لیلی افشار

لیلی افشار
اطلاعات پس‌زمینه
زاده۱۸ اسفند ۱۳۳۸
تهران، ایران
درگذشته۲ آبان ۱۴۰۲ (۶۳ سال)[۱]
تنکابن، استان مازندران، ایران
ژانرموسیقی کلاسیک معاصر
ساز(ها)گیتار کلاسیک
دانشگاهکنسرواتوار موسیقی بوستون
کنسرواتوآر موسیقی نیوانگلند
دانشگاه ایالتی فلوریدا
وبگاه

لیلی افشار (۱۸ اسفند ۱۳۳۸ – ۲ آبان ۱۴۰۲) نوازنده گیتار کلاسیک ایرانی بود.[۲] وی نخستین نوازنده زن در جهان بود که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافت.[۳] او همچنین استاد موسیقی در دانشگاه ممفیس آمریکا بود.[۴][۵]

زندگی

[ویرایش]

لیلی افشار در ۱۸ اسفند ۱۳۳۸ در تهران زاده شد.[۶] وی نخستین نوازندهٔ زن در جهان است که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافت.[۳] وی نوه رضا افشار وزیر راه رضاشاه است.[۷] لیلی افشار در ده سالگی وقتی نوازندگی گیتار را در دیدار با یکی از اقوام خود از نزدیک مشاهده کرد به این ساز علاقه‌مند شد و فراگیری آنرا آغاز کرد.[۸] داریوش افراسیابی نخستین آموزگار وی بود.[۹] مادربزرگ لیلی افشار نوازنده تار بود. پدر لیلی افشار که با نواختن ویولن و پیانو آشنا بود نیز مشوق او بود. در همان کودکی در کلیسای آلمانی‌ها و در کاخ جوانان کنسرت داد.[۱۰] پس از پایان دوره متوسطه، در سال ۱۳۵۵ به آمریکا رفت و تحصیل در رشته موسیقی و در زمینه گیتار را ادامه داد. افشار کارشناسی خود را از کنسرواتوار موسیقی بوستون گرفت. او پس فارغ‌التحصیلی خواست به ایران بازگردد. اما پدر از او خواست به علت نابسامانی وضعیت ایران، در آمریکا بماند.[۵]

لیلی افشار برای طی دوره کارشناسی ارشد موسیقی در رشته نوازندگی گیتار به کنسرواتوار موسیقی نیوانگلند رفت و زیر نظر نیل اندرسون به تحصیل پرداخت.[۹] پس از آن افشار دوره دکتری را زیر نظر بروس هلزمن در دانشگاه ایالتی فلوریدا به پایان رساند و به این ترتیب او نخستین زن در جهان بود که موفق به گرفتن درجه دکترا در نوازندگی گیتار شد.[۱۱]

افشار مدتی نیز در مرکز هنرهای تجسمی بنف و جشنواره موسیقی اسپن تحصیل کرد. همچنین دیپلم افتخاری آکادمی موسیقی کیجانا درسی ینا ایتالیا نیز به وی اعطاء شده‌است. لیلی افشار در سال ۱۹۸۹ به جایگاه استادی در دانشگاه ممفیس رسید و در آنجا به تدریس موسیقی برای دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترای نوازندگی گیتار پرداخت. او در سال ۲۰۰۰ برنده جایزه استاد برجسته دانشگاه ممفیس شد.

افشار پس از تحمل یک دوره بیماری در ۲ آبان ۱۴۰۲ درگذشت.[۱۲] پیکر او دو روز بعد در ۴ آبان ۱۴۰۲ در آرامگاه پایین‌محلهء قاسم‌آباد سفلی چابکسر در استان گیلان دفن شد.

اجرا و سبک

[ویرایش]

لیلی افشار یکی از دوازده نوازندهٔ بین‌المللی گیتار بود که برای نواختن در حضور آندرس سگوبیا در کلاس‌های پیشرفتهٔ وی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب شد. آندرس سگوبیا پس از این کلاس در مصاحبه‌ای در اخبار شامگاهی ان‌بی‌سی حضور یافت و درباره افشار پیش‌بینی کرد که او روزی به نوازنده‌ای پرآوازه تبدیل خواهد شد. علاقه افشار به موسیقی معاصر باعث شد که از نخستین اجراکنندگان آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین، و سالوادور بروتونس باشد.
لیلی افشار کنسرت‌های متعددی در ایران، آمریکا، انگلستان، ایرلند، کانادا، فرانسه، دانمارک، ایتالیا، آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکای جنوبی برگزار کرد. او همچنین در ویگمور هال لندن، مرکز هنرهای اجرایی کندی، جشنواره موسیقی گرند تیتن، جشنواره موسیقی اسپن، مدرسه هنرهای تجسمی بنف، جشنواره موسیقی منتون و آکادمی آمریکایی در رم نواخته‌است.
روزنامه واشینگتن پست لیلی افشار را «فوق‌العاده معصوم، عالی و بی‌عیب‌ونقص و قابل توجه» توصیف کرده‌است. او همچنین به عنوان بهترین گیتاریست کلاسیک زن، برنده جایزه ارویل ایچ. گیبسن شده‌است. مقاله‌های لیلی افشار دربارهٔ کاستل نوئوو-تدسکو و فرانسیسکو به چند زبان در نشریات گیتار ریویو، آی۱ فرونیمو، و گیتار و لوت چاپ و منتشر شده‌اند.
افشار به منظور اجرای قطعات موسیقی ایرانی با گیتار کلاسیک، اقدام به نصب ربع پرده بر روی ساز خود کرد.[۱۳]

تدریس در ایران

[ویرایش]

لیلی افشار در سال ۲۰۰۱ پس از ۲۰ سال به ایران سفر کرد[۷] و پس از آن طی سفرهای متعدد، اقدام به برگزاری کلاس‌های تکمیلی و گروهی برای نوازندگان و هنرجویان گیتار در ایران کرد.

جایزه‌ها و افتخارات

[ویرایش]

آثار

[ویرایش]

آلبوم‌شناسی

[ویرایش]
  • مسخ
  • ساغر مامان پارمیس عباپور
  • گذار در نوا
  • ۲۴ کاپریچوی گویا
  • هزار و یک‌شب[۱۶]
  • Musica da Camera
  • باخ برای گیتار کلاسیک[۱۷]

کتاب‌شناسی

[ویرایش]
  • آموزش گیتار کلاسیک از مبتدی تا پیشرفته
  • پنج آواز محلی ایرانی
  • باخ برای گیتار کلاسیک

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «نخستین زن دارنده دکترای گیتار در جهان درگذشت». ایرنا.
  2. ↑ «زندگینامه». وبگاه رسمی لیلی افشار. دریافت‌شده در ۲۰ فروردین ۱۳۹۵.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ "Lily Afshar". www.memphis.edu (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-24.
  4. ↑ «لیلی افشار؛ مزین به دکترا و گیتار ربع پرده». رادیو فردا. ۸ بهمن ۱۳۸۷.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ امیر پیام (۲ آبان ۱۴۰۲). «لیلی افشار درگذشت؛ گیتاریستی خجالتی که انقلاب ناچارش کرد دکترا بگیرد». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲ آبان ۱۴۰۲.
  6. ↑ «تقویم موسیقی - تولد لیلی (لی لی) افشار - 18 اسفند ماه». نوای فارس. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ نیوشا مزیدآبادی (۲ شهریور ۱۳۹۳). «به ایران که می‌آیم محتاط تر می‌شوم». روزنامه اعتماد شماره ۳۰۴۰.
  8. ↑ «معرفی چهره‌های برجسته ایرانی - آمریکایی». سفارت مجازی ایالت متحده. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۶.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «مصاحبه با نخستین زن دارای دکترای گیتار کلاسیک در جهان». وبگاه موسیقی ایرانیان. ۵ فروردین ۱۳۸۹.
  10. ↑ «مثل یک کولی عاشق گیتار، عاشق سفر». مجله هفت شماره ۳۹. ۱۳۸۶. صص. ۵۰–۵۶.
  11. ↑ "Concert Spotlight: Lily Afshar" (PDF) (به انگلیسی). Archived from the original (PDF) on 3 March 2016. Retrieved 7 April 2016.
  12. ↑ «لی‌لی افشار درگذشت». ایسنا. ۲۰۲۳-۱۰-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۳.
  13. ↑ «خون ایرانی و روح فلامنکو». روزنامه شرق شماره ۱۵۸۳. ۱ مرداد ۱۳۹۱.
  14. ↑ یاسر شیخی یگانه (۴ خرداد ۱۳۹۲). «لیلی افشار: «گیتار» مرا نجات داد». روزنامه شرق.
  15. ↑ "GIBSON AWARDS" (به انگلیسی). گیتارسایت. Retrieved 7 April 2016.
  16. ↑ «آلبوم هزار و یکشب». وبگاه مؤسسه فرهنگی هنری ماهور. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰ فروردین ۱۳۹۵.
  17. ↑ «آلبوم باخ برای گیتار کلاسیک». مؤسسه فرهنگی هنری ماهور.[پیوند مرده]

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به لیلی افشار در ویکی‌گفتاورد موجود است.