مختارنامه

برای اثر عطار نیشابوری، مختارنامه (کتاب) را ببینید.
مختارنامه
پوستر اصلی فیلم
ژانرتاریخی
حماسی
مذهبی
توسعه‌دهندهسیمافیلم
نویسندهداوود میرباقری
حسن میرباقری
محمد بیرانوند
کارگردانداوود میرباقری
بازیگرانبازیگران سریال
صداپیشگانصداپیشگان سریال
آهنگسازامیر توسلی
کشور سازندهایران
زبان اصلیفارسی
شمار قسمت‌ها۴۰ قسمت (فهرست قسمت‌ها)
تولید
تهیه‌کنندهمحمود فلاح
مکان تولیدتهران، قزوین، تاکستان، ورامین، حسينيه آبادان، زاویه، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، کویر سفیدشهر، اسلامشهر، شاهرود و دامغان
فیلم‌برداریعظیم جوانروح
تدوین‌گرمهدی حسینی وند
مدت۵۰ دقیقه
پخش
شبکهٔ اصلیشبکه ۱
انتشار اولیه۹ مهر ۱۳۸۹ –
۲۴ تیر ۱۳۹۰

مختارنامه یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی داوود میرباقری است که داستان آن پیرامون زندگی مختار ثقفی و چگونگی قیام او که پس از حادثه عاشورا به خون‌خواهیِ حسین بن علی برمی‌خیزد پرداخته است. این مجموعه در ۴۰ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای از ۹ مهر ۱۳۸۹ تا ۷ مرداد ۱۳۹۰ از شبکه یک سیما پخش شد.[۱]

فیلم‌برداری سریال مختارنامه در فروردین‌ماه ۱۳۸۳ آغاز شد و در تیرماه ۱۳۸۸ به پایان رسید. فیلم‌برداری این مجموعه در تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، زاویه، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شده است. همچنین سکانس‌های عاشورای این سریال در بیابان‌های روستای طرود، در نزدیکی شهرستان شاهرود فیلم‌برداری شده است. این سریال دارای حدود ۷۰۰ سکانس است که ۱۰۰ سکانس آن مربوط به ۵ جنگ بزرگ این سریال هستند.[۲]

داستان سریال

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: مختار ثقفی

داستان این مجموعهٔ تلویزیونی از زخمی‌شدن حسن بن علی و رفتن وی به مدائن که حاکم آن سعد بن مسعود ثقفی، عموی مختار است شروع می‌شود. مختار از طرف عمویش فرا خوانده می‌شود تا از حسن بن علی محافظت کند. بعد از مسموم و کشته شدن حسن مجتبی توسط همسرش جعده در ادامه، داستان به وقایع سال ۶۰ هجری و مرگ معاویه و حکومت یزید و جریان بیعت‌گرفتن از حسین بن علی رفته و در نهایت پنج سال بعد از حادثهٔ عاشورا، مختار به عنوان رهبر سومین قیام پس از عاشورا با متحدکردن شیعیان با شعار «یا لثارات الحسین» به خون‌خواهی حسین بن علی و کشته‌شدگان کربلا قیام می‌کند.

بازیگران

[ویرایش]
بازیگر نقش توضیحات
فریبرز عرب‌نیا مختار ثقفی نقش مختار
فرهاد اصلانی عبیدالله بن زیاد (ابن مرجانه) امیر کوفه در زمان حادثه کربلا
مهدی فخیم‌زاده عمر بن سعد شوهر خواهر مختار و فرمانده ارتش کوفه در حادثه کربلا
نسرین مقانلو ناریه بنت سمره بنت جندب ام ثابت، همسر اول مختار ثقفی
فریبا کوثری عُمرِه بنت نعمان بن بشیر همسر دوم مختار ثقفی
داوود رشیدی نعمان بن بشیر انصاری امیر کوفه قبل از ابن زیاد و پدر عمره زن مختار ثقفی
ماه چهره خلیلی جاریه بنت ابوعبید ثقفی خواهر ناتنی مختار ثقفی و زن عمر بن سعد
رضا رویگری کیان ایرانی سردار ایرانی مختار ثقفی
جعفر دهقان مصعب بن زبیر فرمانده ارتش آل زبیر در جنگ با مختار
محمد صادقی عبدالله بن مطیع سومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید و دوست مختار
عنایت‌الله شفیعی عبدالله بن کامل شاکری یار مختار و فرمانده شرطه‌های کوفه در دولت مختار
حسن میرباقری ابراهیم بن مالک اشتر بازوی راست و سپهسالار لشکر مختار
رضا کیانیان عبدالله بن زبیر خلیفه مسلمانان در مکه و دشمن مختار
انوشیروان ارجمند رفاعة بن شداد یکی از رهبران توابین که با مختار بیعت کرد
محمدرضا شریفی‌نیا محمد بن حنفیه برادر حسین بن علی که حکم جهاد به مختار داد
ولی‌الله شیراندامی سلیمان بن صرد خزاعی از بزرگان کوفه و رهبر توابین در نبرد عین الورده
ژاله علو دومه الحسنا مادر مختار
کاظم هژیرآزاد مهلب بن ابی‌صفره مشاور مصعب بن زبیر در جنگ با مختار
حبیب دهقان‌نسب یزید بن انس یار مختار ثقفی که در جنگ با ابن زیاد بر اثر بیماری از دنیا رفت
محمد فیلی شمر بن ذی الجوشن دوست و همرزم عمر بن سعد در حادثه کربلا
شهرام حقیقت‌دوست عبیدالله بن حر جعفی یار مختار که به او خیانت کرد و به سپاه مصعب بن زبیر ملحق شد
امین زندگانی مسلم بن عقیل سفیر حسین بن علی در کوفه
محمود جعفری معقل بن قیس ریاحی مشاور ابن زیاد
فرخ نعمتی هانی بن عروه از بزرگان کوفه که مسلم بن عقیل در خانه او سکونت داشت
پرویز پورحسینی میثم تمار خرما فروش معترض به خطبه ابن زیاد در مسجد
مظفر مقدم شبث بن ربعی از اشقیای حادثه کربلا که با مختار بیعت کرد
اکبر زنجان‌پور سعد بن مسعود ثقفی فرماندار مدائن و عموی مختار
صالح میرزاآقایی جعفر بن زبیر برادر عبدالله بن زبیر
رحمان باقریان زربی غلام مختار
احمد علامه‌دهر عبدالرحمن بن شریح یار مختار ثقفی که در ابتدا برای بیعت با او مردد بود
مصطفی طاری عمرو بن حُرَیث (بن حُرَیث) فرمانده اموی شرطه‌های کوفه
حمید مظفری مسلم بن عوسجه از همراهان مسلم بن عقیل که پس از شهادت او به قافله حسین بن علی ملحق شد
حمیدرضا عطایی سائب بن مالک اشعری یار مختار ثقفی
بهرام شاه‌محمدلو عبدالله بن یزید دومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید
رضا خندان سنان بن انس نخعی از اشقیای حادثه کربلا که سر حسین بن علی را از تن جدا کرد
سیامک اطلسی حصین بن نمیر فرمانده سپاه شام در جنگ مکه و جنگ با توابین
سیروس تقی‌نژاد شریک بن جدیر پیرمرد کور قاتل حُصَین بن نُمَیر
کریم اکبری مبارکه احمر بن شمیط یار مختار و فرمانده سپاه او در جنگ حرورا
محمود اردلان زائدة بن قدامه ثقفی پسر عموی مختار و زندانبان کوفه
زهیر بن قین از شهدای کربلا و همسر دلهم
بیژن افشار محمد بن اشعث ابن قیس فرمانده نیروهای اموی در دستگیری مسلم بن عقیل که در حادثه کربلا هم حضور داشت
میرصلاح حسینی عمرو بن حجاج زبیدی فرمانده جناح راست لشکر عمر بن سعد در حادثه کربلا
سعید نجفی سعید بن مختار پسر مختار
حامد میرباقری ثابت بن مختار پسر مختار
وهب نصرانی از شهدای کربلا
عباس وفایی خادم عبدالله بن زبیر
عباس امیری مقدم عامر بن مسعود اولین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید
صدرالدین حجازی خولی بن یزید اصبحی از اشقیای دشت کربلا و حامل سر بریده حسین بن علی
ابراهیم‌آبادی عبیده یار مختار ثقفی که شرب خمر می‌کرد
سیروس کهوری‌نژاد غلام حرمله
الهام حمیدی شیرین همسر کیان ایرانی که به دست حرمله کشته شد
حسن علیرضایی مرد علوی، فرمانده زبیری. علیرضایی در گروه سوارکاری سریال مختارنامه هم فعالیت مؤثری داشته است.
بهنوش طباطبایی خاشعه همسر منذر بن زبیر
بهناز جعفری ماریه همسر عبیدالله بن حر جعفی
شهره لرستانی از زنان قبیله حمدان و سردسته زنان کوفی که در مسجد کوفه به عمر بن سعد سنگ زده بودند
انوش معظمی حرمله بن کاهل اسدی قاتل علی اصغر در حادثه کربلا
شهزاد صفوی عبدالله بن مالک اشتر نخعی برادر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی
حدیث فولادوند راحله همسر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی
حسین خانی‌بیک ایاس بن مضارب فرمانده زبیری شرطه‌های کوفه
آهو خردمند ساره همسر اول خولی بن یزید اصبحی
رامونا شاه حورا همسر دوم خولی بن یزید اصبحی
حسن پورشیرازی بهرام رنگرز عجم دیلمی، رنگرزی که با ابوبصیر حضرمی مشاجره داشت
آفرین عبیسی صفیه بنت ابوعبید ثقفی خواهر مختار ثقفی و همسر عبدالله بن عمر
کوروش زارعی سردسته معترضان به زندانی شدن هانی بن عروه
مریم سلطانی از آشنایان عمره زن مختار پیکی که در زمان محاصره کوفه توسط آل زبیر پیغام مختار را به عمره رساند
ویشکا آسایش جَعَده بنت اشعث بن قیس همسر حسن بن علی
مریم بوبانی دُلهَم همسر زهیر بن قین
اکبر سلطانعلی رستم (پَشَنگ) غلام شمر و قاتل ام وهب و زربی و خواننده تیتراژ اول سریال
گوهر خیراندیش حنانه خاله جاریه و نامادری عمر سعد
پروین سلیمانی سلیمه زن ترشی فروش
حسین سرچاهی عباد بن حصین یکی از فرماندهان زبیری در جنگ حرورا که جنگجوی قابلی بود و شرعیات می‌دانست و مُهَلَب او را به سوی سپاه احمر بن شُمَیط فرستاد.
سیامک صفری مزدور شامی که مردم مدائن را در زمان فرمانداری سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، از لشکریان شام و کژدم‌های اَرباز ترساند
معصومه تقی‌پور طوعه زنی که مسلم بن عقیل را پناه داد ولی پسرش، بلال، که پسری شراب خور بود او را لو داد
حمیدرضا هدایتی اَصفر بن سعید فرستاده مصعب بن زبیر به سمت مختار هنگام محاصره کاخ کوفه
حسین محب‌اهری ابو بصیر عرب حَضرمی، تاجری که با بهرام رنگرز مشاجره داشت
سیدجواد هاشمی تبیان سردار سپاه حسن بن علی
حسین لطیفی کثیر بن شهاب حارثی، از سران اُمَوی کوفه در زمان حکومت ابن زیاد. از کسانی که مردم کوفه را از یاری کردن مسلم بن عقیل نهی کرد و از لشکر شام بیم‌شان داد.
شبنم فرشادجو زنی از زنان قبیلهٔ نخعی که در هنگام قیام مختار مردی را به عنوان مزدور پیش عمره برد
مهرداد ضیایی اَزرق از خوارج شهر مدائن
مسعود ولدبیگی نجده بن عامر حنفی سردسته خوارج مکه
ابوالقاسم پورشکیبا ابوالحدید ثقفی مردی از قبایل صحرا نشین که در زمان قیام مسلم بن عقیل با مختار بیعت کرد
محمود بنفشه‌خواه طبیبِ شمر که به دلیل طمع کردن سکه بیشتر، شمر او را در سرداب خانه‌اش کشت
رضا آقاربی عبدالله بن وال یکی از رهبران توابین
مهدی تقی‌نیا بن وهب مشاور اَحمَر بن شُمَیط در جنگ با زبیریان در حَرورا، که بن شمیط را مجاب کرد کیان و سپاهیانش را پیاده به میدان بفرستد
سید مهرداد ضیایی بن همام شاعر اموی که در دولت مختار به کاخ وارد شد و اشعاری در تحسین مختار و یارانش خواند.
محمد یگانه اسماعیل بن کثیر یار مختار ثقفی که به او خیانت کرد
ولی‌الله مؤمنی شرحبیل بن ذی کلاع فرمانده سپاه شام در جنگ با توابین که شکست خورد
محمد پورستار حبیب بن مظاهر از همراهان مسلم بن عقیل که پس از شهادت او به قافله حسین بن علی ملحق شد
شهرام عبدلی بلال پسر شراب خور که مسلم بن عقیل را لو داد
فریدون سورانی مسیب بن نجبه یکی از رهبران توابین
محمدرضا حقگو بن ضبابی دوست شمر
رضا شفیعی عبدالرحمن بن محمد بن اشعث پسر محمد بن اشعت
رز رضوی هانیه زن وهب نصرانی
علی جاویدفر عبدالله بن عفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه
سارا سلطانی اَسماء دختر بن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه
مجید علی‌اسلام منذر بن زبیر برادر کوچک عبدالله بن زبیر که در جنگ مکه کشته شد
جمشید شاه‌محمدی عبدالله بن عمر شوهر خواهر مختار ثقفی
امیررضا دلاوری از سرداران سپاه سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، در مدائن
محمدعلی سلیمان تاش سردسته مردم کوفه، که پس از خروج یکی از اشراف عرب به همراه پسرش از کاخ مختار، جان آن‌ها را به نا حق گرفتند.
بهزاد رحیم‌خانی از اشراف عرب که پس از خروج از کاخ مختار مردم جان او را به ناحق گرفتند.
روژان آریامنش نائله دختر مختار ثقفی
مسعود خدابخشیان ابراهیم بن محمد بن طلحه الخیر امام جمعه زبیری کوفه در زمان حاکمیت بن یزید
عزیزالله هنرآموز ابومفلس بن محرر کاتب دربار کوفه
حامد حدادی یحیی بن زمزم غول بنی زَبدِه
احمد ایراندوست هارون بن منصور نعلبند همبند عمر بن سعد در زندان مدائن
فرید ملک‌محمدی حَفْص پسر عمر بن سعد
فاضل اجبوری ابوذاکر پیرمرد قبیله نشین بیعت کننده با مختار
بهناز توکلی ام وهب مادر وهب نصرانی
کریم پورزارعی بُکَیر بن حُمران اَحمری کسی که مسلم بن عقیل را از کنگره بالای کاخ ابن زیاد پایین انداخت و او را به قتل رساند
مهدی تارخ طبیبِ حسن بن علی در کوشک مدائن
نقی سیف‌جمالی طبیبِ ابن زیاد
مجتبی کیمیایی مهران یار ایرانی کیان
آیدین خطایی‌اصل حطاب (فارِس یل یل شام) غول شامیان در نبرد مکه
مریم قادری عذرا دختر لال روستایی و نامزد سنان بن اَنَس
شهین نجف‌زاده بَنی مادر عذرا و مادرزن سنان بن اَنَس
حبیب جنت‌مکان سردار سپاه ابراهیم بن مالک اشتر
ایرج خدری شرطه کوفی قاتل هانی بن عروه
اسماعیل یوسف‌پور غلام بچه شُرَحبیل بن ذی کلاع
در معرکه کوفیان بعد از مرگ یزید، نقش بوزینه یزید را در آن معرکه بازی کرد
بهنام تشکر مترسک گردان معرکه‌گیر مقابل ورودی دارالاماره همراه یحیی بن زمزم، غول زبیری، در دوران محاصره دارالاماره کوفه توسط زبیریان
محسن صوفی از یاران کیان

تولید

[ویرایش]

جلوه‌های ویژه میدانی

[ویرایش]

حمله منجنیق به دارالعماره

[ویرایش]

برای حمله منجنیق به دارالعماره کوفه، گروه تهیه و تولید جرثقیلی عظیم را به میدان دارالعماره آوردند که طول بازوی آن حدود ۱۲ متر بود. این بازوی جرثقیل حدود دو و نیم برابر دارالعماره ارتفاع داشت در صحنه پرتاب سنگ، در واقع گوی سنگی توسط بازوی این جرثقیل پرتاب و به برج دارالعماره اصابت کرد.

تبر مختار

[ویرایش]

در بخشی از سکانس نهایی، مختار تبری را به سمت یکی از سربازان آل زبیر پرتاب میکند. برای فیلم‌برداری این صحنه و نمایش حرکت مستقیم تبر به سمت دوربین، حفاظی مقابل دوبین چیده شد. پشت این حفاظ «امیر قهرمانی» یکی از همکاران گروه صحنه ایستاده بود که درست پیش از آغاز فیلمبرداری این صحنه، کنجکاویاش برای دیدن نحوه پرتاب تبر کار دستش می‌دهد. هنگامی که قهرمانی سرش را بالا میآورد، همزمان عرب نیا که در فاصلهای دور قرار داشت تبر را به نقطه از پیش تعیین شده پرتاب میکند که به دلیل قرار گرفتن قهرمانی در آن محل، تبر مستقیم به صورت او برخورد می‌کند! این خطر نیز مانند دیگر خطرات از کنار گوش گروه سازنده سریال «مختارنامه» عبور میکند و قهرمانی با یک مداوای ساده درمان می‌شود.

جلوه‌های ویژه دیداری

[ویرایش]

در زمان شروع تصویربرداری این مجموعه تلویزیونی در سال ۱۳۸۳، فناوری جلوه‌های ویژه کنونی در ایران وجود نداشت؛ بنابراین سکانس‌هایی نظیر کابوس‌های مختار و تعقیب توسط موجودات برزخی و… در ابتدا به شکل میدانی ساخته شد. پس از اتمام فیلم‌برداری در سال ۱۳۸۸ فناوری‌های جدیدتری در کشور وجود داشت و در این مرحله تیم جلوه‌های ویژه بصری به تیم اضافه شد؛ بنابراین بسیاری از این سکانس‌ها مجدداً توسط مسول جلوه‌های ویژه بصری این مجموعه یعنی برادران سحرخیر (امیر و کامران) در استودیو روشنا به شکل رایانه‌ای مجدداً تولید شد. امیر سحرخیز در این باره گفته: «چون از همان اول بحث جلوه‌های ویژه در مجموعه مطرح نبود برای همین روی این مسئله کمتر توجه داشتند. تدوین ابتدایی کار انجام شده بود که ما به پروژه اضافه شدیم.»

بسیاری از صحنه‌های مجموعه نیز به کمک این تیم جذاب‌تر شد. اضافه کردن افکت‌های مختلف نظیر پاشش خون، زیاد کردن جمعیت سپاه‌ها و خیمه‌های آنها، بزرگتر کردن ابعاد شهر و… برخی از این تغییرات بوده است. خصوصاً برای سکانس‌های فلش‌بک ظهر عاشورا اصلاح نور و رنگ ویژه‌ای انجام شد که تفاوت این سکانس‌ها با سایر سکانس‌های مجموعه مشهود است. در بیشتر از ۲۰۰ پلان مختارنامه، از جلوه‌های ویژه استفاده شده است. همچنین ساخت تیتراژ این مجموعه نیز بر عهده همین تیم بوده است.[۳][عدم مطابقت با منبع]

صداپیشگان

[ویرایش]

سرپرستی گویندگان این سریال را حمیدرضا آشتیانی‌پور بر عهده داشته است و برخی صداپیشگان این سریال به شرح زیر است:[۴]

نام صداپیشه نام نقش نام بازیگر
پرویز بهرام راوی –
احمد رسول زاده نعمان بن بشیر داوود رشیدی
حمیدرضا آشتیانی‌پور ابراهیم بن مالک اشتر حسن میرباقری
ایرج رضایی محمد حنفیه محمدرضا شریفی‌نیا
تورج مهرزادیان احمر بن شمیط کریم اکبری مبارکه
ژرژ پطرسی عبدالله بن مطیع محمد صادقی
علی‌همت مومی‌وند مصعب بن زبیر جعفر دهقان
منوچهر زنده‌دل عباس بن علی کاوه فتوحی
بیژن علی‌محمدی زهیر بن قین محمود اردلان
اکبر منانی عبیده ابراهیم‌آبادی
مریم شیرزاد راحله حدیث فولادوند
زهره شکوفنده ام وهب بهناز توکلی
رضا آفتابی منذر بن زبیر مجید علی‌اسلام
شهرزاد ثابتی همسر وهب رز رضوی
مینا شجاع سلیمه پروین سلیمانی
حسین عرفانی ابن وهب مهدی تقی‌نیا
شهراد بانکی نقش‌های مختلف سایر بازیگران
حسین خدادادبیگی نقش‌های مختلف سایر بازیگران
امیر حکیمی نقش‌های مختلف سایر بازیگران
شراره حضرتی زُبیده کنیز خاشعه ؟
هادی جلیلی باله نقش‌های مختلف سایر بازیگران

طبق عقیده بسیاری از مخاطبان فیلم و کارشناسان مشکل بزرگ این فیلم صدای بازیگر نقش مختار ثقفی فریبرز عرب نیا بود صدای او بسیار ضعیف و در حد نقش نبود و صدای او باید دوبله می‌شد و این در جذابیت فیلم مؤثر بود.[نیازمند منبع]

قسمت‌ها

[ویرایش]
شم.عنوانکارگرداننویسندهتاریخ پخش اصلی
۱«کوشک سفید»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۹ مهر ۱۳۸۹
۲«خروس جنگی»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۶ مهر ۱۳۸۹
۳«نیش عقرب»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۳ مهر ۱۳۸۹
۴«اسیر غول»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۳۰ مهر ۱۳۸۹
۵«نام‌ها و نامه‌ها»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۷ آبان ۱۳۸۹
۶«ما اهل کوفه …»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۴ آبان ۱۳۸۹
۷«خر دجال»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۱ آبان ۱۳۸۹
۸«شیر در زنجیر»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۸ آبان ۱۳۸۹
۹«نینوا»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۵ آذر ۱۳۸۹
۱۰«خون خدا»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۲ آذر ۱۳۸۹
۱۱«نوش دارو»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۹ آذر ۱۳۸۹
۱۲«تخت سلیمان»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۶ آذر ۱۳۸۹
۱۳«کعبه مطلا»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۳ دی ۱۳۸۹
۱۴«کعبه در آتش»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۰ دی ۱۳۸۹
۱۵«اصحاب الفیل»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۷ دی ۱۳۸۹
۱۶«نعل وارو»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۴ دی ۱۳۸۹
۱۷«میهمان ملکوت»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱ بهمن ۱۳۸۹
۱۸«غلاف شکسته»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۸ بهمن ۱۳۸۹
۱۹«نهضت توابین»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۵ بهمن ۱۳۸۹
۲۰«آخرین بازی»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۲ بهمن ۱۳۸۹
۲۱«دلدل»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۹ بهمن ۱۳۸۹
۲۲«قیام مختار»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۶ اسفند ۱۳۸۹
۲۳«قیام مختار ۲»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۳ اسفند ۱۳۸۹
۲۴«حکومت قانون»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۰ اسفند ۱۳۸۹
۲۵«اتحاد شوم»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۷ اسفند ۱۳۸۹
۲۶«شورش»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۹ فروردین ۱۳۹۰[۵]
۲۷«در پوست میش»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۶ فروردین ۱۳۹۰
۲۸«خاطرهٔ آب»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲ اردیبهشت ۱۳۹۰
۲۹«بر خاکستر تنور»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۹ اردیبهشت ۱۳۹۰
۳۰«مترسک»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰
۳۱«تیغ طلا»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۰
۳۲«رستاخیز»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰
۳۳«دولت مستعجل»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۶ خرداد ۱۳۹۰
۳۴«دلیران ایران»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۳ خرداد ۱۳۹۰
۳۵«دلیران ایران ۲»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۰ خرداد ۱۳۹۰
۳۶«خرس خاله‌ها»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۷ خرداد ۱۳۹۰
۳۷«آتش در نیستان»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۳ تیر ۱۳۹۰
۳۸«رؤیای سرخ»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۰ تیر ۱۳۹۰
۳۹«غول‌کشی»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۱۷ تیر ۱۳۹۰
۴۰«پرواز»داوود میرباقریحسن میرباقری و محمد بیرانوند۲۴ تیر ۱۳۹۰

عوامل

[ویرایش]

کارگردان این سریال داوود میرباقری بوده و به تهیه‌کنندگی محمود فلاح ساخته شده است. مسعود میمی به عنوان برنامه‌ریز، محمود اردلان به عنوان طراح و اجراگرِ صحنه‌های جنگ، حمیدرضا آشتیانی‌پور سرپرستِ گویندگان و همچنین پرویز بهرام در مقام راوی و گویندگانی از جمله علی علی‌همت مومی‌وند، ژرژ پطرسی، اکبر منانی، بیژن علی‌محمدی، امیر حکیمی، حسین عرفانی، ایرج رضایی، تورج مهرزادیان، منوچهر زنده‌دل، مریم شیرزاد و شوکت حجت حضور داشتند.[۶]

در این سریال ۱۱۰ بازیگر اصلی و ۴۰۰ بازیگر فرعی بازی می‌کنند.[۷] مسعود ولدبیگی طراح چهره پردازی و عبدالله اسکندری طراح جلوه‌های ویژه گریم در سریال مختارنامه بوده‌اند. طراحی صحنه، لباس و طراح جلوه‌های ویژه این سریال بر عهدهٔ محسن شاه‌ابراهیمی بوده است. آهنگساز این سریال امیر توسلی بوده[۸] و موسیقی تیتراژ ابتدایی این سریال با خوانندگی اکبر سلطانعلی (بازیگر نقش رستم (پشنگ/رستم)، غلام شمر) بود،[۹] و تیتراژ پایانی نیز با هم‌نوایی لالایی صدیقه بحرانی، نوحه‌خوان بوشهری، همراه بود که به علت خوانندگی یک زن حواشی‌ای نیز در پی داشت.[۱۰] همچنین بهزاد عبدی در قسمت‌های آخر سریال به عوامل آن اضافه شده و چند قطعه‌ای از موسیقی متن این سریال را ساخته است.

بودجه

[ویرایش]

بودجهٔ ساخت مجموعهٔ مختارنامه از سوی داوود میرباقری در همایش «قیام تا قیام» ۲۰ میلیارد تومان اعلام شد.[۱۱] در گزارشی دیگر، بودجهٔ ابتدایی این مجموعه دو میلیارد تومان برآورد شده بود اما در نهایت با بودجهٔ ۲۴ میلیارد تومانی به پایان رسید.[۱۲]

حواشی پخش و حذفیات

[ویرایش]

نمایش سرهای بریدهٔ قاتلان حسین بن علی در بازپخش تلویزیونی سریال مختارنامه حذف شدند. در پخش‌های قبلی این مجموعه، در سکانس‌های مختلف سرهای بریده عبیدالله بن زیاد و شمر و عمر بن سعد در حالی که به بارگاه مختار ثقفی آورده شده بودند، نشان داده می‌شد، اما در پخش بعدی مختارنامه این صحنه‌ها حذف شدند.[۱۳] همچنین به جز صحنهٔ رؤیای ابراهیم مالک اشتر، تمام سکانس‌های مربوط به عباس بن علی و جنگ و کشته شدن وی از این مجموعه حذف شد. برخی از این صحنه‌ها بعداً به شکل غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی درز پیدا کرد و دست به دست شد.[نیازمند منبع]

پس از خروج ویشکا آسایش از ایران و ممنوع‌التصویر شدن او صحنه‌های حضور این بازیگر در این مجموعه (در صورت پخش دوباره) حذف می‌شود.[۱۴][۱۵]

انتقادات اهل سنت

[ویرایش]

پخش سریال مختارنامه در ایران با واکنش روحانیون دانشگاه الازهر مصر روبه‌رو شد.

به گزارش روزنامهٔ عربی الشرق الاوسط، روحانیون الازهر مصر از مقامات ایرانی خواسته‌اند تا از پخش این سریال جلوگیری کنند. این روحانیون اعلام کردند که در این سریال به صحابهٔ پیامبر اسلام توهین شده و از کارگروه تقریب مذاهب در ایران خواسته‌اند به سرعت وارد عمل شود و از ایجاد آنچه که یک فتنهٔ مذهبی خوانده شده جلوگیری کند.[۱۶]

پیش از اعتراض علمای مصری و سعودی به پخش سریال مختارنامه از تلویزیون ایران، پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی اهل سنت، سنی آنلاین، به انتقاد از صحنه‌هایی از این سریال پرداخته و نوشته است که در این سریال به صحابهٔ پیامبر و از جمله به عبدالله بن زبیر توهین شده است.[۱۷]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ «مختارنامه در چهل قسمت به سرانجام می‌رسد». فرارو. ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  2. ↑ «سریال "مختار نامه" انتقادهای اهل سنت ایران را برمی‌انگیزد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  3. ↑ «جلوه‌های ویژه مختارنامه چگونه ساخته شد؟». rajanews.com. ۲۰۱۱-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
  4. ↑ «تمام تلاشمان را کردیم تا در مختارنامه دیده نشویم». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۰۲.
  5. ↑ «پخش «مختارنامه» به پس از نوروز موکول می‌شود». ایسنا. ۲۰۱۱-۰۳-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۱۶.
  6. ↑ «برگزاری مراسم تجلیل از عوامل سریال مختارنامه». الف. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  7. ↑ «پروژه تاریخی سریال مختارنامه». مجله خیمه. آبان ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  8. ↑ «موسیقی سریال مختارنامه نقد می‌شود». همشهری آنلاین. ۲۰۱۱-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۰.
  9. ↑ «خواننده تیتراژ و بازیگر "مختارنامه": میرباقری گفت، «سلطان» وحشی بخوان!». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۱۰ تیر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  10. ↑ سید ابوالحسن مختاباد (۲۳ آذر ۱۳۸۹). «شریفیان و حواشی موسیقی سریال مختارنامه». همشهری‌آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  11. ↑ «هزینه ساخت سریال مختارنامه اعلام شد». تابناک. ۱۷ آذر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  12. ↑ بهادری، مهسا (۲۰ دی ۱۴۰۱). «۴ هزار میلیارد تومان، بودجه رسمی ساخت دو سریال تاریخی / موج تورم، «موسی» را هم می‌برد». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۲۴.
  13. ↑ «حذف سرهای بریده از بازپخش سریال مختارنامه». پارسینه. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۲۰.
  14. ↑ «ویشکا آسایش چرا از ایران خارج شد؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۹-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۰.
  15. ↑ «اکران فیلم «هفت روز» با بازی ویشکا آسایش در تورنتو؛ محمد فرخ‌منش، تهیه‌کننده: پیام فیلم احترام به حقوق بشر و آزادی است». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۰.
  16. ↑ «مختارنامه از شایعه تحریم تا ادعای تحریف تاریخ اعراب». خبرآنلاین. ۲۰۱۱-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۹.
  17. ↑ جمالی، رضا (۲۰۱۱-۰۱-۰۱). ««مختارنامه توهینی به صحابه پیامبر اسلام»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۹.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مختارنامه در ویکی‌گفتاورد موجود است.