محمدجان شکوری بخارایی

آکادمیسین محمدجان شکوری بخارایی
محمدجان شکوری بخارایی
زادهٔ۷ آبان ۱۳۰۵
بخارا
درگذشت۲۶ شهریور ۱۳۹۱
۱۶ سپتامبر ۲۰۱۲
بیمارستان ابن سینای دوشنبه
علت مرگورم غده‌ای
ملیتتاجیک
پیشه(ها)ادیب و نویسنده
آثار برجستهاز اعضای فرهنگستان علوم تاجیکستان و فرهنگستان زبان و ادب فارسی
والدینشریفجان مخدوم صدر ضیا و مسبّحه شکوراوا
جوایزجایزه رودکی تاجیکستان
چهره‌های ماندگار ایران در سال ۱۳۸۴
وبگاه

محمدجان شکوری بخارایی (به تاجیکی: Муҳаммадҷон Шукуров, Муҳаммадҷон Шакурии Бухороӣ) ‏ (زادهٔ ۷ آبان ۱۳۰۵ (یا بهمن ۱۳۰۳)[۱] در بخارا – درگذشتهٔ ۲۶ شهریور ۱۳۹۱ در دوشنبه) یا محمد شریفاویچ شکوراف از ادیبان و نویسندگان تاجیک بود که در خاندانی شاعر و ادیب به دنیا آمد. محمد جان شکوری از اعضای فرهنگستان علوم تاجیکستان و فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.

زندگی

[ویرایش]

زیاده از ۷۰ سال از عمر او در دوشنبه گذشت. او می‌گوید: «در دوشنبه به ما اندک خط فارسی یاد دادند لیکن کتابهای دستنویس کهنه و چاپی سنگی پیش از انقلاب سال ۱۹۱۷ و ۱۹۲۰ را تیز نمی‌توانستیم پیدا کنیم چون‌که چنین کتابها کتابی دینی به شمار می‌آمدند و آنها را نیز مصادره و نابود می‌کردند. در کتابخانهٔ دوشنبه کتاب روسی بسیار بود، ولی ازبس‌که هنوز چندان روسی نمی‌دانستم، بسیار می‌خواندم و کم می‌فهمیدم. خلاصه که کتاب‌خوانی کم بود.»[۲]

آثار و عقاید

[ویرایش]

محمد جان شکوری بخارایی آثار بسیاری دربارهٔ زبان فارسی (تاجیکی) و فرهنگ و تمدن فرارود (ماوراءالنهر) دارد.

او دربارهٔ تغییر خط در تاجیکستان گفته‌بود: «یک مقصد تغییر خط که با یک فرمان عملی شد، همین بود که این خلق‌ها از گذشتهٔ خود جدا شوند. یک نیست‌انگاری تاریخی و فرهنگی به وجود آمد. به گذشته، گذشتهٔ لعنتی می‌گفتند. تاریخ بشریت [در این دیدگاه] از دورهٔ سوسیالیسم شروع می‌شد. این‌طور عقیده پیدا شده‌بود که چیزی که تا این وقت بود تاریخ نیست.»

همچنین دربارهٔ سلطهٔ زبان روسی بر تاجیکستان گفته‌بود:

«تا سال استقلال [۱۳۷۰ خورشیدی]، همه جلسه‌ها به روسی برگزار می‌شد. منصبداران تاجیک نمی‌توانستند در یک جلسه رسمی به تاجیکی صحبت کنند. لازم بود هم نمی‌توانستند. ملکه نبود، عادت نبود، اما امروز به تاجیکی صحبت می‌کنند. بعضی‌ها بسیار شکسته، لیکن بعضی‌ها خیلی خوب صحبت می‌کنند. این موفقیت بسیار بزرگ، در همین ده پانزده سال آخر به دست آمده‌است و اگر چند سال جنگ داخلی نمی‌بود، خیلی بیشتر گسترش می‌یافت. لیکن الان هم این روند ادامه دارد، روند از خود شدن زبان مادری در سطح بلند دولتی.»[۳]

شکوری سالها از ورم غده‌ای رنج می‌برد. او در روز ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲ به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان ابن سینای دوشنبه منتقل شد و پزشکان وضع سلامتی او را وخیم خواندند.[۴].[۵] محمدجان شکوری در ساعت ۴ صبح روز یکشنبه ۱۶ سپتامبر در این بیمارستان درگذشت.[۶]

پیوند به بیرون

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «وبسایت شخصی محمدجان شکوری». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲.
  2. ↑ Пайванди Гулмуродзода. «Аз Бухоро то Душанбе: Шакурӣ ва забони форсии Фарорӯд». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۳.
  3. ↑ «وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اكتبر ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  4. ↑ . тоҷикӣ BBC. ۱۵ Сентябр соли ۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)
  5. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۲.
  6. ↑ «Окодемисиян Муҳаммадҷон Шакурӣ даргузашт». тоҷикӣ BBC. ۱۵ Сентябр соли ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در 19 آوریل 2013. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)