ویکی‌پدیا:ویکی‌قلدری
 | این یک مکمل توضیحی برای سیاستهای ویکی‌پدیا:نزاکت و ویکی‌پدیا:مالکیت مقاله‌ها است. هدف از این صفحه ارائه اطلاعات تکمیلی در مورد مفاهیم موجود در صفحاتی است که این صفحه به آن‌ها پیوند داده شده است. این صفحه یک سیاست یا رهنمود ویکی‌پدیا نیست، چرا که توسط اجتماع ویکی‌پدیا مورد بررسی مفصل قرار نگرفته‌است. |
 | این صفحه در یک نگاه: قلدری در ویکی‌پدیا مجاز نیست و خاطیان قطع دسترسی خواهند شد. |
ویکی‌قلدری استفاده از ویکی‌پدیا به منظور تهدید و/یا ترساندن دیگران است، خواه آن دیگران کاربر ویکی‌پدیا باشند خواه نباشند. چنین کاری نقض سیاست نزاکت ویکی‌پدیا است که می‌گوید حتی یک مورد بی‌نزاکتی شدید می‌تواند به قطع دسترسی منجر شود.
اگر احساس می‌کنید مورد قلدری قرار گرفته‌اید یا کاربر دیگری شما را به آسیب بدنی تهدید کرده است، لطفاً فوراً موضوع را در وپ:تابلوی اعلانات مدیران گزارش کنید، تا به موضوع به نحو شایسته رسیدگی شود. با وجود این، زیربخش #ویکی‌قلدری چه نیست را بخوانید تا دربارهٔ تفاوت شکایت دربارهٔ قلدری با انواع دیگر شکایت‌ها آگاه شوید. همهٔ شکایت‌ها دربارهٔ قلدری، حتی آن‌هایی که بعداً مشخص می‌شود ناموجه بوده‌اند، باید با احترام و جدیت بررسی شوند. به‌کارگیری قاعدهٔ بومرنگ در برابر کسانی که خود در برابر قلدری زبان گشوده‌اند، در تضاد با اصل احترام به گفتمان فکورانه و عقلانی است که ویکی‌پدیا مروج آن است. نباید هیچ‌کس از صحبت کردن دربارهٔ قلدری‌های که دیده است بترسد.
در کل دو نوع قلدری در ویکی‌پدیا وجود دارد: حمله به اشخاص با نشان کردن و هدف گرفتن کاربری خاص، یا قدرت‌نمایی کردن و شاخ و شانه کشیدن برای کل اجتماع ویکی‌پدیا.
در ویکی‌پدیا، همهٔ ویراستاران از حق برابر و منصفانه برای ویرایش همهٔ مقاله‌ها، صفحات پروژه، و سایر بخش‌های سامانه برخوردارند. شاید اطلاعات و تسلط برخی از کاربران دربارهٔ برخی موضوعات بیشتر از سایران باشد، ولی این بدان معنی نیست که آنانی که کمتر با سامانه آشنایند در سطحی پایین‌تر فرض شوند و حق نداشته باشند دیدگاه‌هایشان را آزادانه ابراز کنند.
ارجاع دادن کاربرها به سیاست‌ها، وقتی لازم و درست باشد، قلدری محسوب نمی‌شود.
گونه‌های ویکی‌قلدری
[ویرایش]ادعای مالکیت
[ویرایش]در هر زمینه‌ای متخصصان یا کسانی هستند که به موضوع کاملاً اشراف دارند و مقاله‌های مرتبط به آن زمینه را ایجاد کرده‌اند یا مشارکت عظیمی در گسترش آن‌ها داشته‌اند. ممکن است ایشان بدانند کجا می‌توان منابع مناسب برای احراز سرشناسی مقاله یا بررسی صحت مطالب آن یافت، و در یک کلام دانش کلی بهتری نسبت موضوع مقاله داشته باشد. اما این دلیلی بر اظهار و ادعای مالکیت بر هیچ مقاله‌ای نمی‌تواند باشد. هیچ مقاله‌ای در ویکی‌پدیا متعلق به هیچ کاربری نیست. هر متنی که به ویکی‌پدیا افزوده می‌شود تحت پروانهٔ آزاد CC BY-SA منتشر می‌شود و سایر کاربران به اختیار خویش مجاز خواهند بود به آن مطلب بیفزایند، از آن حذف کنند، یا تغییرش دهند، فقط به شرط اینکه مسئولیت‌پذیرانه ویرایش کنند. ممکن است اختلاف بروز کند، ولی معمولاً با ایجاد اجماع می‌توان آن را حل و فصل کرد.
تحمیل دیدگاه
[ویرایش]تحمیل دیدگاه یعنی استفاده از تاکتیک‌های قلدرمآبانه برای بی‌اعتبار کردن یک ویرایشگر که دیدگاه متفاوتی دارد یا حذف او از مباحثه.
اتهام کذب
[ویرایش]اتهام کذب از شیوه‌های رایج قلدری در ویکی‌پدیاست، هرچند کاربران گاه صادقانه اشتباه می‌کنند. اتهام سوءرفتار بدون ارائهٔ مدرک، حملهٔ شخصی شدید محسوب می‌شود.
نهی از ویرایش
[ویرایش]یکی از اشکال ویکی‌قلدری نهی از ویرایش با صدور دستورهای «ویرایش نکنید» است که در تضاد با سیاست‌ها (یا رهنمودهای) کنونی است. دستور «عدم ویرایش» پیامی است که به کاربری معین (که تحت تحریم نیست) یا به اجتماع ویکی‌پدیا فرستاده می‌شود که اصلاً یا به طرزی خاص ویرایش نکنند، یا در صفحه‌ای معین یا بخشی از صفحه اصلاً یا به طرزی خاص ویرایش نکنند. ممکن است این پیام‌ها را از طریق صفحات بحث کاربری، صفحهٔ بحث مقاله، یا به صورت متن مخفی در خود مقاله بفرستند که در این مورد آخر، هر ویرایشگری که بخواهد متن را ویرایش کند آن را خواهد دید. هیچ کاربری نباید با فرستادن پیام‌های عدم ویرایش، مسئولیت یک مقاله یا بخشی از آن را یک‌جانبه بر عهده بگیرد.
برخی از دستورهای عدم ویرایش قابل‌قبول هستند. مثلاً وقتی دربارهٔ موضوعی اجماع به وجود آمده است، و یک کاربر سرسختانه و به طور پیوسته از قبول نتیجه سر باز می‌زند، می‌توان مؤدبانه در صفحهٔ بحثش این موضوع را به بحث گذاشت.
اگر جنگ ویرایشی در جریان است و هنوز اجماع به دست نیامده، ایجاد بحث، چه بین دو کاربر و چه میان یک گروه، قویاً ترغیب می‌شود. هر بحثی که با هدف حل مسالمت‌آمیز اختلاف یا رسیدن به نوعی مصالحه به راه افتد، اکیداً توصیه می‌شود.
بد جلوه دادن دیگران
[ویرایش]نقل قول کردن از دیگران بدون پرداختن به زمینهٔ بحث و توسل به سایر اشکال مغالطهٔ پهلوان‌پنبه خلاف سیاست نزاکت هستند. البته قبلش اطمینان حاصل کنید که سوءتفاهم رخ نداده باشد.
ویکی‌تعقیب
[ویرایش]ویکی‌تعقیب یعنی دنبال یک یا چند ویرایشگر راه افتادن؛ بی‌دلیل مداخله کردن در موضوعات، صفحاتی، و بحث‌های که آن کاربران درگیرشان هستند؛ و مکرراً سر راه آنان ظاهر شدن و برایشان دردسر درست کردن. هدف از این کار اذیت کردن و تحت فشار گذاشتن آنان و ذره‌ذره ذلّه‌کردن ایشان است. ویکی‌تعقیب معمولاً شامل دنبال کردن کاربر(ان) هدف از جایی به جایی دیگر در ویکی‌پدیاست.
استفاده از متن پنهان
[ویرایش]از متن پنهان معمولاً برای دادن دستورالعمل‌های ویرایشی استفاده می‌شود. کاربردهایی از آن قابل‌قبول و کاربردهای دیگر از آن غیرقابل‌قبول هستند. متن پنهان می‌تواند جنبهٔ پیشنهادی داشته باشد، که در این صورت باید طوری نوشته شود که تصور نشود قانون هستند، یا می‌تواند جنبهٔ یادداشت‌نگاری راجع به اجماع کنونی بین ویراستاران، یا سیاست‌ها و رهنمودها را داشته باشد. از سیاست‌ها معمولاً باید پیروی کرد، و رهنمودها در واقع شرح بهترین روش پیروی از آن سیاست‌ها در موقعیت‌های متفاوت هستند. هرچند، گاه استثنائاتی را نیز می‌توان متصور شد.
چند استفادهٔ نادرست از متن پنهان در زیر بر شمرده شده‌اند:
- به سایر ویرایشگران گفتن که فلان صفحه را ویرایش نکنند.
- به دیگران گفتن که یک بخش بخصوص از مقاله را حذف نکنند، گویی که آن بخش بر سنگ نوشته شده است.
- به دیگران گفتن که فلان صفحه نباید نامزد حذف شود، در حالی که دیگران به این گفته مشکوک هستند.
- نوشتن رهنمودهای جدید که مشخصاً منحصر به صفحه‌ای خاص هستند و «سیاست» خواندن آن‌ها. در گذشته، سیاست‌هایی که منحصراً برای یک مقاله نوشته شده بودند، در کسب اجماع اجتماع ناموفق بوده‌اند.
تهدیدهای مربوط به زندگی واقعی
[ویرایش]ترساندن یا تهدید کردن طرف مقابل، چه در داخل چه در خارج از ویکی‌پدیا (مثلاً از طریق ایمیل مستقیم یا وبگاه‌های ثالثه). همچنین وپ:خشونت را ببینید.
بنیاد ویکی‌مدیا، در صورت لزوم، موضوع را خود بررسی خواهد کرد یا از طریق دستگاه‌های قانونی اقدام خواهد کرد تا آنان به این دست تهدیدها رسیدگی کنند.
مواردی که قلدری نیستند
[ویرایش]ممکن است چند چیز به‌اشتباه ویکی‌قلدری خوانده شوند:
- پاسخ قاطعانه به تلاش‌های راسخانه برای گنجاندن محتوای مورد مناقشه در یک مقاله.
- اقدام در برابر تلاش برای ترویج یک دیدگاه.
- تحریم کاربرانی که انتقادهای مطرح‌شده در تابلوها را نمی‌پذیرند.
- تحریم کاربرانی که نتیجهٔ اجماع را نمی‌پذیرند.
به یاد داشته باشید که اگر از ویکی‌قلدری یک کاربر شکایت کنید، مدیران به مشارکت‌های خودتان نیز خواهند نگریست و بررسی خواهند کرد که خودتان درگیر ویرایش‌های جهت‌دار یا دور زدن اجماع نبوده‌اید.
از ویکی‌قلدری کاربرها، شکایت بی‌اساس نکنید. یک دلیلش این است که باور کردن حرف خودتان در آینده دشوارتر خواهد شد. اما مهم‌تر از آن، شکایت‌های بی‌اساس با «عادی کردن» این قبیل رفتارها، از جدیت توجه به آسیب‌های ناشی از ویکی‌قلدری‌های واقعی می‌کاهد.