. این علم همچنین بر بررسی و مطالعه یکپارچگی سیستمهای اصلی که نبود آنان حیات سیاره را تهدید میکند، متمرکز است. نمونهای از مشکلات موجود در این سیستمها عبارتند از تغییرات آب و هوایی، از دست دادن تنوع زیستی، آلودگی و دگرگونی سرزمین و آب.[۴]
علم پایداری بر مفاهیم مرتبط اما نه یکسان توسعه پایدار و علوم محیطی تکیه دارد.[۵] علم پایداری چارچوبی حیاتی برای پایداری فراهم میکند.[۶] اندازهگیری پایداری دادههای کمی مبتنی بر شواهد مورد نیاز برای هدایت حاکمیت پایداری نیز مورد توجه است.[۷]
علم پایداری در قرن بیستویکم به عنوان یک رشته دانشگاهی جدید ظهور کرد.[۸] این رشته جدید علم بهطور رسمی با «بیانیه تولد» خود در کنگره جهانی «چالشهای یک زمین در حال تغییر ۲۰۰۱» در آمستردام و توسط شورای بینالمللی علوم (ICSU)، برنامه بینالمللی ژئوسفر-بیوسفر (IGBP)، برنامه بینالمللی ابعاد انسانی در مورد تغییرهای جهانی محیطی و برنامه تحقیقات جهانی آب و هوا (WCRP) معرفی شد. این رشته نشاندهنده تمایل به ارائه کلیات و رویکرد گسترده از «پایداری» در یک زیربنای تحلیلی و علمی قویتر است و «دانش و عمل، دیدگاههای جهانی و محلی از شمال و جنوب جهان، و رشتهها در سراسر علوم طبیعی و اجتماعی، مهندسی و پزشکی را گرد هم میآورد».[۹] بومشناس ویلیام سی. کلارک پیشنهاد میکند که نمیتوان علم پایداری را فقط به عنوان تحقیقات «پایهای» و «کاربردی» در نظر گرفت، بلکه علم پایداری با مشکلاتی که به آن توجه میکند و نه با رشتههایی که به کار میگیرد، تعریف میشود. به گفته وی، این علم با پیشرفت دانش و عمل کمک به ایجاد پلی بین این دو میکند.[۱۰]
↑Komiyama, Hiroshi; Takeuchi, Kazuhiko (25 October 2006). "Sustainability science: building a new discipline". Sustainability Science. 1 (1): 1–6. doi:10.1007/s11625-006-0007-4.
Bernd Kasemir, Jill Jager, Carlo C. Jaeger, and Matthew T. Gardner (eds) (2003). Public participation in sustainability science, a handbook. Cambridge University Press, Cambridge. شابک۹۷۸−۰−۵۲۱−۵۲۱۴۴−۴ISBN۹۷۸-۰-۵۲۱-۵۲۱۴۴-۴
Kates, Robert W. , ed. (2010). Readings in Sustainability Science and Technology. CID Working Paper No. 213. Center for International Development, Harvard University. Cambridge, MA: Harvard University, December 2010. Abstract and PDF file available on the Harvard Kennedy School website
Jackson, T. (2009), "Prosperity Without Growth: Economics for a Final Planet." London: Earthscan
Brown, Halina Szejnwald (2012). "Sustainability Science Needs to Include Sustainable Consumption". Environment: Science and Policy for Sustainable Development 54: 20–25