موزه قاجار

موزهٔ قاجار (خانهٔ امیرنظام)
نام	موزهٔ قاجار (خانهٔ امیرنظام)
کشور	ایران
شهرستان	تبریز
بخش	منطقهٔ ۱۰
اطلاعات اثر
کاربری	خانه، موزه
دیرینگی	قاجاریان
دورهٔ ساخت اثر	قاجاریان
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۷۴۹
تاریخ ثبت ملی	۳۱ تیر ۱۳۷۵

موزهٔ قاجار یکی از موزه‌های شهر تبریز است و در محل خانهٔ امیرنظام گروسی و در محلهٔ ششگلان (منطقهٔ ۱۰ شهرداری)^[۱] تأسیس شده‌است. موزهٔ قاجار در سال ۱۳۸۵ خورشیدی پس از مرمت و بازسازی، به‌طور رسمی راه‌اندازی گردید.

خانهٔ امیرنظام گروسی که در دورهٔ ناصرالدین‌شاه، در زمان پیشکاری امیرنظام گروسی و توسط وی ساخته شده‌است. این بنا در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خریداری شد و با شمارهٔ ۱۷۴۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.^[۲]

پس از مرمت و بازسازی بنا با حفظ ویژگی‌های معماری و شاخص‌های سنتی بنا به عنوان موزه قاجار مورد استفاده قرار گرفت. این موزه در نزدیکی مقبرةالشعرا تبریز که مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر نامی ایرانی از جمله شهریار، قطران تبریزی، اسدی توسی، ظهیرالدین فاریابی و خاقانی شروانی است، قرار دارد.^[۳]

ویژگی‌های معماری

عمارت امیرنظام در دو طبقه و با زیربنای ۱۵۰۰ مترمربع ساخته شده‌است. ساختمان مشتمل بر دو حیاط اندرونی و بیرونی و دارای باغچه‌ها و حوض‌هایی است. ۱۶ ستون با سرستون‌های مربوطه، ایوان سراسری را نگه داشته‌اند. در طبقهٔ بالا پنجره‌های مشبک ارسی با شیشه‌های رنگی، گچبری‌های نمای شمالی و جنوبی، و همچنین آینه‌کاری‌ها و گچبری‌های تالارهای داخلی و طنبی‌ها به چشم می‌خورند و در زیرزمین حوض‌خانه وسیعی وجود دارد که یکی از قسمت‌های جالب بنا است. ستون‌های استوار حوضخانه و آجرکاری سقف آن نیز قابل توجه است.^[۴]

تالارهای موزه

طبقه اول

• تالار سکه
• تالار بافته
• تالار چینی
• تالار آبگینه
• تالار فلزات
• تالار موسیقی
• تالار خاتم

زیرزمین

• تالار سنگ
• تالار اسلحه
• تالار رجال و فرامین
• تالار معماری و شهرسازی
• تالار قفل
• تالار فانوس

نگارخانه

• 
  سنگی با تاریخ ۱۳۴۱ هجری و پرچم ایران
• 
  داخل موزه
• 
  خانهٔ امیرنظام
• 
  نمای باز از ساختمان موزه
• 
  خانهٔ امیرنظام
• 
  داخل موزه

پانویس

1. «تقسیم‌بندی مناطق دهگانه شهرداری تبریز» (PDF). اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۵ مهٔ ۲۰۲۰.
2. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
3. «آشنایی با خانه امیر نظام گروسی - آذربایجان‌شرقی». وبگاه روزنامه همشهری. ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۰.
4. راهنمای موزه، معاونت فرهنگی و ارتباطات سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی سال ۱۳۸۶

منابع

• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی

جستارهای وابسته

• امیرنظام گروسی
• فهرست موزه‌های ایران
• آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

پیوند به بیرون

• عکس سراسرنما از حیاط موزه قاجار