ابوحنیفه محمد بن نعمان مشهور به قاضی نعمان بنیانگذار فقه اسماعیلی است.
تاریخ تولدش دقیقاً مشخص نیست اما با توجه به قرائن حدود ۲۹۳ ه.ق متولد شده است.
تبار قاضی نعمان اهل سنت بوده اند که بعدا به تشیع اسماعیلی گرویده اند.
وی با ابن بابویه و کلینی معاصر بوده است.
او آثار فراوانی دارد که بعضی از مهمترین آنها عبارتند از:
درگذشت قاضی نعمان در سال 363 ق بوده است.