فهیم دشتی
محمد فهیم دشتی | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | زمستان ۱۳۵۱ ولایت پنجشیر، افغانستان |
| درگذشته | ۱۴ شهریور ۱۴۰۰ (۴۸ سال) ولایت پنجشیر، افغانستان |
| محل تحصیل | دانشکده حقوق و علوم سیاسی کابل |
| پیشه | سخنگو، فعال سیاسی، روزنامه‌نگار و نویسنده |
| شناخته‌شده برای | کشته شده در جریان مقاومت پنجشیر |
| خدمات نظامی | |
| خدمت/شاخه | جبهه ملی افغانستان |
| سال‌های خدمت | ۲۰۲۱ |
| فرمانده | مقاومت پنجشیر |
| جنگ‌ها/عملیات | هجوم طالبان (۱۴۰۰)، درگیری‌های پنجشیر |
محمد فهیم دشتی (زاده زمستان ۱۳۵۱ در ولایت پنجشیر – درگذشته ۱۴ شهریور ۱۴۰۰ در ولایت پنجشیر) فعال سیاسی، نویسنده، روزنامه‌نگار افغانستانی، از مدافعان آزادی بیان، سخنگوی جبهه مقاومت ملی افغانستان، از فعالان این جبهه و هم‌رزم احمد شاه مسعود در مبارزه با طالبان بود.[۱] دشتی مدیریت هفته‌نامه کابل را بر عهده داشت و خواهرزادهٔ عبدالله عبدالله است. او در زمان ترور احمد شاه مسعود در سال ۲۰۰۱ مجروح شد ولی زنده ماند. محمد فهیم دشتی در جریان مقاومت پنجشیر در شهریور ۱۴۰۰ توسط بمباران پهپادهای منتسب به پهپادهای پاکستانی کشته شد.[۲][۳][۴][۵]
زندگی‌نامه
[ویرایش]محمد فهیم دشتی در زمستان سال ۱۳۵۱ در ولایت پنجشیر افغانستان زاده شد. سال ۱۳۷۰ وارد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل شد.[۶] وی از روزنامه‌نگاران با سابقه، خواهرزادهٔ عبدالله عبدالله و دستیار نزدیک خانواده رهبر اتحاد شمالی احمدشاه مسعود بود. او در ۹ سپتامبر ۲۰۰۱ با مسعود بود که احمدشاه مسعود، در اثر بمب‌گذاری انتحاری کشته شد.[۷] پس از ورود سربازان آمریکایی به افغانستان، او مسوولیت هفته‌نامه کابل، مستقر در کابل را به‌عهده گرفت و به خاطر پشتیبانی از روزنامه نگاران در افغانستان شناخته شد. در سال ۲۰۲۱ پس از تصاحب افغانستان توسط طالبان، دشتی به عنوان یک سخنگو به جبهه مقاومت ملی افغانستان پیوست.
در ۵ سپتامبر سال ۲۰۲۱ دشتی در هنگام حمله طالبان به پنجشیر کشته شد. طالبان ادعا کردند که او در حین پیشروی به بازارک، مرکز ولایت پنجشیر، جان خود را از دست داده است.[۸][۹]
فعالیت‌ها
[ویرایش]از فعالیت‌های فهیم دشتی می‌توان به روزنامه‌نگاری، دفاع از آزادی بیان، مسئول مطبوعاتی و نشریه، سخنگوی جبهه مقاومت ملی افغانستان، فعال سیاسی، فرماندهی جریان مقاومت پنجشیر اشاره کرد.[۳] از دیگر مسئولیت‌های او می‌توان به ریاست اتحادیه خبرنگاران افغانستان اشاره کرد.[۶] همچنین از او به عنوان تحلیل‌گر سیاسی و مشاوره رسانه‌ای نیز یاد می‌شود.[۴]
روزنامه‌نگاری
[ویرایش]فهیم دشتی از پیشکسوتان رسانه در افغانستان به‌شمار می‌رفت. او در مدت کوتاهی، فعالیت گسترده در عرصه‌های رسانه‌ای انجام داده است. دشتی به مدت چندین سال در سمت ریاست اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان نیز انجام وظیفه کرد.[۱۰]
از سال ۱۳۷۱ در نشریه‌ای که احمد شاه مسعود به نام هفته نامه کابل بنیان‌گذاری کرده بود به فعالیت رسانه‌ای پرداخت. او به مدت بیش از یک دهه پس از سقوط دور اول طالبان، آن نشریه را به عنوان نشریه نمونه در کشور منتشر کرد.[۳] در سال ۱۳۸۰ خورشیدی پس از سقوط طالبان مدیریت هفته‌نامه کابل را به عهده گرفت. دوره مدیریت هفته‌نامه کابل توسط فهمیم دشتی روزگار شکوفایی این نشریه عنوان می‌شود و به سه زبان فارسی، انگلیسی و پشتو چاپ می‌شد.[۶]
مبارزات
[ویرایش]در سال‌های دهه ۱۳۷۰ خورشیدی در کنار احمدشاه مسعود و جبهه مقاومت ملی نبرد کرد.[۶] در حملهٔ ۹ سپتامبر ۲۰۰۱ که احمد شاه مسعود کشته شد دشتی همراه مسعود بود که وی هم از ناحیهٔ چشم آسیب دید و مجروح شد اما جان سالم به‌در برد.[۱۱] او همزمان با سقوط کابل و بازگشت دوباره طالبان به کابل همراه احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی به پنجشیر رفت و جبهه مقاومت دوم را در ولایت پنجشیر مقابل طالبان شکل دادند.[۶] فهیم دشتی در روزهای پایانی زندگی، سخنگوی جبهه مقاومت بود.[۴]
آثار
[ویرایش]محمد فهیم دشتی کتاب‌های بسیاری را دربارهٔ افغانستان نگاشته است.[۴]
کتاب پایان بازی
کتاب پایان بازی در شهریور ۱۳۹۴ چاپ شد. دشتی در این کتاب اوضاع افغانستان و منطقه را تحلیل کرده است. بر پایه محتوای این کتاب، افغانستان و منطقه در مسیر آینده‌ای که ثبات امنیتی و توسعه اقتصادی از ویژگی‌های اصلی آن خواهد بود به پیش می‌رود.[۷]
- کتاب لحظه فاجعه
این کتاب بیانگر چگونگی ترور احمدشاه مسعود به زبان فهیم دشتی توسط دو ژورنال عرب مرتبط با القاعده است.
ترور و کشته‌شدن
[ویرایش]فهیم دشتی روز ۱۴ شهریور (سنبله) در جنگ با طالبان کشته شد.[۵] او به همراه ژنرال ودود ذره، خواهرزاده احمدشاه مسعود، در پنجشیر کشته شدند در حالی که پنجشیر زیر حملات شدید گروه طالبان قرار داشت.[۶][۱]جزئیات چگونگی وقوع حادثه‌ای که منجر به کشته شدن دشتی و ژنرال عبدالودود ذره مشخص نیست.[۵]
- شیوه کشته شدن
فهیم دشتی به همراه ژنرال ودود، از فرماندهان پنجشیری، در منطقهٔ امن مورد حمله پهپادهای پاکستانی قرار گرفت. گفته می‌شود این دو با خودروی احمد مسعود درحال تردد بودند.[۱۲] طالبان ادعا کردند که او در حین پیشروی به بازارک، مرکز ولایت پنجشیر جان خود را از دست داده است.[۱۳][۱۴] سخنگوی ارتش پاکستان حملات پهپادی این کشور و پشتیبانی از طالبان در جریان درگیری‌های ولایت پنجشیر افغانستان را تکذیب کرد.[۱۵] ولی مردم افغانستان به دخالت این کشور در تحولات افغانستان و جبهه مقاومت پنجشیر اعتراض کردند و معترضان شعار «مرگ بر پاکستان» سر دادند.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]
- اتهام نقش بی‌بی‌سی فارسی در ترور
برخی گمانه زنی‌ها انگشت اتهام را به سمت شبکه بی‌بی‌سی فارسی در شناسایی محل مصاحبه و ترور وی نشانه رفته است. پنج‌شنبه چند شب پیش از ترور، فهیم دشتی با برنامه صفحه دو بی‌بی‌سی فارسی دربارهٔ تحولات افغانستان در حال گفتگو بود که در جریان این گفتگو، تصویر مصاحبه‌شونده محو و به جای آن شماره‌ای روی صفحه نمایان شد. با این شیوه ردیابی مکانی از طریق ارائه شماره تلفن همراه در تلویزیون بی‌بی‌سی به مهاجمان انجام شده است و چند روز بعد فهیم دشتی در یک عملیات کشته شد.[۱۰][۲۱][۲۲] اما بی‌بی‌سی فارسی در توضیحی کلیه این اتهامات را رد کرد.[۲۳][۲۴]
- واکنش‌ها به کشته شدن فهیم دشتی
احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت، دربارهٔ مرگ فهیم دشتی گفت:[۲۵]
شهید راه آزادی، مرد باوفا و باوقار! دشتی دیگر زنده نیست، جوانمردی که در حمله به احمد شاه مسعود چشمش آسیب دید و در حمله دیگر به پنجشیر جانش را از دست داد. دشتی در راه مبارزه با آزادی و جنگ در مقابل طالب، جام شهادت را نوشید.
ژیلا بنی‌یعقوب نویسنده و مرتضی کاظمیان روزنامه‌نگار از جمله کسانی بودند که در سوگ او قلم زدند.[۶]
حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین جمهوری اسلامی افغانستان در صفحه توئیتر خود نوشت:[۲۶]
با اندوه فراوان آگاهی یافتم که ژورنالیست، نویسنده و روزنامه‌نگار جوان و مستعد کشور، فهیم دشتی، جهان فانی را وداع گفت و به ابدیت پیوست. مرحوم فهیم دشتی از منتقدان سرسخت حکومت من و یک صدای رسا برای آزادی بیان بود. نبودش یک ضایعه است…
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «تأیید خبر کشته شدن "فهیم دشتی" و اخبار ضد و نقیض از سقوط پنجشیر با کمک نیروی هوایی پاکستان». ایسنا. ۱۴۰۰-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۱۴۰۰-۰۶-۱۵.
- ↑ «فهیم دشتی، سخنگوی جبهه مقاومت ملی افغانستان، کشته شد». رادیو فردا. ۱۵ شهریور ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ««فهیم دشتی» یکی از فرماندهان جبهه پنجشیر کشته شد». خبرگزاری فارس. ۱۴۰۰-۰۶-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ «فهیم دشتی جان باخت/ واکنش احمد مسعود». خبرآنلاین. ۱۴۰۰-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۱۴۰۰-۰۶-۱۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «فهیم دشتی سخنگوی جبهه مقاومت ملی افغانستان کشته شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴۰۰-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۱۴۰۰-۰۶-۱۵.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ «فهیم دشتی؛ روزنامه‌نگاری که با مسعود زخمی شد و در جبهه مقاومت جان باخت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴۰۰-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۱۴۰۰-۰۶-۱۵.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ««پایان بازی» نوشته «فهیم دشتی» به چاپ رسید». خبرگزاری فارس افغانستان. ۱۳۹۴-۰۶-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ سپتامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ Gadzo, Umut Uras,Mersiha. "Panjshir resistance leader says ready for talks with Taliban". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-06.
- ↑ «Resistance group fighting Taliban offers talks to end conflict in Panjshir». www.aa.com.tr. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «نقش احتمالی بی‌بی‌سی فارسی در ترور فهیم دشتی». خبرگزاری صدا و سیما. ۱۴۰۰-۰۶-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ «منابع خبری از کشته شدن فهیم دشتی در پنجشیر خبر می‌دهند». ایرنا. ۲۰۲۱-۰۹-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ «حملات پهپادی پاکستان به استان پنجشیر افغانستان». خبرگزاری صدا و سیما. ۱۴۰۰-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ Gadzo, Umut Uras,Mersiha. "Panjshir resistance leader says ready for talks with Taliban". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-06.
- ↑ «Resistance group fighting Taliban offers talks to end conflict in Panjshir». www.aa.com.tr. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ «دخالت پاکستان در حملات هوایی علیه مقاومت ملی در پنجشیر تکذیب شد». پارسینه. ۱۴۰۰-۰۶-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ «بانوان معترض کابل با شعار مرگ بر پاکستان». پایگاه خبری بهار نیوز. ۲۰۲۱-۰۹-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ «ویدیو / تظاهرات در کابل در محکومیت مداخله نظامی پاکستان در افغانستان / بانوان معترض با شعار «مرگ بر پاکستان»». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۱۴۰۰-۰۶-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ «شماری از مردم در کابل در پاسخ به فراخوان احمد مسعود 'برای قیام ملی' دست به اعتراض زدند». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ "کابلیان با شعار «آزادی» و «مرگ بر پاکستان» به جاده‌ها ریختند". afghannews.af (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-07.
- ↑ «لبیک به فراخوان احمد مسعود؛ صدای اعتراض از چند شهر افغانستان بلند شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۹-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
- ↑ «آیا بی‌بی‌سی فارسی در شناسایی مکان فهیم دشتی و ترور او نقش داشته است؟». شهرآرا. ۱۵ شهریور ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ «توجیه بی‌بی‌سی دربارهٔ حک شدن شماره «فهیم دشتی» روی صفحه تلویزیون». خبرآنلاین. ۱۸ شهریور ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ بی‌بی‌سی فارسی (۱۶ شهریور ۱۴۰۰). «بی‌بی‌سی:شماره‌ای که در صفحه ۲ نشان داده شد، شماره تلفن فهیم دشتی نبود». یوتیوب. دریافت‌شده در ۱۵ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ «راستی آزمایی؛ آیا بی‌بی‌سی شماره تلفن فهیم دشتی را نمایش داده است؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ شهریور ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۱۵.
- ↑ «واکنش احمد مسعود به شهادت فهیم دشتی». ایمنا. ۲۰۲۱-۰۹-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۶.
- ↑ «واکنش کرزی به کشته شدن فهیم دشتی». af.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۷.
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
