ولنتین نابوت

Symbolum
Valentini Naibodae
Sceptrum Jovis Fulmineum
Cum Inscriptione:
NEC PROCUL A JOVE^[۱]

ولنتین نابوت (Valentin Naboth) (که همچنین ولنتین نایبود^[الف] یا نابود^[ب] نیز نوشته شده است) ( 13 فوریه 1523‏^[پ] الی 3 مارس)، او که با نام لاتینی «والنتینوس نابودوس»^[ت] نیز معروف است، یک ریاضی‌دان، منجم و اختربین آلمانی است.

زندگی و حرفه علمی

ولنتین نابوت در شهر کالوا (لوساتیای سفلی)^[ث]‏^[ج] در خانواده‌ی یهودی به‌دنیا آمد. او برادر بزرگ‌ترِ «الکسیوس نابوت»،^[چ] الهیات شناس مکتب لوتریانیزم بود.^[۶][۷] او در سال 1544 در دانشگاه ویتنبرگ پذیرفته شد.^[۳] در آن زمان، فیلیپ ملانشتن، «ایراسموس رینهولد»،^[ح] یوهان بوگنهاگن، «پاول ایبر»^[خ] و «گئورگ میجور»^[د] در آن‌جا تدریس می‌کردند. او سپس در سال 1550 میلادی به «دانشگاه ارفورت»^[ذ] رفت.^[۴]

ولنتین نابوت هنگامی که از ویتنبرگ به ارفورت رفت، از قبل مدرک لیسانس داشت و دارای توانایی‌ها و قابلیت‌های ریاضیاتی قابل ملاحظه‌ای بود. هنگامی که به این مکان علمی آمد، بیماری طاعون شیوع کرده و به همین دلیل دوره‌های تحصیلی کوتاه شده بودند. لیبوروس منگولد بلاغت و نابوت تنها "Sphaera" تدریس می‌کرد. لیبوریوس منگولد، رئیس دانشکده که یک شخص وظیفه‌شناس و اهل واربورگ بود، طوری به‌نظر می‌رسید که با نابوت، ریاضی‎‌دان برجسته تعامل خوبی نداشته باشد. حتی هنگامی که او برای امتحان دکترای خود از دانشگاه پول قرض کرد، لیبوروس در یادداشتِ رئیس دانشکده نوشت که این اتفاق را «هرگز ندیده و نشنیده بود».^[ر] نابوت سپس امتحان را با موفقیت سپری کرد، ولی پس از دریافت مدرک دکترای خود به دانشکده بی‌درنگ نامه‌ای مملو از محتویات زننده نوشت. همین بود که اندکی بعد، لیبوریس منگلود موقف خود را به عنوان رئیس «سنت گئورگبورس»^[۸] و استاد فیزیک و بلاغت رها کرد. وظیفه اداری را در شهر اصلی خود، واربورگ، انتخاب نمود. نابوت نیز از این‌جا عزیمت کرد و به دانشگاه کلن رفت و به هدف تدریس ریاضیات در این دانشگاه فعالیتش را ادامه داد که سر انجام به این هدف خود دست یافت.

نابوت از سال 1555 تدریس ریاضیات را دانشگاه کلن نخست به‌صورت خصوصی و سپس از سال 1557 الی 1564 به عنوان استاد رسمی ریاضیات «شهر» آغاز کرد.^[۹][۱۰] او بجای «ولسیوس یوستوس»^[ز] تعیین شد؛ ولسیوس در سال 1556 به دلیل تدریس برخی مواردی که از نگاه کلیسا بدعت در دین بود، مجبور شد کلن را ترک کند. «ردولف اسنلیوس»،^[ژ] ریاضی‌دان هلندی یکی از شاگردان او در دانشگاه کلن بود.^[۱] او در سال 1556 نخستین کتاب اقلیدس (1556) و سپس اثر ریاضیاتی خود درباره القبیصی (1560)، منجم عرب منتشر کرد، در این کتاب با جادو و خرافت مخالفت نمود. ولسیوس در کار علمی خود نخست از رگیومنتانوس پیروی می‌کرد اما بعداً روش بطلیموس را باتوافق کاردانو ترجیح داد. این دانشمند، یک نسخه از «چهار کتاب» (چهار بخش) بطلمیوس را که متنی در مورد فلسفه و عمل طالع‌بینی است، تدوین و ترتیب کرد، اما این کتاب هیچ‌گاه منتشر نشد. ولسیوس در اثر خود از مردم شهر سپاس‌گذاری نمود که او را در سال‌های اولیه حمایت کردند؛ سال‌هایی که ریاضیات تنها رشته‌ای بود که هنوز در چارت درسی دانشگاه گنجانیده نشده بود.

اگر این موضوع حقیقت داشته باشد، پس مقام استادی رسمی ریاضیات در همان زمان تأسیس شده است. با این‌حال، لاورینتیانر پتروس لاینر پیشنهاد نمود که تدریس نابوت به زمان دیگری واگذار شود، چون لاینر خود ریاضیات را در این دانشگاه درس می‌داد. افزون بر این، او مدعی شد که نابوت از دانشگاه کلن مدرک دکترا ندارد. در حقیقت، رئیس دانشکده تصمیم گرفت که منبعد هیچ‌کس نمی‌تواند در «اسکولا آرتیوم»^[س] به تدریس بپردازد، درحالی‌که در یکی از جیمنیزیوم تدریس جریان داشت. اما سرانجام، نابوت در سال 1564 از مقام خود در دانشگاه کلن استعفاء کرد.^[۱۱] او سپس به پاریس رفت و در آن‌جا با «شیمون پروکسنوس ز سودتو» (1532-1575)،^[ش]‏^[۱۲] انسان‌شناس اهل چک دیدن کرد که این شخص او را با پتروس راموس آشنا ساخت.^[۱۳] متعاقباً، نابوت راهی ایتالیا شد و در نهایت در شهر پادوا که مرکز مطالعات آن وقت بود، اقامت گزید و در آن‌جا به تدریس نجوم پرداخت.^[۱۴]

آثار

نابوت مؤلف کتاب عمومی نجوم با عنوان Enarratio elementorum astrologiae است. این اثر به دلیل محاسبه حرکت میانگین سالانه خورشید شناخته شده است. نوشتجات او به طور مختصر به توضیح در مورد بطلمیوس و منجمان عرب پرداخته است.^[۱۰]

نمایش نمای متعارف از منظومه شمسی (چپ)، شکل مدل نجومی جئو-هلیوسنتریک مارتیانوس کاپلا (مرکز) و مدل هلیوسنتریک کوپرنیکی است.

نابوت در سال 1573 کتاب درسی مرتبط به نجوم را تحت عنوان؛ Primarum de coelo et terra برای شاگردان جیمنیزیوم منتشر کرد که کتاب مزبور برای استفان باتوری وقف شده بود. تردیدی وجود ندارد که نابوت هنگام نوشتن این اثر از کتاب «درباره گردش افلاک آسمانی» الهام گرفته بود، زیرا او طرح‌واره مدل متعارف منظومه شمسی، مدل جئو-هلیوسنتریک مارتیانوس کاپلا، همچنین مدل هلیوسنتریک کوپرنیک را در این کتاب ارائه کرده است.^[۱۵] تیکو براهه یک نسخه اولیه این کتاب را نزد خود داشت و از آنجایی که این کتاب حاوی نمایش شماتیک اولیه مدل هلیوسنتریک کاپلا است، احتمال دارد این کتاب الهام‌بخش مدل جئو-هلیوسنتریک تیکو باشد. همچنین ممکن است پاول ویتیک در راستای اتخاذ سیستم کاپلا به منظور توضیح حرکت سیارات پایین‌تر، تحت تأثیر کتاب نابوت قرار گرفته باشد.^[۱۶] همچنین احتمال می‌رود کپلر نیز از این کتاب استفاده کرده باشد. نابوت در این کتاب اصطلاح «منظومه جهان»^[ص]‏^[۱۷] را معرفی کرد؛ مفهومی که بعدها از سوی تیکو، کپلر و گالیله مورد تأیید و اقتباس قرار گرفت.

سال‌های پایانی

نابوت در آخر عمرش با روزهای سخت و پرچالشِی مواجه شد. توماسو کامپانیلا در کتابی که در سال 1629 در شهر لیون منتشر کرد،^[۱۸] داستان زندگی نابوت را روایت می‌کند. او در این اثر می‌گوید که نابوت در شهر پادوا، ایتالیا می‌زیست. هنگامی که او از طالع‌بینی خود دریافت که قرار است وارد یک دوره سراسر خطرهای شخصی شود، غذا و نوشیدنی فراوانی را نزد خود ذخیره کرد، دروازه و پنجره‌هایش را قفل نمود و قصد داشت تا پایان دوره خطر، پنهان بماند. متأسفانه برخی سارقان متوجه شدند که در و دیوار خانه‌اش بسته و قفل است و کسی آن‌جا دیده نمی‌شود. لذا به خانه‌ای که می‌پنداشت خالی است، داخل شدند و اما با صاحب خانه، نابوت، روبرو شدند؛ سرانجام او را در داخل خانه‌اش به قتل رسانیدند تا بتوانند هویت خود را مخفی نگهدارند. بنابر این، او با محاسبات نجومی خود که پیش‌بینی کرده بود نتوانست از قضاء یا سرنوشت خود فرار کند.^[ض]

ابراهام ساندیک در سال 1593 در «کنش‌های هنرنمایی آلمانی»^[ط] واقعه آن روزگار را اینگونه روایت کرده است: «در سوم مارس، واقعه‌ای غم‌انگیزی اتفاق افتاد؛ ولنتین نابوت سیلزی شصت ساله، یک ریاضی‌دان معروف بود، او در اتاقش در حالت مرده پیدا شد. درحالی که از مکان‌های پر رفت‌وآمد دور شده بود و بدنش پنج زخم برداشته بود؛ یکی روی سینه زیر نوک سینه چپ، دیگری روی سمت چپ، سومی سمت راست شکم، چهارمی زیر ناف و پنجمی در دست چپ‌اش اصابت کرده بود.^[ظ]

یادداشت‌ها

1. Valentine Naibod
2. Nabod
3. Giovanni di Strassoldo writes in a letter to Giovanni Antonio Magini the following: << Valentinus Nabodus Exphardiensis matheseos professor doctissimus in Accademia Coloniensi, natus anno 1523, 13 Februarij, Hor. 18, min. 32. Mercurium habuit iunctum Lunae in Aquario domo 12^ma >> le hore s'intendono P.M. ^[۲] According to Astrowiki Hor. 18, min. 32. P.M. should be counted from noon February 13, meaning that Naboth was actually born 6:32 A.M. February 14, Valentine's Day.
4. Valentinus Nabodus
5. Niederlausitz
6. The student Matrikel of Wittenberg^[۳] has the following entry: Valentinus Neboth Kalensis. Gratis inscripsi. Anfang 1544, while the Matrikel of Erfurt^[۴] has: Valentinus Naboth Callensis. 'Calensis' stands for 'from Calau'. Furthermore, in the introduction to his book De calculatoria numerorumque natura Sectiones quatuor (1556)^[۵] Naboth identifies himself as Valentinus Nabodus Lusitanus, i.e. 'from Lusatia'.
7. Alexius Naboth
8. Erasmus Reinhold
9. Paul Eber
10. Georg Major
11. University of Erfurt
12. quod prius nunquam nec visum nec auditum fuit
13. Justus Velsius
14. Rudolph Snellius
15. Schola Artium
16. Šimon Proxenus ze Sudetu
17. world system, systema mundi, mundanum systema, systema universitatis, and also systema coeleste, systema caelorum and systema aethereum
18. Ducunt volentem fata, nolentem trahunt
19. Acts of the German Artistennation
20. III martii accidit casus pertristis Valentini Nabothi Silesii senis sexagenarii, mathematici insignis: inventus is est mortuus in musaeo suo, ab hominum consuetudine et frequentia nonnihil remoto, V vulneribus confixus; uno in pectore sub mammella sinistra, altero in latere sinistr, 3 in hypochondrio dextro, 4 sub umbilico, 5 in mano sinistra.^[۱۹]

آثار منتخب

• Elementorum Geometricorum liber primus, cui ex sequentibus libris accesserunt Propositiones selectae atque ita ordinatae, ut demonstrari queant observata Geometrarum Methodo, Cologne 1556.
• De calculatoria numerorumque natura Sectiones quatuor, Cologne 1556.
• Enarratio elementorvm astrologiae in qva praeter Alcabicii, qvi Arabum doctrinam compendio prodidit, expositionem, atq[ue] cum Ptolemaei principijs collationem, reiectis sortilegijs & absurdis vulgoq[ue] receptis opinionibus, de verae artis praeceptorum origine & usu satis disseritur, Cologne 1560.
• Primarum de coelo et terra institutionum quotidianarumque mundi revolutionum, libri tres, Venice (1573)
• Astronomicarum institutionum libri III, quibus doctrinae sphaericae elementa methodo nova, facili et ad captum tyronum aptissima traduntur, Venice (1580)
• De annui temporis mensura in Directionibus and De Directionibus, published by Giovanni Antonio Magini in De astrologica ratione, Venice (1607)

منابع

1. Tomasini, Giacomo Filippo (1630). Illustrium virorum elogia. Padua: Pasquardus. pp. 181. OCLC 181667693.
2. Favaro, Antonio (1886). Carteggio inedito di Ticone Brahe: Giovanni Keplero e di altri celebri astronomi e matematici dei secoli XVI. e XVII. con Giovanni Antonio Magini, tratto dall'Archivio Malvezzi de' Medici in Bologna (به ایتالیایی). Bologna: Nicola Zanichelli. pp. 314–315. OCLC 559767244.
3. Brieger, Theodore (1879). Zeitschrift für Kirchengeschichte. Gotha: F.A. Perthes. pp. 304. OCLC 949350.
4. Hendel, Otto (1884). Acten der Universität. Universität Erfurt. p. 380.
5. http://www.bsb-muenchen-digital.de/~web/web1018/bsb10186785/images/index.html?l=en&digID=bsb10186785&pimage=00007&v=100&nav=0
6. Heinz Schmitt: Naboth (Nabod, Nabut, Nobotensis), Alexius. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Bd. 29, , Sp. 965–973. (آلمانی)
7. Cremer, Hermann (1895). Greifswalder Studien. Gütersloh: Bertelsmann. p. 27. OCLC 40242148.
8. http://www.erfurt-web.de/Georgenburse_Erfurt
9. Meuthen, Erich (1988). Kölner Universitätsgeschichte: Die alte Universität. Volume 1 of Kölner Universitätsgeschichte (به آلمانی). Böhlau. pp. 286–287. ISBN 3-412-06287-1. OCLC 180392627.
10. Thorndike, Lynn (1943). "Chapter XXXIII Astrology after 1550". A History of Magic and Experimental Science: Volumes V and VI, the Sixteenth Century. Columbia University Press. p. 119. ISBN 0-231-08795-0.^{[پیوند مرده]}
11. Ennen, Leonard (1875). Neuere Geschichte der Stadt Köln. L. Schwann, Köln. p. 709.
12. Proxenus ze Sudetu, Šimon (1979). Martínková, Dana (ed.). Commentarii de itinere Francogallico. Bibliotheca scriptorum Medii Recentisque Aevorum, ser. nova, t. 5 (به لاتین). Budapest: Akadémiai Kiadó. ISBN 963-05-1843-0. OCLC 7736635.
13. Secret, François (1998). Postel revisité: nouvelles recherches sur Guillaume Postel et son milieu (به فرانسوی). Paris: S.É.H.A. ISBN 88-7252-187-4. OCLC 123291208.
14. Kleineidam, Erich (1980). Universitas Studii Erffordensis: Die Zeit der Reformation und Gegenreformation 1521–1632 Erfurter theologische Studien Volume 3 of Universitas Studii Erffordensis: Überblick über die Geschichte der Universität Erfurt. Leipzig: St. Benno-Verlag. p. 74. OCLC 260388.
15. Westman, Robert S. (1975). The Copernican achievement. University of California Press. p. 322. ISBN 978-0-520-02877-7. OCLC 164221945.
16. Goulding, Robert (1995). "Henry Savile and the Tychonic World-System". Journal of the Warburg and Courtauld Institutes (The Warburg Institute) 58: 152–179. ISSN 0075-4390.
17. Lerner, Michel-Pierre (2005). "The origin and meaning of "world system"". Journal for the History of Astronomy. 36 (125): 407–441. Bibcode:2005JHA....36..407L. doi:10.1177/002182860503600403. ISSN 0021-8286. S2CID 126404163.
18. Campanella, Tommaso (1629). Astrologicorum libri VI. Lyons: Iacobi, Andreae & Matthaei Prost. OCLC 2623749. Liber Septimus, page 23
19. Zonta, Claudia (2000). "Schlesier an italienischen Universitäten der Frühen Neuzeit 1526–1740" (PDF). Historisches Institut der Universität Stuttgart: 267. Archived from the original (PDF) on 22 May 2011. Retrieved 2008-08-09.

برای مطالعه بیشتر

• Tomasini, Giacomo Filippo (1654). Gymnasium Patavinum Jacobi Philippi Tomasini Libris V comprehensum (به لاتین). Utini: Nicolai Schiratti. p. 432. OCLC 601343447.
• di Fieschi, Maurizio (1665). Comitis de Flisco Decas de fato, annisque fatalibus tam hominibus quam regnis mundi (به لاتین). Frankfurt am Main: J. B. Schönwetter. pp. 63–64. OCLC 7538271.
• Happel, Eberhard Werner (1687). Mundus Mirabilis Tripartitus, Oder Wunderbare Welt, in einer kurtzen Cosmographia fürgestellet … (به آلمانی). Vol. 1. Ulm: Wagner. p. 62. OCLC 457634736.
• Hartzheim, Josephus (1747). Bibliotheca Coloniensis; in qua vita et libri typo vulgati et manuscripti recensentur omnium Archi-dioeceseos Coloniensis, ducatuum Westphaliae, Angariae … indigenarum et incolarum scriptorum. Praemittitur chorographica descriptio omnium parochiarum ad Archi-dioeceseos Coloniensis hierarchiam pertinentium (به لاتین). Gregg Press. pp. 312. OCLC 222764557.
• Iselin, Jacob Christoff (1747). Neu-vermehrtes Historisch- und Geographisches Allgemeines Lexicon. Dritter Theil (به آلمانی). Vol. 3. Basel: Johann Ludwig Brandmüller. p. 610. OCLC 60699357.
• Jöcher, Christian Gottlieb (1751). Allgemeines Gelehrten Lexicon. Dritter Theil, M–R (به آلمانی). Johann Friedrich Gleditschens Buchhandlung (Leipzig).
• Locke, William, ed. (January 1792). "The nativity of Valatine Naibod, astrologer". The Conjuror's Magazine. London: 171–172. OCLC 1518483.
• Smith, Robert Cross (1828). A manual of astrology, or The book of the stars, by Raphael. C.S. Arnold (London). p. 32. page 32
• Merlo, J. J., „ Naibod, Valentin“, in: Allgemeine Deutsche Biographie 23 (1886), S. 242–243
• Zinner, Ernst (1941). Geschichte und Bibliographie der astronomischen Literatur in Deutschland zur Zeit der Renaissance (PDF) (به آلمانی). Leipzig: Hiersemann. OCLC 504420102.
• Holden, James H. (2006). "Early Modern Astrology". History of Horoscopic Astrology. American Federation of Astr. ISBN 0-86690-463-8. page 168

پیوند به بیرون

• درگاه اخترشناسی

• ولنتین نابوت در پروژه تبارشناسی ریاضی