پاراتوپ، (به انگلیسی: Paratope) که به عنوان محل اتصال آنتیژن (به انگلیسی: Antigen-binding site) نیز شناخته میشود، بخشی از آنتیبادی است که یک آنتیژن را تشخیص داده و به آن متصل میشود. این ناحیه کوچک در انتهای قطعه اتصالدهنده آنتیژن-آنتیبادی است و شامل قسمتهایی از زنجیرههای سنگین و سبک آنتیبادی است.[۱][۲]
پاراتوپها قسمتهایی از گیرنده لنفوسیتهای بی یا سلولهای B را تشکیل میدهند که به اپیتوپ آنتیژن متصل میشوند. همه گیرندههای لنفوسیتهای بی، در یک سلول مشخص، دارای پاراتوپهای یکسان هستند.[۲] منحصر به فرد بودن یک پاراتوپ به آن اجازه میدهد تا فقط به یک اپیتوپ با تمایل زیاد متصل شود و در نتیجه، هر لنفوسیت بی، فقط میتواند به اپیتوپ اختصاصی خود واکنش دهد. اتصال پاراتوپهای گیرندههای لنفوسیتهای یی به اپیتوپ خاص خود، گامی بسیار مهم در فرایند پاسخ ایمنی تطبیقی است.
طراحی و ساختار پاراتوپها میتواند بین گونههای مختلف بسیار متفاوت باشد. در مهرهداران دارای آرواره، نوترکیبی V (D) J میتواند ایجاد میلیاردها پاراتوپ مختلف را در پی داشته باشد.[۳][۴] تعداد پاراتوپها با توجه به نحوهٔ ترکیب ژنهای V , D و J در ساختار آنتیبادی محدود است.[۳] بنابراین، بسیاری از گونههای مختلف، راههایی برای دور زدن این محدودیت و افزایش تنوع پاراتوپهای احتمالی ایجاد کردهاند.
در گاوها، یک ناحیهٔ تعیینکننده اتصال فوقالعاده طولانی، نقش اساسی در تنوع پاراتوپها در نظر گرفته میشود.[۳][۵]
<ref>
غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :1
وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
<ref>
غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :0
وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
<ref>
نامعتبر؛ نام «:2» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).