محمد مختاری
محمّد مختاری | |
|---|---|
 | |
| زاده | ۱ اردیبهشت ۱۳۲۱۲۱ آوریل ۱۹۴۲ مشهد، ایران |
| درگذشته | ۱۲ آذر ۱۳۷۷۳ دسامبر ۱۹۹۸ (۵۶ سال) تهران، ایران یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای |
| آرامگاه | امامزاده طاهر (کرج) |
| پیشه | شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی، منتقد سیاسی |
| ملیت | ایرانی |
| همسر(ها) | مریم حسین‌زاده[۱] |
محمّد مختاری (۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ – ۱۲ آذر ۱۳۷۷) شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد چپ‌گرای ایرانی و از فعالان کانون نویسندگان ایران بود.[۲]
زندگی
[ویرایش]مختاری در ۱ اردیبهشتِ ۱۳۲۱ در مشهد زاده شد و در ۱۲ آذر ۱۳۷۷ در ماجرای موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای کشته شد. وی، چندین سال در بنیاد شاهنامه، فعالیت داشت. از اعضای کانون نویسندگان ایران و همچنین عضو هیئت دبیران آن بود. او در پاییز ۱۳۷۷ ترور شد. مختاری، آثاری در بررسی آثار شاعران معاصر از جمله نیما یوشیج و منوچهر آتشی دارد. وی از دوستان دیرین محمد بیابانی، شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و اسطوره‌شناس اهل بوشهر نیز بود.[۳] محمد مختاری برای نخستین‌بار، شعرهای پل سلان، شاعر آلمانی را به فارسی ترجمه کرد و درباره‌اش نوشت.[۴]
قتل
[ویرایش]
محمد مختاری در روز پنج‌شنبه ۱۲ آذر ۱۳۷۷ پیش از غروب برای خرید از منزلش خارج شد و دیگر بازنگشت.[۴] تیمی از اعضای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران او را ربودند و به قتل رساندند. قتل او، محمدجعفر پوینده، داریوش فروهر و پروانه اسکندری، بخشی از ترورهای سیاسی بود که بعدها به قتل‌های زنجیره‌ای معروف شد و مقامات وقت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای اعتراف کردند که این قتل‌ها به دست عوامل این وزارتخانه صورت گرفته‌است.[۵]
واکنش علی خامنه‌ای
[ویرایش]سیدعلی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی، در یک سخنرانی عمومی گفت:
«محمد مختاری و محمدجعفر پوینده نویسندگانی شناخته‌شده نبودند که جمهوری اسلامی بخواهد برخوردی با آن‌ها بکند.»
وی مدعی شد که قتل‌ها با سناریویی خارجی برای ضربه‌زدن به نظام جمهوری اسلامی انجام گرفتند.[۱]
زندگی شخصی
[ویرایش]از مختاری دو فرزند به نام‌های سیاوش و سهراب به‌جا ماند که حاصل ازدواج وی با مریم حسین‌زاده است.[۵]
کتاب‌شناسی
[ویرایش]اشعار
[ویرایش]- پنجاه و هفت. تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
- ب‍ر ش‍ان‍ه ف‍لات. تهران: توس، ۱۳۵۶.
- در وهم سندباد: (مجموعه شعر). تهران: انتشارات پیوند، ۱۳۵۸.
- س‍ح‍اب‍ی خ‍اک‍س‍ت‍ری (۱۳۶۵–۱۳۷۰) و پ‍ان‍زده شعر از خ‍ی‍اب‍ان ب‍زرگ (۱۳۶۵–۱۳۶۸). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۲-۶
- قصیده‌های هاویه. تهران: آرمان، ۱۳۵۶.
- آرای‍ش درون‍ی (یک شعر ب‍ل‍ن‍د). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۱-۸
- م‍ن‍ظوم‍ه ایرانی. تهران: ق‍طره، ۱۳۶۹.
- وزن دن‍ی‍ا: مجموعه اشعار. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۳-۴
- مجموعه‌اشعار محمد مختاری. مشهد: بوتیمار، ۱۳۹۵. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۴۰۴-۲۸۲-۶
ترجمه‌ها
[ویرایش]- ت‍راس، وی‍ک‍ت‍ور. م‍ای‍اک‍وف‍س‍ک‍ی. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴-۶۱۷۹-۰۸-۸
- ک‍ی‍ن‍گ، م‍اری‍ن. م‍اری‍ن‍ا ت‍س‍وت‍ای‍وا. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۳.
- درای‍ور، سام. آن‍ا آخ‍م‍ات‍ووا. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۵.
سایر آثار
[ویرایش]- اس‍طوره زال: ت‍ب‍ل‍ور ت‍ض‍اد و وح‍دت در ح‍م‍اس‍ه ملی. تهران: ن‍ش‍ر آگ‍ه، ۱۳۶۹.
- ان‍س‍ان در شعر معاصر، یا، (درک ح‍ض‍ور دی‍گ‍ری): با ت‍ح‍ل‍ی‍ل شعر نیما، ش‍ام‍ل‍و، اخ‍وان، فرخزاد. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۳۷۸-۹
- ت‍م‍ری‍ن م‍دارا: (ب‍ی‍س‍ت م‍ق‍ال‍ه در بازخوانی ف‍ره‍ن‍گ و…). تهران: وی‍س‍ت‍ار، ۱۳۷۷. شابک ۹۶۴-۵۵۰۷-۱۷-۰
- چ‍ش‍م م‍رک‍ب (ن‍وان‍دی‍ش‍ی از ن‍گ‍اه شعر معاصر). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۱۸-۸
- ح‍م‍اس‍ه در رم‍ز و راز ملی. تهران: ن‍ش‍ر ق‍طره، ۱۳۶۸.
- زاده اضطراب جهان (۱۵۰ شعر از ۱۲ شاعر اروپایی). تهران: سمر، ۱۳۷۱.
- منوچهر آتشی. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۰-X
- ه‍ف‍ت‍اد سال ع‍اش‍ق‍ان‍ه: ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی از ذه‍ن‍ی‍ت غ‍ن‍ای‍ی معاصر و گ‍زی‍نهٔ شعر ۲۰۰ شاعر ۱۳۷۰–۱۳۰۰. تهران: ت‍ی‍راژه، ۱۳۷۷. شابک ۹۶۴-۹۰۸۳۶-۵-۸
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پانزدهمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای در امامزاده طاهر برگزار شد، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ سهراب مختاری: آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ای، نتیجه عکس گرفته‌اند، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ خبرگزاری ایسنا[پیوند مرده]
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ سهراب مختاری: «آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ای، نتیجه عکس گرفته‌اند»، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ پنجمین جشنوارهٔ سینمای ایران در تبعید - پاریس (پیوند آرشیو)، ایرج ادیب زاده، رادیو زمانه ۲ فروردین ۱۳۸۶
منابع
[ویرایش]- مراسم یادبود محمد مختاری و محمدجعفر پوینده برگزار می‌شود، خبرنگاران صلح[پیوند مرده]
- محمد مختاری؛ نویسنده مقتول
- خبرگزاری ایسنا[پیوند مرده]
- پنجمین جشنوارهٔ سینمای ایران در تبعید - پاریس (پیوند آرشیو)، ایرج ادیب زاده، رادیو زمانه ۲ فروردین ۱۳۸۶
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- بازخوانی پرونده قتل‌های زنجیره‌ای
- بازماندگان پرونده قتل‌های زنجیره‌ای[پیوند مرده]
- واکنش یونسکو به خبر ترور مختاری
- گزارشی از مراسم یادبود در سال ۱۳۸۴
- مصاحبه عنایت فانی با سهراب مختاری پسر محمد مختاری پیرامون مرگ پدرش بی بی‌سی فارسی، ۲۸ شهریور ۱۳۸۹
- گزارشی تصویری از زندگی یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای (محمد مختاری)
- گشتی در دنیای شعر محمد مختاری | مهدی مرعشی (شاعر واژه‌های نجات)
| کشتگان رسمی |
|
|---|---|
| متهمان رسمی | |
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (فعالان سیاسی یا فرهنگی) |
|
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (فعالان دینی) |
|
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (دیگران) |
|
| ترورهای بیرون از ایران |
|
| متهمان ترورهای بیرون از ایران | |
| دیگر متهمان نسبت‌داده‌شده | |
| شخصیت‌های مرتبط | |
| نوشتارهای وابسته | |
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
