پنوموپریتوئن

پنوموپریتوئن
نمای جلویی رادیوگرافی قفسه سینه. حباب هوا در زیر دیافراگم راست بیمار (سمت چپ تصویر) یک پنوموپریتوئن است.
تخصصپزشکی گوارش ویرایش این در ویکی‌داده
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

پنوموپریتوئن یا پنوموپریتونوم (انگلیسی: Pneumoperitoneum) یک پنوماتوز (حضور غیرطبیعی هوا یا گازهای دیگر) در حفره صفاقی است که فضایی بالقوه در داخل حفره شکمی محسوب می‌شود. شایع‌ترین علت پنوموپریتوئن سوراخ شدن احشاء شکمی است که معمولاً ناشی از سوراخ شدن زخم‌های گوارشی است، اگرچه هر قسمتی از لوله گوارش ممکن است در نتیجهٔ یک زخم خوش‌خیم، تومور یا ترومای شکم سوراخ شود. آپاندیس سوراخ‌شده به‌ندرت باعث پنوموپریتوئن می‌شود.

پنوموپریتوئن خودبه‌خودی حالتی نادر است که ناشی از پارگی احشاء شکمی نیست. به این حالت «پنوموپریتوئن خودبخودی با دلیل نامشخص» نیز گفته می‌شود که علت آن مشخص نباشد.

در اواسط قرن بیستم، پنوموپریتوئن «مصنوعی» گاهی عمداً به عنوان درمانی برای رفع فتق هیاتال ایجاد می‌شد. این کار با پر کردن شکم با دی‌اکسید کربن حاصل شد. امروزه این عمل در حال حاضر توسط تیم‌های جراحی به منظور کمک به انجام جراحی لاپاراسکوپی استفاده می‌شود.

دلایل بروز

[ویرایش]

پنوموپریتوئن خودبه‌خودی

[ویرایش]

پنوموپریتوئن خودبه‌خودی وضعیتی نادر است که به دلیل پارگی احشاء شکمی ایجاد نمی‌شود. به این حالت «پنوموپریتوئن خودبخودی با دلیل نامشخص» نیز گفته می‌شود که علت آن مشخص نیست.[۱۶] علل پنوموپریتوئن خودبخودی، بدون التهاب صفاق شامل باروتروما به دلیل تنفس مکانیکی، و پارگی نای به دنبال لوله‌گذاری در نای است. در مورد تنفس مکانیکی، هوا از قفسه سینه به داخل حفره شکم از طریق دیافراگم عبور می‌کند. در پارگی نای هوا از امتداد عروق بزرگ عبور می‌کند.[۱۷]

تشخیص

[ویرایش]

پنوموپریتوئن اغلب در رادیوگرافی دوبعدی دیده می‌شود، اما مقادیر کمی از آن چشم رادیوگرافیست پنهان می‌ماند، و امروزه انجام سی‌تی اسکن به عنوان روشی استاندارد در ارزیابی پنوموپریتوئن در نظر گرفته می‌شود.[۱۸] سی‌تی اسکن قادر است مقادیری به اندازه ۵ سانتی‌متر مکعب هوا یا گاز را نشان دهد.

نشانه‌هایی که در رادیوگرافی دوبعدی قابل مشاهده است در زیر نشان داده شده است:

نشانهٔ دوجداره، نشانه‌ای از وجود هوا را در دو طرف روده است.[۱۹] با این حال، یک نشانهٔ دو جداره کاذب ممکن است از تماس دو حلقه روده با یکدیگر ایجاد شود.[۲۰] این نشانه به افتخار لیو جرج ریگلر نامگذاری شده است[۲۱] و نباید آن را با سه‌گانه ریگلر اشتباه گرفت.

نشانهٔ فوتبال زمانی است که شکم به صورت یک محوطه پرتوگذر بیضی شکل بزرگ شبیه به زمین فوتبال آمریکایی دیده می‌شود که در رادیوگرافی بیمار به پشت خوابیده مشاهده است.[۲۲] نشانهٔ فوتبال اغلب در نوزادانی دیده می‌شود که سوراخ‌های خودبه‌خودی یا یاتروژنیک معده باعث پنوموپریتوئن شده است. این نشانه همچنین در انسداد روده همراه با سوراخ‌شدگی ثانویه دیده می‌شود، مانند بیماری هیرشپرونگ، پیچش روده میانی، ایلئوس مکونیوم و آترزی روده. علل یاتروژنیک مانند سوراخ کردن روده حین آندوسکوپی نیز ممکن است نشانه فوتبال ایجاد کند نشانهٔ کوپولا زمانی دیده می‌شود که هوا در زیر تاندون مرکزی دیافراگم جمع می‌شود.[۲۳]

  • تصویر دیگری از پنوموپریتوئن در عکس قفسه سینه.
    تصویر دیگری از پنوموپریتوئن در عکس قفسه سینه.
  • پنوموپریتوئن در عکس قفسه سینه در بیماری که به پهلوی چپ دراز کشیده است.
    پنوموپریتوئن در عکس قفسه سینه در بیماری که به پهلوی چپ دراز کشیده است.
  • نشانهٔ دوجداره. این نشانهٔ ثانویهٔ پنوموپریتوئن است. بیمار به پشت خوابیده است و هوای داخل شکم و مجرای روده هر دو طرف دیواره روده را برجسته می‌کند.
    نشانهٔ دوجداره. این نشانهٔ ثانویهٔ پنوموپریتوئن است. بیمار به پشت خوابیده است و هوای داخل شکم و مجرای روده هر دو طرف دیواره روده را برجسته می‌کند.
  • یافتهٔ سونوگرافیک پنوموپریتوئن موسوم به «نشانهٔ نوار صفاقی».[۲۴]

تشخیص افتراقی

[ویرایش]

تشخیص‌های افتراقی شامل یک آبسهٔ ساب‌فرنیک (آبسهٔ زیر دیافراگم)، قرارگرفتن یک حلقه روده بین دیافراگم و کبد (سندرم کیلائیدیتی) و آتلکتازی خطی در پایه ریه‌ها قادر به شبیه‌سازی هوای آزاد در زیر دیافراگم در عکس قفسه سینه هستند.

درمان

[ویرایش]

درمان بستگی به علت ایجاد پنوموپریتوئن دارد.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Peptic Ulcer Disease". The Lecturio Medical Concept Library. Retrieved 10 August 2021.
  2. ↑ "Large Bowel Obstruction". The Lecturio Medical Concept Library. Retrieved 10 August 2021.
  3. ↑ "Small Bowel Obstruction". The Lecturio Medical Concept Library. Retrieved 10 August 2021.
  4. ↑ "diverticulum | Definition of diverticulum in English by Lexico Dictionaries". Lexico Dictionaries | English. Archived from the original on July 17, 2019. Retrieved 2019-07-17.
  5. ↑ Stewart MG (2005). "Principles of ballistics and penetrating trauma". In Stewart MG (ed.). Head, Face, and Neck Trauma: Comprehensive Management. Thieme. pp. 188–94. ISBN 3-13-140331-4. Retrieved 2008-06-12.
  6. ↑ "Megacolon". The Lecturio Medical Concept Library. Retrieved 10 August 2021.
  7. ↑ Necrotizing Enterocolitis Bugs, Drugs and Things That Go Bump in the Night
  8. ↑ "Colon Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. مه 12, 2014. Archived from the original on July 5, 2014. Retrieved June 29, 2014.
  9. ↑ Higgins PD, Davis KJ, Laine L (April 2004). "Systematic review: the epidemiology of ischaemic colitis". Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 19 (7): 729–38. doi:10.1111/j.1365-2036.2004.01903.x. hdl:2027.42/74164. PMID 15043513. S2CID 9575677.
  10. ↑ Brandt LJ, Boley SJ (May 2000). "AGA technical review on intestinal ischemia. American Gastrointestinal Association". Gastroenterology. 118 (5): 954–68. doi:10.1016/S0016-5085(00)70183-1. PMID 10784596.
  11. ↑ American Gastroenterological Association (May 2000). "American Gastroenterological Association Medical Position Statement: guidelines on intestinal ischemia". Gastroenterology. 118 (5): 951–3. doi:10.1016/S0016-5085(00)70182-X. PMID 10784595. Archived from the original on 2007-09-27.
  12. ↑ Imran M, Bhat R, Anijeet H (April 2011). "Pneumoperitoneum in peritoneal dialysis patients; one centre's experience". NDT Plus. 4 (2): 120–3. doi:10.1093/ndtplus/sfq208. PMC 4421564. PMID 25984130.
  13. ↑ Kizer KW (May 1980). "Medical hazards of the water skiing douche". Annals of Emergency Medicine. 9 (5): 268–9. doi:10.1016/s0196-0644(80)80387-8. PMID 7369581. Many injuries can result from water skiing accidents, but the water skiing "douche" is unique to this sport. Although generally causing only discomfort, significant trauma can result from the forceful entry of water into the various body orifices.
  14. ↑ Jacobs VR, Mundhenke C, Maass N, Hilpert F, Jonat W (Oct 2000). "Sexual activity as cause for non-surgical pneumoperitoneum". JSLS. 4 (4): 297–300. PMC 3113190. PMID 11051188.
  15. ↑ Cawich SO, Johnson PB, Williams E, Naraynsingh V (25 Sep 2013). "Non-surgical pneumoperitoneum after oro-genital intercourse". International Journal of Surgery Case Reports. 4 (11): 1048–51. doi:10.1016/j.ijscr.2013.08.022. PMC 3825970. PMID 24121052.
  16. ↑ Pfister J, Riedtmann-Klee HJ (September 1993). "[Idiopathic spontaneous pneumoperitoneum. Case discussion based on two cases, assessment procedure and therapy and review of the literature]". Helvetica Chirurgica Acta. 60 (1–2): 49–56. PMID 8226082.
  17. ↑ Gutkin Z, Iellin A, Meged S, Sorkine P, Geller E (July 1992). "Spontaneous pneumoperitoneum without peritonitis". International Surgery. 77 (3): 219–23. PMID 1399374.
  18. ↑ Khan AN, Chandramohan M (2017-12-06). Coombs BD, Gay SD (eds.). "Pneumoperitoneum Imaging". Emedicine, Medscape. WebMD LLC.
  19. ↑ Harkin DW, Blake G (March 1999). "Small bowel obstruction in a young adult". Postgraduate Medical Journal. 75 (881): 173–5. doi:10.1136/pgmj.75.881.173. PMC 1741173. PMID 10448501.
  20. ↑ de Lacey G, Bloomberg T, Wignall BK (July 1977). "Pneumoperitoneum: the misleading double wall sign". Clinical Radiology. 28 (4): 445–8. doi:10.1016/s0009-9260(77)80161-x. PMID 872511.
  21. ↑ Hirsch M, Cortés C (2009). "El signo de Leo Rigler: doble pared en neumoperitoneo" [The sign of Leo Rigler: double pared in neumoperitoneo.]. Revista chilena de radiología (به اسپانیایی). 15 (3): 152–4. doi:10.4067/S0717-93082009000300008.
  22. ↑ Rampton JW (April 2004). "The football sign". Radiology. 231 (1): 81–2. doi:10.1148/radiol.2311011290. PMID 14990817.
  23. ↑ Sureka B, Bansal K, Arora A (2015). "Pneumoperitoneum: What to look for in a radiograph?". Journal of Family Medicine and Primary Care. 4 (3): 477–8. doi:10.4103/2249-4863.161369. PMC 4535122. PMID 26288798.
  24. ↑ "UOTW #68 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 22 March 2016. Retrieved 27 May 2017.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پنوموپریتوئن موجود است.
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد پزشکی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.