مغالطه اشتراک لفظ

مغالطه اشتراک لفظ : عبارت است از به کاربردن یک کلمه در یک متن با معانی گوناگون و متفاوت و مطابقی بودن واژه، بدون توجه به تعدد معانی آن، به طوری که این موضوع موجب یک نتیجه‌گیری نادرست شود.[۱]

علت چرایی مغالطه بودن اشتراک لفظ : همان طور که اگاه هستید تمام هستی ، کمترینش (حداقل) در وجود طبیعت هر چیزی علتی دارد و نام ان قانون علیت است اما اکنون به این مورد نمیخواهیم بپردازیم بلکه وقت ، وقت ان است که چرایی مغالطه بودن اشتراک لفظ را متوجه شویم ، همانطور که مستحضر هستید مصداق های پایین بیانگر چرایی اشتراک لفظ هستند اما از ان جایی که گوینده مقصودی دارد اما گیرنده مقصودی متفاوت از نظر گوینده دریافت میکند را اشتراک لفظ میگویند . ( برای فهم و تصور بهتر ادامه مطلب رو بخوانید)[۲]

فهم از طریق ذکر مصدایق: مثلاً وقتی از دوست خود می‌پرسیم ساعت چند است و او می‌گوید «من ساعت ندارم» شواهد و قراین دلالت می‌کند لفظ ساعت در جمله اول به معنای زمان باشد و در جمله دوم به معنای وسیله ای که زمان را نشان می‌دهد، در واقع پرسیده‌ایم ساعت شما چه زمانی را نشان می‌دهد؟ حال اگر این سؤال را در مغازه ساعت فروشی بپرسیم شواهد و قراین باعث می‌شود معنای لفظ «ساعت» و معنای لفظ «چند» تغییر کند و در آنجا معنای جمله ما این خواهد بود: قیمت آن وسیله زمان‌سنج چه مقدار است؟ بنابراین، تعریف دقیق مغالطه اشتراک لفظ چنین خواهد بود: استعمال یک لفظ در یک متن با معانی گوناگون، بدون توجه به تعداد معانی آن، به طوری که این امر موجب یک استنتاج خطا شود

مصادیق و نمونه (مثال)

[ویرایش]
  • سعادت غایت(هدف-قصد-فرجام-سرانجام) زندگی انسان است.
  • غایت(حادثه نهایی) زندگی انسان مرگ است.
  • بنابراین، سعادت انسان همان مرگ اوست.
  • انگور شیرین(طعم-مزه) است.
  • شیرین(نام شخص مونث) همسر سجاد است.
  • پس انگور همسر سجاد است.(گرچه که این مغالطه جز اشتراک لفظ مغالطه های دیگری در این مورد وجود دارد اما هدف و مقصود بنده در مصداق فوق همچنان اشتراک لفظ است.
  • در نیمه های شب دوستم به من پیام داد: من با نگرانی موبایل را چک کردم و دیدم نوشته است: اگاه هستی که جریان(داستان_اتفاق_حادثه) چیست؟ با نگرانی در ان موقع شب پاسخ نوشتم: خیر ! جریان چیست؟ ، او پاسخ نوشت: به مقدار انرژی الکتریسیته ای که از یک سیم عبور میکند را جریان(رواج_سیلان_تداوم_گردش_روان) میگویند.( در این نمونه با لفظ و واژه جریان طرف هستیم)

نوشته نهایی از طرف ویراستار علمی: درود به تمامی کاربران گرامی توجه کنید مغالطه اشتراک لفظ با مغالطه توسل به معنای ظاهری شباهت ظاهری دارد اما در حقیقت فرق و افتراق و تباین این دو در مطابقی و التزامی و تضمنی بودن است. در مغالطه توسط به معنای ظاهری واژه مورد نظر یک معنای بنیادین و اصلی و مهم دارد و معنای های دیگر ان به التزامی و تضمنی ختم میشود اما در مغالطه ابهام لغوی(اشتراک لفظ) واژه تماما به چند معنا اصلی و بنیادین ختم میشود.

سپاس بابت مطالعه و قرائت متن فوق بنده سجاد لزگی هستم در صورت دیدن مشکل و ابهام در متن خوشحال میشویم ان را ویرایش کنید.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ منطق کاربردی، سید علی اصغر خندان، قم، مهر، مؤسسه فرهنگی طه، ۱۳۷۹
  2. ↑ علت چرایی مغالطه ها.