کدن

بر پایه استاندارد ای۲۵۰ ای‌اس‌تی‌ام بین‌الملل، کُدِن یک بیبکد شش شماره‌ای بر پایه حروف الفبا است که امکان شناسایی آسان، یگانه، و بدون پیچیدگی را برای نشریه‌های ادواری و غیر ادواری در همه زمینه‌ها فراهم می‌کند.

کُدِن به ویژه در جامعه علمی به عنوان سامانه استناد برای نشریه‌های ادواری استناد شده درباره شیمی و امور فنی، و همچنین به عنوان ابزار جستجویی در برگه‌دان‌ها استفاده می‌شود.

تاریخ

[ویرایش]

کُدِن توسط چارلز بیشاپ در نهاد پژوهشی بیماری‌های مزمن در دانشگاه ایالتی نیویورک در بافلو ساخته شد. ایده نخست او کمک به یادآوری نشریات در مجموعه منابع مرجع خود بود. بیشاپ، از نخستین حروف واژه‌های عنوان نشریه‌های ادواری، یک کد ساخت که به او در سامان‌دهی نشریه‌های گردآوری شده‌اش کمک کرد. در ۱۹۵۳ (میلادی) او سامانه مستندسازی خود را منتشر کرد که در آغاز، چهار حرف داشت و سپس، جلد کتاب یا شماره مجله و شماره صفحه‌ها به آن افزوده شدند تا منبع و محل دقیق یک مقاله در یک مجله را مشخص کند.[۱] در ۱۹۵۷ (میلادی) ویرایش تازه و تغییر یافته کُدِن منتشر شد.[۲]

پس از آنکه بیشاپ ۴۰۰۰ کُدِن را طراحی کرد در سال ۱۹۶۱ (میلادی) سامانه ۴ حرفی آن توسط ال.ای. کوئنتزل در ای‌اس‌تی‌ام بین‌الملل توسعه پیدا کرد. او حرف پنجم را به کُدِن افزود.[۳][۴][۵] در آغاز عصر اطلاعات، کُدِن به مانند سامانه شناسایی قابل خواندن توسط ماشین برای نشریات ادواری شناخته شد. در چند به‌روزرسانی از ۱۹۶۳ (میلادی) تاکنون، از کُدِن برای عنوان مقاله‌های نشریات ادواری منتشر شده توسط ای‌اس‌تی‌ام بین‌الملل استفاده شد. تا ۱۹۷۴ (میلادی) ۱۲۸،۰۰۰ نشریه با این روش، کدگذاری شدند.

اگر چه خیلی زود و در ۱۹۶۶ (میلادی) مشخص شد که تنها پنج حرف برای همه مقاله‌های نشریات ادواری کافی نیستند اما تا ۱۹۷۲ (میلادی) همچنان در استاندارد ای۲۵۰ ای‌اس‌تی‌ام بین‌الملل از همان سامانه پنچ حرفی استفاده می‌شد.[۶] در ۱۹۷۶ (میلادی) استاندارد ای۲۵۰ به شش حرف تغییر کرد.[۷]

از ۱۹۷۵ (میلادی) مدیریت و مسئولیت کُدِن به خدمات چکیده‌های شیمی در انجمن شیمی آمریکا واگذار شد.[۸][۹] کُدِن به صورت خودکار برای همه نشریات خدمات چکیده‌های شیمی استفاده می‌شود. به درخواست ناشران، خدمات بین‌المللی کُدِن برای نشریات غیر مرتبط با شیمی نیز بکار می‌رود. به همین دلیل ممکن است کُدِن در دیگر پایگاه داده‌ها مانند آرتی‌ئی‌سی‌اس و پیش‌نمایش‌های بایوسیس یا مجله‌ها و رده‌های غیر مرتبط با خدمات بین‌المللی کُدِن نیز استفاده شود.

منابع امروزی

[ویرایش]

کُدِن اختصاص یافته برای نشریات ادواری تا پیش از ۱۹۶۶ کُدِن دوجلدی بود که توسط ال.ای. کوئنتزل معرفی شده بود. کُدِن اختصاص یافته تا پیش از ۱۹۷۴ توسط ال.جی. بلومنتال معرفی شده بود.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴] کُدِن اختصاص یافته تا پیش از ۱۹۹۸ (میلادی) و از هم پاشیدگی آن را می‌توان در اداره کُدِن بین‌الملل ISSN 0364-3670 یافت که از ۱۹۸۰ (میلادی) به عنوان یک میکروفیش معرفی می‌شد.

امروز، بهترین راه برای کُدِن امروزی، پایگاه داده برخط شاخص منبع خدمات چکیده‌های شیمی است که همه عنوان‌های ثبت‌شده، کُدِن، شماره استاندارد بین‌المللی پیایندها، شماره استاندارد بین‌المللی کتاب، و کوته‌نوشت برای نشریات فهرست شده در خدمات چکیده‌های شیمی از ۱۹۰۷ (میلادی) تا کنون را در بر می‌گیرد که شامل نشریات علمی و فنی ادواری و غیر ادواری می‌شود.

شاخص منبع خدمات چکیده‌های شیمی برخط، جایگزینی برای نسخه چاپی (ISSN 0738-6222، CODEN CASSE2) است یا به صورت شاخص کلیدی آن (ISSN 0001-0634، CODEN CASSI6) است. ویرایش چاپی شاخص منبع خدمات خدمات چکیده‌های شیمی دیگر وجود ندارد و ویرایش لوح فشرده آن (ISSN 1081-1990، CODEN CACDFE) در آینده در دسترس خواهد بود.

کد گذاری

[ویرایش]

امروزه چهار حرف نخست از شش حرف کُدِن برای مقاله‌های نشریات ادواری، از حروف نخست واژه‌های عنوان نشریات گرفته می‌شود. در ادامه آن، حرف پنجم، یکی از شش حرف نخست حروف الفبا (A تا F) است. ششمین حرف، حرف کنترل است که از طریق حروف پیشین، محاسبه می‌شود. کُدِن همیشه از حروف بزرگ استفاده می‌کند.

در برابر کُدِن نشریات ادواری، دو حرف نخست کُدِن نشریات غیر ادواری (مانند مجموعه مقالات کنفرانس) عدد هستند. سومین و چهارمین شماره، حرف هستند. پنجمین و ششمین شماره، مانند کُدِن نشریات ادواری است. اما شماره پنجم، بین G تا Z است.

نمونه‌ها

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ Bishop، Charles (۱۹۵۳). An integrated approach to the documentation problem. CODEN AMDOA7: American Documentation. صص. Vol٫ ۴, p٫ ۵۴–۶۵. شاپا 0096-946X.
  2. ↑ Bishop، Charles (۱۹۵۷). Use of the CODEN system by the individual research scientist. CODEN AMDOA7: American Documentation. صص. Vol٫ ۸, p٫ ۲۲۱–۲۲۶. شاپا 0096-946X.
  3. ↑ Kuentzel، L. E. (۱۹۶۶). Current status of the CODEN Project. Vol. 57: Special Libraries. صص. p٫ ۴۰۴–۴۰۶. شاپا 0038-6723.
  4. ↑ Kuentzel، L. E. (۱۹۶۶). CODEN for periodical titles, Vol. 1 ; Periodical titles by CODEN, non-periodical titles, deleted CODEN. Vol. 23 A: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  5. ↑ Kuentzel، L. E. (۱۹۶۶). CODEN for periodical titles, Vol. 2 ; Periodical titles by title. Vol. 23 A: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  6. ↑ ASTM Standard E 250-72 (۱۹۷۲). Standard recommended practice for use of CODEN for Periodical Title Abbreviations. Philadelphia: American Society for Testing and Materials.
  7. ↑ ASTM Standard E 250-76 (۱۹۷۶). Standard recommended practice for use of CODEN for Periodical Title Abbreviations. Philadelphia: American Society for Testing and Materials.
  8. ↑ Anon (۱۹۷۵). Chemical Abstract Service assumes ASTM CODEN assignment. Vol. 8: Journal of Library Automation. صص. p٫ ۱۲. شاپا 0022-2240.
  9. ↑ Groot، Elizabeth H. (۱۹۷۶). Unique identifiers for serials: an annotated, comprehensive bibliography. CODEN SELID4: The Serials Librarian. صص. Vol٫ ۱ (no٫ ۱), p٫ ۵۱–۷۵. شاپا 0361-526X.
  10. ↑ Blumenthal، Jennifer G. (۱۹۷۰). CODEN for periodical titles, Part 1 ; Periodical titles arranged CODEN. Vol. 23 B: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  11. ↑ Blumenthal، Jennifer G. (۱۹۷۰). CODEN for periodical titles, Part 2 ; Periodical titles arranged alphabetically by title. Vol. 23 B: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  12. ↑ Blumenthal، Jennifer G. (۱۹۷۲). CODEN for periodical titles ; Suppl. 1. Vol. 23 B: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  13. ↑ Blumenthal، Jennifer G. (۱۹۷۴). CODEN for periodical titles ; Suppl. 2. Vol. 23 B: ASTM data series publication, American Society for Testing and Materials. شاپا 0066-0531.
  14. ↑ Groot، Elizabeth H. (۱۹۷۸). Unique identifiers for serials: 1977 update. CODEN SELID4: The Serials Librarian. صص. Vol٫ ۲ (no٫ ۳), p٫ ۲۴۷–۲۵۵. شابک ISSN ۰۳۶۱-۵۲۶X مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک).

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]