هزاراسپ (شهر)

هزاراسپ (هزاراسب) نام شهری باستانی و همچنین نام دژی به همین نام در همین شهر در استان خوارزم در ازبکستان کنونی است.

در یکی از جنگ‌های سلطان سنجر و اتسز خوارزمشاه، هزاراسپ به وسیلهٔ سلطان سنجر محاصره شد و «ادیب صابر» این رباعی را بر تیری نوشت و در دژ انداخت:

ای شاه همه ملک زمین حسب تو راست		از دولت و اقبال جهان کسب تو راست
امروز به یک حمله هزاراسپ بگیر		فردا خوارزم و صدهزار اسب تو راست

و رشیدالدین وطواط در پاسخ وی رباعی دیگری نوشت و با تیری از درون دژ به سوی لشکر سنجر انداخت:

ای شه که به جامت می صافی است نه دُرد		اعدای تو را ز غصه خون باید خورد
گر خصم تو ای شاه شود رستم گُرد		یک خر ز هزاراسب تو نتواند برد

هزاراسپ در منابع

در معجم‌البلدان در مورد این شهر چنین گفته شده‌است:

دژی است استوار و شهری پرآب که گرد آن را آب گرفته‌است و از یک سوی به خشکی راه دارد. تا خوارزم سه روز راه است و راه آن همه بازارهاست.

در کتاب برهان نیز از دژ آن سخن به میان می‌آید و آن را دژی از دژهای خراسان می‌نامد.

در تاریخ جهانگشای جوینی آمده که این شهر پس از یورش مغول در آب غرق شده‌است.^[۱]

منابع

• واژه‌نامه دهخدا

1. از تاریخ جهانگشای جوینی ج 2 ص 8، 9 و 56