مجید توکلی

با مجید توکلی، کارگردان اشتباه نشود.
مجید توکلی
زادهٔ۱۳۶۵ (۳۸ سال)
شیراز، ایران
ملیتایرانی
تحصیلاتمهندسی دریا (کشتی سازی)
محل تحصیلدانشگاه امیرکبیر
سال‌های فعالیت۱۳۸۶ تا اکنون
مجازات‌های جزایی۸ سال حبس تعزیری
جوایزجایزه صلح دانشجویی

مجید توکّلی (زادهٔ ۱۳۶۵) پژوهشگر و فعال سیاسی،[۱] عضو سابق انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر[۲] و زندانی سیاسی سابق اهل ایران است. وی از ابتدای ورود به دانشگاه در ۱۳۸۶ تا جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران بارها دستگیر و زندانی شد. در یک فقره او از سال ۱۳۸۸ بدون مرخصی در زندان رجایی شهر کرج تا مهر ۱۳۹۲ زندانی بود.[۳][۴] وی به دلیل بازداشت‌های متعدد و ماه‌های طولانی و بازداشت به «شرف جنبش دانشجویی» معروف شد.[۵]

زندگی

[ویرایش]

مجید توکلی در سال ۱۳۶۵ در شیراز متولد شد، او سال ۱۳۸۳ در رشته مهندسی موتور کشتی دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شد.[۶] او عضو سابق انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر بود.[۲][۷]

رسانه‌ها از تبعید مجید توکلی در سال ۱۳۸۸ برای ادامه تحصیل به بندرعباس سخن گفتند، اما او مانند سایر دانشجویان کارشناسی دانشکدهٔ مهندسی دریا برای گذراندن بخشی از دروس خود در دو ترم انتهایی تحصیلش به واحد بندرعباس دانشگاه صنعتی امیرکبیر رفت.[۸]

بازداشت در سال ۱۳۸۶

[ویرایش]

نخستین بازداشت مجید توکلی روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ پس از احضار به دادگاه انقلاب در پی اعتراض به سخنرانی محمود احمدی‌نژاد و انتشار نشریات دانشجویی با کاریکاتور علی خامنه‌ای در دانشگاه پلی تکنیک صورت گرفت.[۹] او در ۲۳ تیر ۱۳۸۶ حداقل ۲۱ روز در اعتراض به شکنجه، گرفتن اعترافات دروغ و تحت فشار و عدم توجه به حقوق شهروندیش دست به اعتصاب غذا کرد.[۱۰][۱۱][۱۲]

دادگاه و محکومیت

[ویرایش]

او توسط شعبه ۶ دادگاه انقلاب به اتهام «توهین به مقدسات» به ۳ سال حبس محکوم و در آذر ۱۳۸۶ از کلیهٔ اتهامات وارده تبرئه شده و در فروردین ۱۳۸۷ به ۳۰ ماه حبس تعزیری محکوم گردید.[۱۳] سرانجام دادگاه تجدید نظر او را به تحمل ۲ سال و شش ماه حبس محکوم کرد.[۱۴]

مجید توکلی با سپری کردن پانزده ماه در زندان، سرانجام در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۸۷ به‌طور مشروط آزاد شد.[۱۳]

بازداشت در سال ۱۳۸۷

[ویرایش]

مجید توکلی پس از شرکت در مراسم سالگرد درگذشت مهدی بازرگان در مقابل حسینیه ارشاد دستگیر شد.[۱۵] تاریخ بازداشت او را ۱۷ بهمن ۱۳۸۷ و با حکم سعید مرتضوی دانستند.[۱۶] وی پس از گذراندن ۱۱۵ روز در انفرادی با قرار وثیقه آزاد شد.[۱۷][۱۵]

بازداشت در سال ۱۳۸۸

[ویرایش]

توکلی به منظور سخنرانی در ۱۶ آذر ۱۳۸۸ به تهران دعوت[۱۸] و در تجمع دانشجویی روز ۱۶ آذر دانشگاه امیرکبیر که در ادامه تظاهرات‌های جنبش سبز در ایران برگزار شده بود، همراه عده‌ای از دانشجویان شرکت کرد.[۱۹] این دانشجو عکسش در بسیاری از تجمعات دانشجویی در دانشگاه به عنوان نماد «مقاومت جنبش دانشجویی» در میان تجمع کنندگان توزیع می‌شد.[۲۰] وی هنگامی که به همراه برخی دیگر از دانشجویان قصد خروج از در حافظ دانشگاه را داشت توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت.[۲۱][۱۸]

دادگاه و محکومیت

[ویرایش]

مجید توکلی در ۳۰ دی ۱۳۸۸ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی به جرم اجتماع و تبانی علیه نظام، تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبری و توهین به ریاست جمهوری به هشت سال و شش ماه حبس تعزیری، ۵ سال محرومیت از فعالیت سیاسی و ۵ سال ممنوعیت از خروج از کشور محکوم شد.[۲۲] این حکم در دادگاه تجدیدنظر به پنج سال کاهش یافت، اما به دلیل انتشار نامه از داخل زندان شش ماه به دوره حبس او افزوده شد.[۲۳]

اعتراض به انفرادی و اعتصاب غذا

[ویرایش]

در ۵ بهمن ۱۳۸۸ توکلی هنگامی که در سلول انفرادی نگهداری می‌شده، در اعتراض به رأی صادرشده در دادگاه اولیه، دفاعیه‌ای خطاب به قاضی دادگاه می‌نویسد و توضیحاتی دربارهٔ اتهام‌های وارد شده به خودش ارائه می‌کند. او خواستار لغو حبس در سلول انفرادی و پایان‌دادن به فشارها و دیدار با وکلایش بوده و به محرومیت خویش از داشتن وکیل اشاره کرده است.[۲۴][۲۵] توکلی از خرداد ۱۳۸۹ در اعتراض به وضعیتش در زندان، دست به اعتصاب غذا می‌زند. مجید توکلی زندانی سیاسی محبوس در اندرزگاه هفت زندان اوین که چندی پیش به دلیل اعتراض به معاون دادستانی به سلول انفرادی منتقل و در آنجا دست به اعتصاب غذای خشک زد؛ در اثر مقاومت خود و حمایت‌های صورت گرفته زودتر از موعد مقرر توسط مسئولان زندان به بند عمومی منتقل شد.[۲۶] در این اعتصاب ۶ خرداد ۱۳۸۹ اخباری دربارهٔ خون‌ریزی معده و وخامت حال توکلی در زندان منتشر شد. همچنین در این روز نامه‌ای از طرف او انتشار یافت.[۲۷][۲۸] مادر مجید توکلی نیز در اعتراض به وضعیت مجید در زندان، اعتصاب غذا کرد[۲۹] اما با درخواست دوستان فرزندش، به اعتصاب غذای خود پایان داد.[۳۰] ۸ خرداد ۱۳۸۹ مجید توکلی از زندان اوین با خانواده‌اش تماس گرفت و از انتقال خود به بند عمومی و شکستن اعتصاب غذای خود خبر داد.[۳۱]

مرخصی و آزادی

[ویرایش]

مجید توکلی که از سال ۱۳۸۸ بدون مرخصی در زندان رجایی شهر کرج به سر برده بود، در ۲۹ مهر ۱۳۹۲ با وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی، به مرخصی آمد.[۳۲] او بعداً یک مرتبه دیگر، سه هفته قبل از آزادی‌اش به مرخصی دومش آمد. توکلی اردیبهشت ۱۳۹۴ با پایان دوره محکومیتش پنج ساله‌اش از زندان رجایی‌شهر کرج آزاد شد.[۲۳]

بازداشت در سال ۱۴۰۱

[ویرایش]

در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ پس از مرگ مهسا امینی، توکلی در تاریخ ۱ مهر ۱۴۰۱ در خانه خود بازداشت شد. حکم بازداشت او را دادستانی کل کشور صادر کرده بود.[۳] بازداشت او به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور بود. اتهامی که به عقیده خود او صرفاً به‌خاطر نوشته‌ها و مطالب چندسال اخیرش بوده است.[۷]

در روز چهارشنبه، ۱۳ مهر، همسر مجید توکلی از ابتلای او به کرونا در زندان خبر داد.[۳۳] مجید توکلی در روز ۲۸ آذر، پس از ۸۸ روز بازداشت، با سپردن قرار وثیقه آزاد شد.[۳۴][۷][۳۵]

دادگاه و محکومیت

[ویرایش]

طبق حکم شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب، توکلی به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور»، به پنج سال و به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال حبس محکوم شد. علاوه‌براین محکومیت تکمیلی ۲ سال ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی، ۲ سال ممنوعیت اقامت در تهران و ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور برای او در نظر گرفته شد.[۷] بر اساس قوانین جمهوری اسلامی، از مجموع این حکم، ۵ سال حبس آن قابل اجرا بود. حکم او پس از آخرین جلسه دادگاهش در ۲۴ تیر ۱۴۰۲ صادر شد.[۳۶] بعد از ان این حکم در شعبه ۳۶ دادگاه تجدید نظر استان تهران، تأیید شد. بعداً این حکم توسط دیوان عالی کشور نقض شد ولی شعبه ۵۴ دادگاه انقلاب تهران این حکم را مجدد تأیید کرد.[۳۷] این حکم باید از مهرماه ۱۴۰۲ اجرا می‌شد اما به خاطر وضعیت زندگی شخصی او، با تعویق دو هفته‌ای اجرا شد.[۳۶]

واکنش‌ها به بازداشت

[ویرایش]
نمونه‌ای از تصاویر کمپین

کمپین من مجید هستم

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: کمپین من مجید هستم

یک روز پس از دستگیری وی خبرگزاری فارس با انتشار عکسی از مجید توکلی با چادر و مقنعه پرداخت و مدعی شد که او با لباس مبدل قصد فرار داشته است.[۳۸][۳۹] عده‌ای از فعالان سیاسی با اشاره به نحوه ساخت این عکس و همچنین عکس جعلی بنی صدر آن را اقدامی مضحک از سوی این خبرگزاری برای تحقیر توکلی دانستند. روزنامه آفتاب یزد هم این عکس را جعلی دانسته و پیرامون چنین اقداماتی به قوه قضائیه هشدار داده است.[۴۰] در همین ارتباط صدها نفر از مردان اقدام به پوشیدن چادر یا روسری و انتشار عکس خود در فضای مجازی کردند.[۵][۴۱] اقدام دستگاه‌های امنیتی و تبلیغاتی جمهوری اسلامی علیه مجید توکلی و همچنین واکنش این گروه از مردان و ایجاد کمپین مردان با حجاب، بازتاب‌های متعدد در رسانه‌های بین‌المللی نیز داشت.[۴۲][۴۳][۴۴]

نظر محمد جواد ظریف دربارهٔ او

[ویرایش]

دیوید کیز مدعی است که ظریف در پاسخ به سؤال وی مبنی بر اینکه «مجید توکلی، یکی از برجسته‌ترین فعالان دانشجویی ایران که هم‌اکنون در زندان نگهداری می‌شود، چه زمانی آزاد خواهد شد؟» تصریح کرده است «نام نسرین ستوده را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام اما مجید توکلی را اصلاً نمی‌شناسم.»[۴۵][۴۶] چندی بعد محمد جواد ظریف در پاسخ به یکی از کامنتهای فیس‌بوک خود مبنی بر «مجید توکلی رو شناختی دکتر یا نه هنوز؟» چنین پاسخ می‌دهد که «سلام دوست عزیز. به سبک خودتان: شما نویسنده اسرائیلی که این ادعا را مطرح کرده شناختید یا نه هنوز؟»[۴۷][۴۸]

دیوید کیز در مصاحبه با کامبیز حسینی در پاسخ به سؤالی که «آیا شما اسرائیلی هستید؟» گفت: «من شهروند اسرائیل هستم و در آمریکا به دنیا آمده‌ام که به نظرم جالب است، سؤال من از وزیر امور خارجه، آقای ظریف، این است: آیا این مسئله که شهروند آمریکا هستم و در لس‌آنجلس که شهری است که به مهاجرین بسیاری از ایران که از دیکتاتوری و تئوکراسی فرار کرده‌اند، پناه داده است، به دنیا آمده‌ام باعث می‌شود که سؤالم نادرست و نامناسب محسوب شود؟»[۴۹]

نظرات دیگران

[ویرایش]
  • در جریان بازداشت دانشجویان در سال ۱۳۸۷، کمیته حقوق بشر انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر پیرامون شکنجه دانشجویان طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «تجربه بازداشت دانشجویان دانشگاه پلی تکنیک در ادوار متعدد نشان داده است که در این دوران تمامی دانشجویان برای مدت طولانی در سلول انفرادی به‌سر می‌برند. آن‌ها در تمامی ساعات شبانه روز تحت بازجویی‌های مداوم و حتی برای بیش از ۱۰ ساعت و تحت شدیدترین و غیرانسانی‌ترین شکنجه‌های روحی و جسمی و شدیدترین توهین‌ها از سوی بازجویان قرار می‌گیرند. میزان این شکنجه‌ها و ضرب و شتم‌های فیزیکی گاه به حدی است که دانشجویان در طول بازجوئی از حال رفته و بیهوش می‌شوند.»[۵۰]
  • شیرین عبادی در نامه‌ای به گزارش‌گر ویژه شکنجه سازمان ملل متحد، دربارهٔ وضعیت وخیم توکلی در زندان، هشدار داد.[۵۱]
  • خانواده مجید توکلی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواهان رسیدگی سریع و اعزام بازرسان برای بررسی وضعیت بازداشت او شدند.[۵۲]

جایزه‌ها

[ویرایش]
  • جایزه حقوق بشری هومو هومینی سال ۲۰۰۹ به همراه جنبش دانشجویی ایران و عبدالله مؤمنی[۵۳][۵۴]
  • جایزه صلح دانشجویی در بهمن ۱۳۹۱ به مجید توکلی به پاس تلاش‌هایش در راه ارتقای صلح، دموکراسی و آزادی اهدا شد. یک روز پیش از اهدای این جایزه، اسم مجید توکلی بر سنگفرش یکی از خیابان‌های تروندهایم نروژ ثبت شد. هر دو سال نام یک دانشجو که برای آزادی و دموکراسی هزینه داده، بر این خیابان ثبت می‌شود.[۵۵][۷]

حضور در جلسه شورای شهر

[ویرایش]

بعد از آزادی مجید توکلی در سال ۱۳۹۴، خبری از او نبود تا آنکه در سال ۱۳۹۷، عکس از او منتشر شد که وی را در یک جلسه شورای شهر تهران نشان می‌داد. گفته می‌شد که این جلسه برای بررسی راهکارهای آلودگی هوا شکل گرفته بود. حضور او مورد توجه رسانه‌های طرفدار جمهوری اسلامی بود و از قوه قضائیه تقاضا شد تا حضور عوامل شرکت داشته در «فتنه ۸۸» در شورای شهر مورد بررسی قرار بگیرد.[۵۶]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «مبارزات مدنی و بدون خشونت، یک، مجید توکلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۲۳.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «مجید توکلی، فعال دانشجویی با پایان دوره محکومیت آزاد شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ مهر ۱۳۹۲.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «دستگیری تعداد زیادی فعال مدنی و سیاسی در ایران – DW – ۱۴۰۱/۷/۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  4. ↑ «ادامه بی‌خبری و نگرانی خانواده مجید توکلی، زندانی سیاسی در ایران». پیک ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ اعتراض صدها مرد باحجاب به بازداشت توکلی بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  6. ↑ «گواهی اشتغال به تحصیل مجید توکلی، پاسخی به دروغپردازی فارس و ایرنا». خبرنامه امیرکبیر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۸۸.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ «حکم مجید توکلی؛ شش سال زندان و ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی – DW – ۱۴۰۲/۴/۲۷». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  8. ↑ استقبال از کمپین «مردان با حجاب (فارسی) پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک) بازیابی‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۹.
  9. ↑ «سه دانشجوی امیر کبیر به زندان محکوم شدند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  10. ↑ ««حال مجید توکلی، وخیم است»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  11. ↑ ««اعترافات دانشجویان برای رهایی از شکنجه بوده است»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  12. ↑ «خبرنامه امیرکبیر-پایگاه خبری تحلیلی دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر» آرشیو» مادر مجید توکلی: پسرم دارد می‌میرد، کاری نمی‌کنید؟!». web.archive.org. ۲۰۰۷-۱۱-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ "خبرگزاری هرانا | مجید توکلی / آزاد شد - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-21.
  14. ↑ «مجید توکلی - فعالیت سیاسی» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). ipa-backend. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «واکنش انجمن اسلامی دانشگاه امیر کبیر به بازداشت مجید توکلی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  16. ↑ «مجید توکلی - فعالیت سیاسی» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). ipa-backend. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  17. ↑ «تایید حکم هشت سال و نیم زندان مجید توکلی در دادگاه تجدیدنظر». www.peykeiran.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «برادر مجید توکلی: مجید ترسی از دستگیری نداشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۷ آذر ۱۳۸۸.
  19. ↑ «مجید توکلی عضو انجمن اسلامی پلی تکنیک بازداشت شد». پایگاه خبری تحلیلی دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران). ۱۶ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۸.
  20. ↑ «مردمک - نسخه خطی - اعتراف‌گیری صامت؛ مجید توکلی با لباس زنانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  21. ↑ ضرب و جرح شدید مجید توکلی هنگام بازداشت و گزارشات جعلی رسانه‌های دولتی، مجموعه فعالان حقوق بشر بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  22. ↑ مجید توکلی به ۱۰۲ ماه زندان محکوم شد رادیو فردا
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ «مجید توکلی، فعال دانشجویی با پایان دوره محکومیت آزاد شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ مهر ۱۳۹۲.
  24. ↑ «دفاعیه مجید توکلی خطاب به ریاست دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران». دانشجو نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
  25. ↑ «مجید توکلی در اعتصاب؛ «حتی به وکیل مجید هم اجازه ملاقات نمی‌دهند»». رادیو فردا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  26. ↑ «ارادهٔ مردم سرزمینم پیروزی آفرید/ نامهٔ مجید توکلی از زندان اوین». هرانا. ۱۱ خرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۰.
  27. ↑ «برای تغییر، مقاله منتشرنشده مجید توکلی از زندان، دانشجونیوز». گویا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  28. ↑ «علی توکلی: مجید دچار خون‌ریزی معده شده و هر لحظه ممکن است اتفاقی بی افتد». دانشجو نیوز. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  29. ↑ «مادر توکلی: انتظار آزادی مجید را می‌کشیدم نه بازگشت او به انفرادی». رادیو فردا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  30. ↑ «با درخواست دوستان مجید توکلی، مادرش اعتصاب غذای خود را شکست». جرس. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  31. ↑ «مجید توکلی اعتصاب غذایش را شکست». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ مه ۲۰۱۰.
  32. ↑ «مجید توکلی پس از چهار سال به مرخصی آمد». رادیو فردا. ۲۹ مهر ۱۳۹۲.
  33. ↑ «https://twitter.com/janana653/status/1577639606425735168». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۴. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  34. ↑ «مجید توکلی، زندانی سیاسی، با سپردن قرار وثیقه آزاد شد». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۰.
  35. ↑ «مجیدتوکلی آزاد شد». ایسنا. ۲۰۲۲-۱۲-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ «مجید توکلی از تعویق دو هفته‌ای اجرا حکم پنج سال زندان خبر داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۳-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  37. ↑ «حکم حبس و تبعید مجید توکلی با وجود رای دیوان عالی در دادگاه انقلاب تأیید شد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۷-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  38. ↑ «استقبال از کمپین «مردان با حجاب» – DW – ۱۳۸۸/۹/۲۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  39. ↑ «مجید توکلی کیست و در جلسه شورای شهر تهران چه می‌کرد؟ +عکس». پایگاه خبری تحلیلی فردا | Farda News. ۲۰۱۹-۰۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  40. ↑ «سایت خبری تحلیلی کلمه» Blog Archive» سرمقاله آفتاب یزد در خصوص مجید توکلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۹.
  41. ↑ «مجید توکلی عضو انجمن اسلامی پلی تکنیک بازداشت شد». خبرنامه امیر کبیر. ۱۶ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۸ دسامبر ۲۰۰۹.
  42. ↑ Iran regime depicts male student in chador as shaming tactic (به انگلیسی) Retrieved on 2009-12-11.
  43. ↑ Veil Campaign (به انگلیسی), archived from the original on 14 December 2009, retrieved 11 December 2009 Retrieved on 2009-12-11.
  44. ↑ استادان مرد دانشگاه هم به کمپین «مردان باحجاب» پیوستند، بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۹، دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹ بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  45. ↑ ««جواد ظریف: مجید توکلی را نمی‌شناسم»». دانشجو نیوز. ۱۹ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۸ فوریه ۲۰۱۵.
  46. ↑ «Iran's Foreign Minister Loves Facebook Despite Banning It at Home». دیلی بیست. ۱۸ مهر ۱۳۹۱.
  47. ↑ «گزارش المانیتور از 3 کامنت پرحاشیه در صفحه فیسبوک ظریف/ زندانیان سیاسی، مشکلات اقتصادی و انرژی هسته‌ای محور درد و دل جوانان با وزیرامورخارجه». نامه نیوز. ۲۹ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱.
  48. ↑ «Foreign Minister Connects With Iran Youth on Facebook». المانیتور. ۲۹ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۸ فوریه ۲۰۱۵.
  49. ↑ «مصاحبه دیوید کیز با کامبیز حسینی». پلتیک در یوتیوب. مهر ۱۳۹۱.
  50. ↑ کمیته حقوق بشر انجمن اسلامی امیرکبیر: شکنجه ۹ دانشجوی دربند پلی تکنیک نقض کرامت بشری است، بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶، دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹ بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  51. ↑ «نامه سرگشاده شیرین عبادی به گزارشگر ویژه شکنجه سازمان ملل متحد پیرامون وضعیت مجید توکلی». دانشجو نیوز. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  52. ↑ «دادخواهی خانواده مجید توکلی از دبیرکل سازمان ملل»». ندای سبز آزادی. ۲۹ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۹ مه ۲۰۱۰.
  53. ↑ «جنبش دانشجویی ایران، برنده جایزه حقوق بشری هومو هومینی». رادیو فردا. رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۱.
  54. ↑ [جنبش دانشجویی ایران برنده جایزه حقوق بشر جمهوری چک شد «جنبش دانشجویی ایران برنده جایزه حقوق بشر جمهوری چک شد»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). بی‌بی‌سی فارسی. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۱.
  55. ↑ «جایزه دانشجویی صلح امسال به مجید توکلی اعطا شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ بهمن ۱۳۹۱.
  56. ↑ «مجید توکلی کیست؟». شهر خبر. ۲۰۱۹-۰۱-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.

پیوند به بیرون

[ویرایش]