مازیار بهاری

مازیار بهاری
زادهٔ۲۵ مهٔ ۱۹۶۷ ‏(۵۷ سال)
تهران، ایران
شهروندی ایرانی
 کانادایی
پیشه(ها)فیلمساز و خبرنگار
وبگاه

مازیار بهاری (زاده ۱۹۶۷ میلادی در تهران) روزنامه‌نگار، فیلم‌ساز و فعال حقوق بشر[۱] ایرانی کانادایی[۲] است. وی گزارشگر نیوزویک از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ بود. بهاری از ژوئن ۲۰۰۹ تا ۲۰ اکتبر ۲۰۰۹ توسط دولت ایران زندانی بود[۳][۴] و‍ پرفروش‌ترین خاطرات خانوادگی نیویورک تایمز، سپس آنها به سراغ من آمدند، را نوشته‌است. خاطرات او پایه فیلم سال ۲۰۱۴ جان استوارت، گلاب، بود. بهاری هم‌اکنون سردبیری سایت ایران‌وایر را بر عهده دارد.[۵]

زندگی‌نامه

[ویرایش]

خانواده و تحصیلات

[ویرایش]

بهاری در تهران به دنیا آمد و در سال ۱۹۸۸ برای مطالعه فیلم و علوم سیاسی به کانادا مهاجرت کرد. خانواده او از مخالفان سیاسی در ایران بودند: پدر او در دهه ۱۹۵۰ در زمان حکومت محمدرضا پهلوی (به جرم عضویت در حزب توده به مدت ۴ سال) زندانی شد و خواهر او، مریم نیز در دهه ۱۹۸۰ توسط دولت انقلابی آیت‌الله خمینی زندانی شد. او با پائولا گورلی، وکیل ایتالیایی–انگلیسی شاغل در لندن ازدواج کرد.[۶] او تابعیت ایرانی و کانادایی داشت.

اولین فرزند آن‌ها در اکتبر ۲۰۰۹ و مدت کوتاهی پس از آزادی بهاری از زندان به دنیا آمد.[۷]

بازداشت در سال ۱۳۸۸

[ویرایش]

بهاری از جمله افرادی بود که پس از دستگیری گسترده خبرنگاران و فعالان سیاسی در ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم توسط دادستانی و وزارت اطلاعات در برابر دوربین قرار گرفت تا اعتراف و اقرار تلویزیونی انجام دهد.[۸] منابع جمهوری اسلامی مدعی هستند وی اولین فردی بوده‌است که از تیراندازی بسیج به مردم در تظاهرات ۲۵ خرداد فیلم‌برداری کرده‌است. در این تیراندازی تعدادی غیرنظامی کشته و زخمی شدند.[۹] در پی بازداشت او، بیش از ۳۰۰ نفر از نویسندگان و روزنامه‌نگاران در طوماری، خواستار آزادی او شدند. نامه دیگری هم از ۱۰۰ نویسنده در سطح جهانی با درخواست آزادی او به ایران ارسال شد. همسر او در دوران حبسش، کمپینی را برای آزادی او مدیریت می‌کرد.[۱۰] مازیار بهاری در مهر ۱۳۸۸ با قرار وثیقه ۳۰۰ میلیون تومانی از زندان اوین آزاد و از ایران خارج شد. او در ۲۱ بهمن ۱۳۸۸ در نامه سرگشاده ای به علی خامنه‌ای عنوان کرد که در ۱۱۸ روزی که در ایران در زندان به‌سر می‌برده، «تحت فشار و شکنجه» مجبور به اعتراف به «براندازی» شده‌است. وی در ادامه نوشته‌است: «بارها و بارها بازجو و شکنجه‌گر من، مرا برای شادکامی شما لگد می‌زد. او به من می‌گفت: هر وقت با سیلی توی صورتت می‌زنم، حس می‌کنم که آقا دارد به من لبخند می‌زند.»[۱۱]

در اردیبهشت ۱۳۸۹ خورشیدی، شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی، مازیار بهاری را در حکمی غیابی به گذراندن «۵ سال حبس به جهت اجتماع و تبانی با قصد ارتکاب جرائم علیه امنیت کشور، ۴ سال حبس به جهت جمع‌آوری و نگهداری اسناد محرمانه و طبقه‌بندی شده، ۱ سال حبس به جهت فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، ۲ سال حبس جهت توهین به سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۶ ماه حبس جهت توهین به محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور و ۱ سال حبس جهت اخلال در نظم عمومی و ۷۴ ضربه شلاق» محکوم کرد.[۱۲]

شکایت از پرس‌تی‌وی

[ویرایش]

مازیار بهاری، خبرنگار مجله نیوزویک که به دنبال حوادث پس از انتخابات ایران بازداشت و تحت فشار مجبور به «اعتراف تلویزیونی» شد، پس از آزادی و بازگشت به بریتانیا از شبکه پرس‌تی‌وی به دلیل فرستادن خبرنگاری به زندان اوین برای «مصاحبه» با او شکایت کرد.[۱۳] پس از محکوم شدن شبکه پرس‌تی‌وی در دادگاه بریتانیا، «آفکام»، نهاد مسئول نظارت بر فعالیت تمام رسانه‌های الکترونیکی در بریتانیا، رأی به لغو پروانه فعالیت تولیدی و قطع فرکانس پخش شبکه خبری پرس‌تی‌وی از طریق ماهواره شبکه اسکای را داد.[۱۴] او در مصاحبه تلویزیونی در دوران حبسش گفت: «فعالیت خبرنگاران غربی در جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی غیر قابل انکار است و من هم به عنوان یک روزنامه‌نگار عضوی از این ماشین بزرگ غرب هستم...».[۱۵]

آثار

[ویرایش]

از مازیار بهاری به عنوان اولین ایرانی مسلمان یاد می‌کنند که فیلمی با موضوع هولوکاست ساخته است.[۱۶]

  • سقوط یک شاه: فیلم مستند دو قسمتی که توسط مازیار بهاری ساخته شده و در ژانویه ۲۰۱۳ از برنامه آپارات تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی پخش شد. بهاری در این فیلم با صاحب‌نظران گوناگون گفتگو کرده و با استفاده از تصاویر آرشیوی و تاریخی، ماجرای انقلاب ایران را با نگاه جدید و متفاوت از تریبون‌های رسمی نشان می‌دهد. فیلم شامل تصاویری آرشیوی کمتر دیده‌شده و مجموعه‌گفتگوها با شخصیت‌هایی است که قبل یا بعد از انقلاب به نوعی با انقلاب ایران مرتبط بوده‌اند.[۱۷]
  • و عنکبوت آمد: فیلم مستندی که توسط مازیار بهاری در شهر مشهد ساخته شده‌است. موضوع فیلم اشاره به فردی به نام سعید حنایی دارد[۱۸] که ۱۶ زن تن‌فروش مشهدی را به قتل می‌رساند.[۱۹] مانا نیستانی بر اساس مستند «و عنکبوت آمد» یک کتاب مصور به همین نام منتشر کرده‌است.
  • اعترافات اجباری: بهاری در سال ۲۰۱۲ یک فیلم مستند ۵۸ دقیقه‌ای دربارهٔ پیشینه اعترافات اجباری در سیستم جمهوری اسلامی ساخت. فیلم برای نخستین بار در جشنواره جهانی فیلم‌های مستند آمستردام (ایدفا) به نمایش درآمد.[۲۰]
  • آنها بعد سراغ من آمدند: کتابی است در مورد خاطرات روزگاران حبس وی در زندان‌های ایران.[۱۰]

مطالعه بیشتر

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ «The Daily Show with Trevor Noah». Comedy Central. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۵.
  2. ↑ «Maziar Bahari Canadian scapegoat in Iran». The Globe and Mail. ژوئیه ۸, ۲۰۰۹.
  3. ↑ «Newsweek: Journalist detained in Iran now in UK». Associated Press.
  4. ↑ «Newsweek Reporter Maziar Bahari Released in Iran». Newsweek. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۷.
  5. ↑ http://iranwire.com/features/6966/
  6. ↑ «Dickey: 100 Iranians on trial, one baby's future in the balance - The Daily Beast». Newsweek.[پیوند مرده]
  7. ↑ «'Then They Came For' Journalist Maziar Bahari». NPR.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۵.
  8. ↑ «دور تازه اعترافات در جمهوری اسلامی». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۰۶-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  9. ↑ «تصاویر ویدئویی جدید از تیراندازی مستقیم به سوی مردم». رادیو فردا. ۱۴ تیر ۱۳۸۸.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Moment (۲۰۱۱-۰۷-۱۹). «118 Days in Iran's Evin Prison». Moment Magazine (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  11. ↑ «رادیو زمانه | خبر اول | ایران | نامه سرگشاده مازیار بهاری به خامنه‌ای». zamaaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  12. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام bbc.co.uk وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  13. ↑ پروانه کار پرس‌تی‌وی در بریتانیا لغو شد، بی‌بی‌سی فارسی
  14. ↑ آفکام و پرس تی‌وی؛ پایانی مبهم بر مناقشه‌ای سؤال برانگیز، بی‌بی‌سی فارسی
  15. ↑ «Globe editorial: Maziar Bahari Canadian scapegoat in Iran» (به انگلیسی). The Globe and Mail. ۲۰۰۹-۰۷-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  16. ↑ Moment (۲۰۱۱-۰۷-۱۹). «118 Days in Iran's Evin Prison - Page 2 of 3». Moment Magazine (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  17. ↑ مستند دو قسمتی سقوط یک شاه تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2010/02/100210_aparat_week5.shtml
  18. ↑ سعید (۲۰۲۲-۰۴-۱۷). «قاتل عنکبوتی؛ «سعید حنایی» اعدام شد! مستند + تصاویر». قجرتایم. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۴.
  19. ↑ ایران، عصر (۱۴۰۱/۰۳/۳۰ - ۱۱:۱۶). «"قاتل عنکبوتی" چگونه به دام افتاد؟/ ماجرای فرار مژگان و خانه امن پلیس در پرونده سعید حنایی». fa. دریافت‌شده در 2023-08-14. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  20. ↑ Akbarzadeh, Pejman (21 November 2012). "World Premiere of "FORCED CONFESSIONS" by Maziar Bahari in Amsterdam". Iranian.com. Archived from the original on 27 November 2012. Retrieved 21 November 2012.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مازیار بهاری موجود است.