وزارت دادگستری اتحاد جماهیر شوروی

وزارت دادگستری
اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

Министерство юстиции СССР
کلیه وزاتخانه‌های شوروی از مهر نشان دولتی استفاده می‌کردند
دید کلی سازمان
بنیان‌گذاری	۱۶ ژوئیه ۱۹۲۳
برچینش	۱۵ نوامبر ۱۹۹۱
سازمان پسین	وزارت دادگستری فدراسیون روسیه (۱۹۹۲)
حوزهٔ قدرت	دولت اتحاد جماهیر شوروی
ستاد	مسکو, روسیه شوروی

وزارت دادگستری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی^[الف] که در ۱۵ مارس ۱۹۴۶ تشکیل شد، یکی از مهم‌ترین اداره‌های دولتی در اتحاد جماهیر شوروی بود. وزارت دادگستری پیش‌تر از این—تا سال ۱۹۴۶—با عنوان کمیساریای خلق دادگستری^[ب] شناخته می‌شد که آن را به‌اختصار نارکومیست^[پ] می‌خواندند. این وزارتخانه در سطح کل اتحادیه—سراسر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی—در ۶ ژوئیه ۱۹۲۳ پس از امضای معاهده تأسیس اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد و به نوبه خود مبتنی بر کمیساریای خلق دادگستری جمهوری سوسیالیستی فدراتیو روسیه شوروی بود که در سال ۱۹۱۷ تشکیل شده‌بود. این وزارتخانه قبل از سال ۱۹۴۶ توسط وزیر دادگستری رهبری می‌شد، کمیساری که توسط رئیس شورای وزیران معرفی و توسط پرزیدیوم شورای عالی تأیید می‌شد و عضو شورای وزیران بود.

وزارت دادگستری مسئولیت محاکم، زندان‌ها و تعزیرات را بر عهده داشت. مسئولیت‌های گسترده آن شامل سیاست عدالت کیفری، سیاست مجازات و پیشگیری از ارتکاب مجدد جرم در اتحاد جماهیر شوروی بود. این وزارتخانه به دو بخش کل اتحادیه و اداره‌های اتحادیه سازماندهی شد. وزارتخانه‌های کل اتحادیه به سازمان‌های جداگانه در سطح جمهوری، استان خودمختار و استانی تقسیم شدند. رهبری وزارت دادگستری از سوی سازمان‌های حقوقی برجسته شوروی از سراسر کشور انجام می‌شد.

وظایف و مسئولیت

فهرست اشخاصی که توسط هیئت نظامی دیوان عالی محاکمه شدند. امضاهای تأییدشده: ژوزف استالین، کلیمنت ووراشیلوف، لازار کاگانویچ، آندری ژدانف و ویاچسلاو مولوتف. صفحه اول یک فهرست محاکمه معمولی از زمان تصفیه کبیر.

بر اساس فرمانی از سال ۱۹۷۲، وزارت دادگستری پیشنهادهایی را برای تدوین قانون آماده کرد و همچنین مدیریت روش‌شناسی فعالیت حقوقی را در اقتصاد ملی انجام داد. این وزارتخانه فعالیت ارگان‌های دولتی و سازمان‌های عمومی را به‌منظور ارتقای دانش حقوقی و شفاف‌سازی قانون در بین مردم در موارد سازمان‌های قضایی و همچنین مدیریت کل ثبت احوال و حرفه حقوقی هدایت و هماهنگ می‌کرد. وزارتخانه در برابر حزب، دولت و مردم مسئول بود. هدف اصلی وزارتخانه تقویت قانونمندی سوسیالیستی و حاکمیت قانون در نهادهای قضایی شوروی بود.^[۱] این وزارتخانه به یک وزارتخانه کل اتحادیه و پانزده وزارتخانه اتحادیه سازماندهی شد. رهبری این وزارتخانه متشکل از شخصیت‌های برجسته مقامات قضایی جمهوری‌های شوروی، دادگاه‌های نظامی، اعضای وکلا، دفاتر اسناد رسمی و سایر نهادهای قضایی بود. وظیفه رهبری سازماندهی و تهیه پیشنهادها برای تدوین قوانین بود. رهبری سازمانی و دادگاه‌ها بر سطوح بخش‌های جمهوری، خودمختار و استانی حکومت و حزب کنترل کامل داشتند.^[۲]

در ۱ فوریه ۱۹۲۳ کمیساریای خلق دادگستری کل اتحادیه منحل شد و مسئولیت‌ها، وظایف و کارکردهای آن به دادستان کل واگذار شد.^[۳] اداره دادستانی وزارت دادگستری به ریاست یک دادستان کل جمهوری، مسئول محدودسازی اختیارات دادستان کل بود.^[۴] به‌دلیل توقف «تمرکز غیر ضروری»، وزارت دادگستری هم در سطح اتحادیه و هم در سطح کل اتحادیه انحلال یافت. سپس وظایف این وزارتخانه به دیوان عالی و کمیسیون حقوقی شورای وزیران واگذار شد.

این وزارتخانه در سال ۱۹۷۰ توسط دولت آلکسی کاسیگین مجدداً تأسیس شد. در پی تشکیل دوباره آن مقررات گسترده‌ای در مورد این وزارتخانه توسط شورای وزیران وضع گشت. بر اساس فرمانی در سال ۱۹۷۵، وظیفه اصلی وزارتخانه، هدایت و نظارت بر ارگان‌های قضایی هم در سطح اتحادیه و هم در سطح کل اتحادیه بود.^[۵]

وظيفه اصلی اين وزارتخانه اين بود كه پيشنهادهای مربوط به مسائل مرتبط با نظام قضايی نظیر انتخاب قضات، رأی قضایی، ساماندهی دادگستری، مطالعه و جمع‌بندی رویه قضایی با هماهنگی دیوان عالی و سازماندهی کار برای حفظ آمار قضایی را ارائه کند. طبق قوانین اتحاد جماهیر شوروی، وزارتخانه می‌توانست تدابیر مختلفی را برای بهبود نظام دادگستری شوروی پیشنهاد کند.^[۲] بر اساس ماده یکم کمیساریای خلق دادگستری، وظیفه اصلی کمیساریا، نظارت بر فعالیت‌های قانونی اداره‌های مرکزی شوروی و دادستان خلق بود.^[۴]

سازماندهی

وزارت دادگستری توسط یک وزیر اداره می‌شد. وزیر ابتداء توسط پرزیدیوم شورای عالی بین فصل‌ها انتخاب و بعد با دعوت شورای عالی تأیید اعتبار می‌شد. معاونان وزیر توسط شورای وزیران انتخاب شدند و همین‌گونه وزارت دادگستری مسئول توزیع معاونان بود. هر معاون معمولاً ریاست بخش مخصوص به خود را بر عهده داشت. وزیر، معاونان و سایر مقامات ارشد، حلقه رهبری را تشکیل می‌دادند که آن را هیئت وزارت دادگستری می‌نامیدند. اعضای این هیئت بایستی توسط شورای وزیران تأیید می‌شدند. هیئت وزارت به‌طور منظم جلساتی را برای بحث در مورد مسائل حقوقی در سراسر کشور برگزار می‌کرد. تصمیمات اتخاذشده توسط هیئت به‌طور معمول در سراسر کشور اجرا می‌شد. در صورت بروز اختلاف در هیئت دادگستری، شورای وزیران وارد عمل می‌شد و به ناسازگاری‌ها پایان می‌داد.^[۱]

ساختار و تعداد کارکنان، تشکیلات دستگاه مرکزی وزارتخانه، احکام ادارات و بخش‌های این وزارتخانه توسط شورای وزیران تصویب گشت. مهر وزارت دادگستری نشان دولتی اتحاد جماهیر شوروی بود.^[۱]

پیشینه

نیکولای کریلنکو نخستین کمیسار خلق دادگستری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود.

در سال ۱۹۲۲، ولادیمیر لنین، کمیساریای خلق دادگستری را به‌دلیل عدم برخورد قاطعانه با مخالفان سیاسی بلشویک‌ها و اجازه توسعه سرمایه‌داری خارج از چارچوب سرمایه‌داری دولتی که در سیاست اقتصدای جدید ترسیم شده‌بود، مورد انتقاد قرار داد.^[۶] تا سال ۱۹۳۶ کمیساریای خلق دادگستری فقط در سطح اتحادیه جمهوری وجود داشت.^[۷] نیکولای کریلنکو، اولین کمیسار خلق دادگستری، در ژانویه ۱۹۳۳ بیان داشت که قوانین شوروی نسبت به ملایمت برخی از مقامات شوروی که به قانون «پنج خوشه» اعتراض کردند، برخورد تندی داشته‌است:^[۸]

ما گاهی اوقات با یک امتناع صریح از اجرای دقیق این قانون روبرو می‌شویم. یکی از قاضی‌های خلق به من گفت که او هرگز نمی‌تواند کسی را به خاطر دزدی چهار خوشه به زندان بیندازد. چیزی که ما در اینجا با آن روبرو هستیم تعصب عمیقی است که با شیر مادرشان آغشته شده‌است... این باور اشتباه است که مردم باید نه بر اساس دستورالعمل‌های سیاسی حزب بلکه با ملاحظات «عدالت عالی» محاکمه شوند.

به گفته عبدالرحمان اوتورخانف، نیکیتا خروشچف وزارتخانه دادگستری را در اوج دوران خود در تلاش برای احیای «هنجارهای لنینیستی قانونمداری سوسیالیستی» که در دوران حکومت ژوزف استالین ناپدید شده‌بود، منحل کرد. خروشچف سعی کرد با اجرای قانون اساسی ۱۹۳۶ در شاخه قضایی کشور، دیوان شوروی را از اقتدار مرکزی مستقل‌تر کند. به گفته خروشچف، این امر به دادگاه‌ها استقلال بیشتری از قدرت مرکزی می‌داد.^[۹] کارکردها، وظایف و مسئولیت‌های وزارتخانه به شورای عالی و کمیسیون حقوقی شورای وزیران در تمام سطوح جامعه شوروی واگذار شد.^[۱۰] در دهه ۱۹۶۰ مشخص شد که این اصلاحات طبق برنامه عمل نمی‌کنند^[۱۱] و وزارتخانه توسط دولت آلکسی کاسیگین در سال ۱۹۷۰ مجدداً تأسیس شد.^[۱۲] مقرر شد این وزارتخانه به همراه اکثر وزارتخانه‌های شوروی در دسامبر ۱۹۹۱ به‌دستور شورای دولتی منحل شود اما این امر میسر نشد زیرا اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قبل از این تاریخ فروپاشید.^[۱۳]

کمیسارها و وزیران

افراد زیر به‌عنوان کمیسار—نارکوم، وزیر و معاون وزیر در دوره شوروی ریاست این کمیساریا—وزارتخانه را بر عهده داشتند:

فهرست کمیسارها—وزیران

نام	آغاز دوره	پایان دوره	مدت صدارت
کمیسار خلق دادگستری روسیه شوروی — نارکوم
گئورگی اوپوکوف	۰۱۹۱۷−۱۱−۰۸ ۸ نوامبر ۱۹۱۷	۰۱۹۱۷−۱۱−۲۹ ۲۹ نوامبر ۱۹۱۷	۲۱ روز
پتریس استوچکا	۰۱۹۱۷−۱۱−۲۹ ۲۹ نوامبر ۱۹۱۷	۰۱۹۱۷−۱۲−۲۲ ۲۲ دسامبر ۱۹۱۷	۲۳ روز
آیزاک اشتاینبرگ	۰۱۹۱۷−۱۲−۲۲ ۲۲ دسامبر ۱۹۱۷	۰۱۹۱۸−۰۳−۱۸ ۱۸ مارس ۱۹۱۸	۸۶ روز
پتریس استوچکا	۰۱۹۱۸−۰۳−۱۸ ۱۸ مارس ۱۹۱۸	۰۱۹۱۸−۰۹−۱۴ ۱۴ سپتامبر ۱۹۱۸	۱۸۰ روز
دمیتری کورسکی	۰۱۹۱۸−۰۹−۱۴ ۱۴ سپتامبر ۱۹۱۸	۰۱۹۲۳−۰۷−۰۶ ۶ ژوئیه ۱۹۲۳	۴ سال، ۲۹۵ روز
کمیسار خلق دادگستری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
نیکولای کریلنکو	۰۱۹۳۶−۰۷−۲۰ ۲۰ ژوئیه ۱۹۳۶	۰۱۹۳۷−۰۹−۱۵ ۱۵ سپتامبر ۱۹۳۷	۱ سال، ۵۷ روز
نیکولای ریچکوف	۰۱۹۳۹−۰۱−۱۹ ۱۹ ژانویه ۱۹۳۹	۰۱۹۴۶−۰۳−۱۵ ۱۵ مارس ۱۹۴۶	۷ سال، ۵۵ روز
وزیر دادگستری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
نیکولای ریچکوف	۰۱۹۴۶−۰۳−۱۵ ۱۵ مارس ۱۹۴۶	۰۱۹۴۸−۰۲−۰۵ ۵ فوریه ۱۹۴۸	۱ سال، ۳۲۷ روز
کنستانتین گورشنین	۰۱۹۴۸−۰۲−۰۵ ۵ فوریه ۱۹۴۸	۰۱۹۵۶−۰۵−۳۱ ۳۱ مه ۱۹۵۶	۸ سال، ۱۱۶ روز
ولادیمیر تربیلوف	۰۱۹۷۰−۰۱−۰۹ ۹ ژانویه ۱۹۷۰	۰۱۹۸۴−۰۴−۱۱ ۱۱ آوریل ۱۹۸۴	۱۴ سال، ۹۳ روز
بوریس کراتسوف	۰۱۹۸۴−۰۴−۱۱ ۱۱ آوریل ۱۹۸۴	۰۱۹۸۹−۰۷−۱۷ ۱۷ ژوئیه ۱۹۸۹	۵ سال، ۹۷ روز
ونیامین یاکولف	۰۱۹۸۹−۰۷−۱۷ ۱۷ ژوئیه ۱۹۸۹	۰۱۹۹۰−۱۲−۱۱ ۱۱ دسامبر ۱۹۹۰	۱ سال، ۱۴۷ روز
سرگئی لوشچیکوف	۰۱۹۹۰−۱۲−۱۱ ۱۱ دسامبر ۱۹۹۰	۰۱۹۹۱−۰۸−۲۴ ۲۴ اوت ۱۹۹۱	۲۵۶ روز

جستارهای وابسته

• قانون اساسی شوروی

پانویس

یادداشت‌ها

1. روسی: Министерство юстиции СССР; Ministerstvo Yustitsii SSSR
2. روسی: Народный комиссариат юстиции; Narodniy Komissariat Yustitsi'i
3. روسی: Наркомюст; Narkomiust

ارجاع‌ها

1. УКАЗ: ПОЛОЖЕНИЕ О МИНИСТЕРСТВЕ ЮСТИЦИИ СССР.
2. УКАЗ: ПРЕЗИДИУМА ВЕРХОВНОГО СОВЕТА СССР.
3. Ferdinand, The Emancipation of Soviet law, 144.
4. Morgan, Soviet administrative legality, 32.
5. Szirmai, Codification In the Communist World, 337.
6. Lenin, "On the Tasks of the People's Commissariat for Justice under the New Economic Policy".
7. Solomon, Soviet criminal justice under Stalin, 16.
8. Radzinsky, Stalin: The First In-Depth Biography Based on Explosive New Documents from Russia's Secret Archives, 258.
9. Avtorkhanov, Технология власти.
10. Yatskov, ИСТОРИЯ СОВЕТСКОГО СУДА.
11. Президиумы судов и некоторые вопросы судоустройства.
12. Об утверждении Указов Президиума Верховного Совета СССР об образовании и преобразовании некоторых органов государственного управления и о внесении соответствующих дополнений в статьи 70 и 78 Конституции (Основного Закона) СССР.
13. ОБ УПРАЗДНЕНИИ МИНИСТЕРСТВ И ДРУГИХ ЦЕНТРАЛЬНЫХ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ СССР.

منابع

• Government of the USSR (21 March 1972). УКАЗ: ПОЛОЖЕНИЕ О МИНИСТЕРСТВЕ ЮСТИЦИИ СССР [Decree: Position of the Ministry of Justice of the USSR] (به روسی). pravo.levonevsky.org. Retrieved 14 October 2010.
• Government of the USSR (12 August 1971). УКАЗ: ПРЕЗИДИУМА ВЕРХОВНОГО СОВЕТА СССР [Decree: Presidium of the Supreme Soviet of the USSR] (به روسی). Moscow: State Duma. Archived from the original on 23 August 2011. Retrieved 13 October 2010.
• Ferdinand, Maria Feldbrugge Joseph (1992). The Emancipation of Soviet law. Martinus Nijhoff Publishers. ISBN 0-7923-1436-0.
• Morgan, Glenn G. (1962). Soviet administrative legality: the role of the attorney general's. Stanford University Press. ISBN 0-8047-0143-1.
• Szirmai, Zsolt (1975). Codification In the Communist World. Brill Archive. ISBN 90-286-0125-2.
• Lenin, Vladimir (1971). "On the Tasks of the People's Commissariat for Justice under the New Economic Policy". Marxist Internet Archive. Retrieved 14 October 2010.
• Solomon, Peter H. (1996). Soviet criminal justice under Stalin. Cambridge University Press. ISBN 0-521-56451-4.
• Radzinsky, Edvard (2008). Stalin: The First In-Depth Biography Based on Explosive New Documents from Russia's Secret Archives. Paw Prints. ISBN 978-1-4352-1196-4.
• Avtorkhanov, Abdurakhman. Технология власти [Technology of power] (به روسی). bookz.ru. Retrieved 14 October 2010.
• Yatskov, Anna. ИСТОРИЯ СОВЕТСКОГО СУДА [History of the Soviet court]. Notes of the Fatherland (به روسی). Retrieved 14 October 2010.
• Government of the USSR. Президиумы судов и некоторые вопросы судоустройства [The Bureaux of the courts and some of the issues of the judicial system] (به روسی). Business Law Institute of the State University of Management. Retrieved 14 October 2010.
• Government of the USSR. Об утверждении Указов Президиума Верховного Совета СССР об образовании и преобразовании некоторых органов государственного управления и о внесении соответствующих дополнений в статьи 70 и 78 Конституции (Основного Закона) СССР [On approval of the Presidium of the Supreme Soviet of the USSR on the formation and transformation of some government bodies and on making relevant amendments to Articles 70 and 78 of the Constitution (Fundamental Law) of the USSR] (به روسی). constitution.garant.ru. Retrieved 14 October 2010.
• Government of the USSR. ОБ УПРАЗДНЕНИИ МИНИСТЕРСТВ И ДРУГИХ ЦЕНТРАЛЬНЫХ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ СССР [Abolition of ministries and other central organs of the union government of the USSR] (به روسی). businesspravo.ru. Retrieved 14 October 2010.

پیوند به بیرون

• دولت‌های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از ۱۹۱۷–۱۹۶۴ و ۱۹۶۴–۱۹۹۱؛ انگلیسی.