محمدعلی جعفری

برای کارگردان به همین نام، محمدعلی جعفری (کارگردان) را ببینید.

سردار محمدعلی جعفری
عزیز جعفری در ۱۳۹۸
نام(های) مستعار	عزیز
زاده	۱۰ شهریور ۱۳۳۶ ‏(۶۷ سال)[۱] یزد، ایران[۱]
وفاداری	ایران
شاخه نظامی	سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سال‌های خدمت	اکنون–۱۳۵۹[۱][۲]
درجه	سرلشکر پاسدار
فرماندهی	تیپ ۱ عاشورا قرارگاه نجف اشرف[۱] قرارگاه قدس[۱] نیروی زمینی[۱] نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ ایران و عراق (مجروح) درگیری ایران و پژاک
نشان‌ها	نشان فتح (درجهٔ ۳)[۳]

محمدعلی جعفری (زادهٔ ۱۰ شهریور ۱۳۳۶)، سرلشکر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که هم‌اکنون به‌عنوان فرمانده قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیةالله الاعظم سپاه پاسداران فعالیت می‌کند.^[۴] وی پیش‌تر در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشت.^[۵]

جعفری دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی معماری از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد فرماندهی از دانشگاه امام حسین است. وی در سال ۱۳۵۸ از نمایندگان انجمن اسلامی دانشجویان در تصرف سفارت آمریکا بود.

وی در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان میانی سپاه پاسداران بود و در خلال جنگ دوره‌ای فرماندهی قرارگاه غرب، قرارگاه نجف و مدتی نیز فرماندهی قرارگاه قدس را برعهده داشت. او از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه بود و در فاصله سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۴ برای مدت ۱۳ سال به‌عنوان فرمانده نیروی زمینی سپاه فعالیت می‌کرد. وی از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ رئیس مرکز راهبردی سپاه پاسداران بود.^[۶]

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا در مهر ۱۳۸۹ جعفری را به دلیل نقض حقوق بشر تحریم کرد.^[۷] او در فروردین ۱۳۹۰ از ورود به کشورهای اتحادیه اروپا تحریم شد و تمامی دارایی‌اش در کشورهای این اتحادیه توقیف شد.^[۸]

زندگی‌نامه

محمّدعلی جعفری ملقب به عزیز، ۱۰ شهریور ۱۳۳۶ در خانواده‌ای مذهبی در شهر یزد زاده شد. پدرش از معماران سنتی یزد بود. وی نیز پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه، در سال ۱۳۵۴ در رشته مهندسی معماری در دانشگاه تهران پذیرفته شد.

جعفری پس از انقلاب ۱۳۵۷ همراه با علیرضا افشار به نمایندگی از سوی انجمن اسلامی دانشجویان، به جمع گروگان‌گیران سفارت آمریکا پیوست. وی اندکی بعد به هیئت مرکزی بسیج وارد شد و پس از چندی نیز به واحد پاسداران انقلاب فرهنگی راه پیدا کرد. سپس عضو واحد اطلاعات سپاه پاسداران شد و به کردستان رفت. ورود رسمی او به واحدهای رزمی سپاه پاسداران از خرداد ۱۳۶۰ است. در جنگ ایران و عراق ابتدا مدتی فرمانده قرارگاه غرب بود، سپس فرماندهی قرارگاه نجف را برعهده گرفت. علاوه بر این او فرماندهی تیپ‌های عاشورا، معاونت سپاه شوشتر و فرماندهی قرارگاه قدس را نیز مدتی عهده‌دار بود. مشارکت در عملیات کربلای ۴ و ۵ که به مجروح شدنش منجر شد، بخشی دیگر از کارنامه جنگی اوست.

جعفری پس از بهبودی، به ستاد سپاه پاسداران منتقل شد و چندی در سمت معاون عملیات در ستاد مرکزی سپاه فعالیت نمود. او سپس به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رسید. از نظر تحصیلات جعفری در بازگشت از جبهه در سال ۱۳۷۱ موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته معماری شد و در طول سال‌های بعد، دوره کارشناسی ارشد فرماندهی را نیز در دانشگاه امام حسین به پایان رسانده‌است؛ و ۱۲ سال فرمانده کل سپاه پاسداران را برعهده داشت.

او در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ طی حکمی از سوی سید علی خامنه‌ای از فرماندهی کل سپاه به قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیةالله الاعظم منتقل شد.^[۹]

به گزارش خبرگزاری عصر ایران،^[۱۰] نام محمد علی جعفری به عنوان یکی از پنج شخصیت ایرانی که در فهرست ۵۰۰ نفر از قدرتمندترین افراد جهان که از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی منتشر شده‌است، دیده می‌شود. نام‌های ایرانی دیگر در این فهرست عبارتند از: آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر ایران)، رستم قاسمی وزیر پیشین نفت، حیدر مصلحی وزیر سابق اطلاعات و محسن فخری‌زاده استاد فیزیک هسته‌ای دانشگاه امام حسین.

تحریم‌ها

مقالهٔ اصلی: فهرست ایرانیان تحت تحریم بین‌المللی به دلیل نقض حقوق بشر

همچنین ببینید: نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران و متهمان نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران

اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله محمدعلی جعفری را، از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه دارایی‌های این مقامات نیز در اروپا توقیف شد.^[۱۱] طبق بیانیه اتحادیه اروپا محمدعلی جعفری به عنوان فرمانده سپاه پاسداران در «دخالت غیرقانونی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸» و «دستگیری معترضان و فعالان سیاسی» مسئول است و به همین دلیل مورد تحریم قرار گرفته‌است.^[۸]

در ۷ مهر ۱۳۸۹، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا محمدعلی جعفری را به دلیل نقض جدی حقوق بشر تحریم کرد.^[۱۲] در بیانیه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا آمده‌است: «محمدعلی جعفری به عنوان فرمانده سپاه پاسداران، نیروهای بسیج را در جریان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ برعهده داشت.»^[۷]

کتاب کالک‌های خاکی

کتاب کالک‌های خاکی مجموعه خاطرات محمدعلی جعفری از کودکی تا عملیات آزادسازی خرمشهر در تیر ۱۳۹۲ رونمایی شد. «کالک‌های خاکی» در یازده فصل متنی، یک فصل عکس و سند در قطع ربعی و ۶۴۰ صفحه منتشر شده‌است. بخش پایانی کتاب کالک‌های خاکی اختصاص به عکس‌هایی از مراحل مختلف زندگی جعفری دارد که به همراه تعدادی سند فصل دوازدهم را شامل می‌شود.^[۱۳]

منابع

1. «فرمانده جدید سپاه پاسداران کیست؟». ابتکار. سال چهارم (۹۸۸): ص ۱۵. ۱۲ شهریور ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آبان ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰ شهریور ۱۳۹۷.
2. بابایی، گل‌علی؛ بهزاد، حسین (۱۳۹۴). کالک‌های خاکی: خاطرات محمدعلی جعفری. تهران: حوزه هنری انقلاب اسلامی. ص. ۱۴۸. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۳۰-۲۹۹-۳.
3. پورصفا، مهدی (۳۰ دی ۱۳۹۲). «از «اقدس» تا «فتح»؛ مدال‌هایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته‌است». خبرگزاری فارس.
4. «رهبر ایران سردار محمدعلی جعفری از فرماندهی کل سپاه برکنار کرد». العربیه.
5. «انتصاب سردار سرلشکر محمدعلی جعفری به مسئولیت قرارگاه فرهنگی و اجتماعی حضرت بقیةالله الاعظم». دفتر حفظ نشر و آثار سیدعلی خامنه‌ای. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۳.
6. «ابقای سه ساله محمدعلی جعفری در سمت فرماندهی سپاه پاسداران». بی‌بی‌سی.
7. «دستور اجرایی جدید که مقامات ایرانی مسئول در نقض جدی حقوق بشر را هدف قرار می‌دهد». وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا. ۷ مهر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۸.
8. «فهرست تحریم‌های حقوق بشری اتحادیه اروپا علیه مقام‌های ایرانی». تارنمای ژورنال اتحادیه اروپا. ۲۳ فروردین ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۹۸.
9. سردار جعفری فرماندهی قرارگاه بقیةالله را عهده گرفت. تابناک. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۲۲.
10. «نام ۵ ایرانی در لیست ۵۰۰ قدرتمند جهان». عصر ایران. دریافت‌شده در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲.
11. «بیانیه اتحادیه اروپا در۲۳ فروردین 1390» (PDF). عدالت برای ایران. ۶ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱ مرداد ۱۳۹۴.
12. «آمریکا سپاه، بسیج و نیروی انتظامی ایران را تحریم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۹۸.
13. مجموعه خاطرات فرمانده کل سپاه رونمایی شد

پیوند به بیرون

• زندگی‌نامه و تصاویری از محمدعلی (عزیز) جعفری

مناصب نظامی
عنوان جدید	فرمانده تیپ ۱ عاشورا ۱۳۶۰	پسین: امین شریعتی به عنوان فرمانده تیپ ۳۱ عاشورا
پیشین: ؟	فرمانده قرارگاه نجف اشرف ۱۳۶۴–۱۳۶۱	پسین: مصطفی ایزدی
پیشین: ؟	فرمانده قرارگاه قدس ۱۳۶۷–۱۳۶۴	پسین: سید محمد حجازی سرپرست
پیشین: عباس محتاج	جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۷۱–۱۳۶۹	پسین: امین شریعتی
پیشین: مصطفی ایزدی	فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۸۴–۱۳۷۱	پسین: احمد کاظمی
پیشین: حسین نجات	فرمانده قرارگاه ثارالله ۱۳۸۴–۱۳۷۹
عنوان جدید	رئیس مرکز راهبردی سپاه پاسداران ۱۳۸۶–۱۳۸۴	پسین: علی‌اکبر احمدیان
پیشین: سید محمد حجازی	فرمانده نیروی مقاومت بسیج سرپرست ۱۳۸۷–۱۳۸۶	پسین: حسین طائب
پیشین: سید یحیی صفوی	فرمانده کل سپاه پاسداران ۱۳۹۸–۱۳۸۶	پسین: حسین سلامی
پیشین: حسین یکتا	فرمانده قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیةالله اکنون–۱۳۹۸	در حال تصدی