مو قیفاووس

μ Cephei

Location of μ Cep (circled)
اطلاعات رصدی
مبدأ J2000.0      اعتدال J2000.0
صورت فلکی Cepheus
بُعد 21h 43m 30.4609s[۱]
میل ‏ 48.166″ 46′ ‎+58°[۱]
قدر ظاهری (V) +4.08[۲] (3.43 - 5.1[۳])
مشخصات
مرحلهٔ تکامل Red supergiant or hypergiant[۴]
نوع طیف M2-Ia[۵] (M2e Ia[۶])
شاخص رنگ U−B +2.42[۲]
شاخص رنگ B−V +2.35[۲]
نوع متغیر SRc[۳]
اخترسنجی
سرعت شعاعی (Rv)۲۰٫۶۳[۷] ک.م./ث
حرکت خاص (μ) بعد: ۲٫۷۴۰±۰٫۸۸۴[۸] mas/yr
میل: −۵٫۹۴۱±۰٫۹۲۲[۸] mas/yr
اختلاف‌منظر (π)۰٫۵۵ ± ۰٫۲۰[۹] mas
فاصله۹۴۰+۱۴۰
−۴۰[۱۰] پارسک
قدر مطلق (MV)–۷٫۶۳[۱۱]
جزئیات
جرم۱۹٫۲±۰٫۱[۱۲] M☉
شعاع۹۷۲±۲۲۸[۱۳] (۱,۲۵۹[۱۴] – ۱,۴۲۰[۱۱])[۱۵] R☉
درخشندگی۲۶۹,۰۰۰+۱۱۱,۰۰۰
−۴۰,۰۰۰[۱۰] (۱۳۵,۰۰۰[۱۳] – ۳۴۰,۰۰۰[۱۱]) L☉
گرانش سطحی (log g)–۰٫۳۶[۱۴] – –۰٫۵[۱۱] cgs
درجه حرارت۳,۵۵۱±۱۳۶[۱۳] (۳,۷۵۰[۱۴] – ۳,۷۰۰[۱۱])[۱۵] کلوین
سن۱۰٫۰±۰٫۱[۱۲] میلیون سال
نام‌گذاری‌های دیگر
Erakis, Herschel's Garnet Star, μ Cep, HD 206936, HR 8316, BD+58°2316, HIP 107259, SAO 33693
ارجاعات پایگاه‌های داده
سیمباداطلاعات
مو قیفاووس
تصویر خیالی از مو قیفاووس
مقایسهٔ اندازهٔ مو قیفاووس و خورشید


ستارهٔ نارسَنگ (به انگلیسی: Mu Cephei یا Herschel's Garnet Star) که با نام‌های راقِص، مو قیفاووس و ستارهٔ لعل نیز شناخته می‌شود یک ستارهٔ ابرغول سرخ در صورت فلکی قیفاووس است.

این ستاره یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ستاره‌های کهکشان راه شیری است. این ستاره در آسمان با رنگ سرخ یاقوتی دیده می‌شود، زیرا در ردهٔ طیفی M2 و ردهٔ فشاری Ia قرار دارد.

تاریخچه

[ویرایش]
هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
مشتری (۸) > زحل (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > خورشید (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > مشتری (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)

رنگ سرخ ژرف مو قیفاووس توسّط ویلیام هرشل، اخترشناس سده ۱۸ (میلادی) به زیبایی وصف شده است؛ وی ستاره مو قیفاووس را چنین توصیف نموده است:«رنگ سرخ یاقوتی شگفت انگیز و ژرف این ستاره مانند ستاره متغیر میرا است.» و به همین دلیل پس از گذر قرن‌ها هنوز این ستاره را با نام‌های لعل و نارسنگ می‌شناسند. جوزپه پیاتزی، اخترشناسی که برای نخستین بار سرس را کشف کرد، در فهرست خود این ستاره را گارنت سیداس نامیده است.

ویژگی‌ها

[ویرایش]

ستارهٔ نارسنگ یک ابرغول سرخ بسیار درخشان است. مو قیفاووس یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های کهکشان راه شیری که قابل دیدن با چشم غیرمسلّح هستند می‌باشد. بهترین شرایط برای دیدن مو قیفاووس در نیمکرهٔ شمالی زمین و از ماه اوت تا ماه ژانویه است.

شعاع ستارهٔ نارسنگ در حدود ۱٬۴۲۰ شعاع خورشیدی است. اگر مو قیفاووس در جای خورشید قرار می‌گرفت، مرز بیرونی آن به میان مدار سیارهٔ کیوان و مدار سیارهٔ مشتری می‌رسید. ستارهٔ نارسنگ می‌تواند بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ خورشید را در خود جا دهد. تاکنون تنها ۵ ستاره شناخته شده‌اند که از مو قیفاووس حجم بیشتری دارند؛ نام‌های این ستاره‌ها به شرح زیر است:

۱. سپر یو وای

۲. وی وای سگ بزرگ

۳. کی دابلیو کمان

۴. کی وای ماکیان

۵. وی ۳۵۴ قیفاووس

۶. وی وی قیفاووس

مو قیفاووس ستارهٔ بسیار بزرگی است و قادر است ۲٬۷۰۰ تریلیارد زمین را در خود جا دهد. اگر زمین یک توپ گلف با قُطر حدود ۷٫۱ اینچ یا ۳٫۴ سانتی متر بود، قُطر ستارهٔ لعل به اندازهٔ طول ۲ پل گلدن گیت، یعنی چیزی در حدود ۴٫۳ مایل یا حدود ۵٫۵ کیلومتر بود.

مو قیفاووس یک ستارهٔ متغیر و نیز نمونهٔ اصلی گروه ستاره‌های متغیر نیمه‌منظّم است.قدر ظاهری این ابرغول در یک الگوی ناشناخته و نیمه‌منظّم و در دوره‌هایی میان ۲ و ۵/۲ سال در میان ۶۲/۳ و ۵ نوسان می‌کند. درخشش ستارهٔ نارسنگ حدود ۳۸٬۰۰۰ درخشندگی خورشید، و قدر مطلق مرئی آن حدود ۷- است. اگر مجموعه درخشش ستارهٔ نارسنگ و مجموعهٔ درخشش خورشید در طیف مرئی و طیف فروسرخ و خاموشی درون ستاره‌ای را با هم مقایسه کنیم، درخشش ستارهٔ لعل حدود ۳۵۰٬۰۰۰ درخشندگی خورشید خواهد بود، و با چنین شرایطی دیگر بدون هر گونه مبالغه می‌توان این ستاره را یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های شناخته‌شده دانست. فاصله این ستاره با ما خیلی خوب شناخته نشده‌است. سنجش اختلاف منظر یا تخمین فاصلهٔ این ستاره با زمین در نوشته‌های دانشی فاصلهٔ این ابرغول با زمین را چیزی در میان ۳۹۰ و ۱٬۶۰۰ پارسک یا ۱٬۳۰۰ و ۵٬۲۰۰ سال نوری محاسبه کرده‌است.

ستارهٔ نارسنگ در حال حاضر یک ستارهٔ در مرحلهٔ مردن است. این ستاره شروع به همجوشی هسته‌ای هلیم به کربن کرده‌است، از آنجایی‌که رشتهٔ اصلی همجوشی ستاره هیدروژن به هلیوم است. چرخهٔ هلیوم-کربن نشان می‌دهد که ستارهٔ نارسنگ در مراحل آخر زندگی خود به سر می‌برد و ممکن است به عنوان یک ابرنواختر منفجر شود. (در واژه نجومی حداقل چندین میلیون سال دیگر). وقتی ستاره تبدیل به ابرنواختر گردد، نابود می‌گردد و یک تودهٔ عظیم ابرهای گازی برجای گذارد، و برای ستاره‌ای به بزرگی ستارهٔ نارسنگ، ممکن است سیاهچالهٔ فضایی از خود باقی بگذارد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aaa323_L49 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aaass34_1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام gcvs وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام jay وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  5. ↑ Keenan, Philip C.; McNeil, Raymond C. (1989). "The Perkins catalog of revised MK types for the cooler stars". Astrophysical Journal Supplement Series. 71: 245. Bibcode:1989ApJS...71..245K. doi:10.1086/191373.
  6. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام shenavrin وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  7. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aaa430_165 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام dr2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  9. ↑ Hipparcos, the New Reduction (van Leeuwen, 2007)
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Davies, Ben; Beasor, Emma R. (March 2020). "The 'red supergiant problem': the upper luminosity boundary of Type II supernova progenitors". MNRAS (به انگلیسی). 493 (1): 468–476. arXiv:2001.06020. Bibcode:2020MNRAS.493..468D. doi:10.1093/mnras/staa174. S2CID 210714093.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام levesqueetal2005 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام mnras410_1_190 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام montargès وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام josselin وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Kravchenko, K.; Chiavassa, A.; Van Eck, S.; Jorissen, A.; Merle, T.; Freytag, B.; Plez, B. (2019). "Tomography of cool giant and supergiant star atmospheres". Astronomy & Astrophysics. 632: A28. arXiv:1910.04657. doi:10.1051/0004-6361/201935809. S2CID 204924849.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مو قیفاووس موجود است.