کلان‌گیاه‌خوار

Large hippo next to a river
اسب آبی یک جانور کلان‌گیاه‌خوار موجود است.

کلان‌گیاه‌خواران یا گیاه‌خواران بزرگ (به انگلیسی: Megaherbivore) (به یونانی megas به معنی «کلان، بزرگ» و واژهٔ لاتین herbivora به معنی «گیاه‌خوار»[۱]) گیاهخواران بزرگی هستند که می‌توانند بیش از ۱٬۰۰۰ کیلوگرم (۲٬۲۰۰ پوند) وزن داشته باشند. نخستین گیاه‌خوارانی که به چنین اندازه‌هایی مانند پاریاسورها رسیدند در دوره پرمین پدیدار شدند. در طول بیشتر دوره میانه‌زیستی، کنامهای گیاهخوار تا زمان انقراض دایناسورها در طول رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن تا حد زیادی تحت سلطه دایناسورها بود. پس از این دوره، گونه‌های پستانداران کوچک به سوی گیاه‌خواران بزرگ در پالئوژن تکامل یافتند. به عنوان بخشی از انقراض کلان‌زیاگان در پایان پلیستوسن، ۸۰ درصد از گونه‌های گیاه‌خوار منقرض شدند، و این جانوران به‌طور کامل در اروپا، استرالیا و قاره آمریکا منقرض شدند. گیاه‌خواران برجای‌مانده شامل فیل‌ها، کرگدن‌ها، اسب‌های آبی و زرافه‌ها هستند. در آفریقا و آسیا ۹ گونه از کلان‌گیاه‌خواران زمینی وجود دارد. فیل بیشه آفریقایی بزرگ‌ترین گونه موجود است.

کلان‌گیاه‌خواران موجود، گونه‌های کلیدی در محیط خود هستند. آنها مناظر را از بین می‌برند و تعداد بیشتری بذر را نسبت به دیگر میوه‌خواران پخش می‌کنند. کلان‌گیاه‌خواران موجود، مانند بیشتر پستانداران بزرگ، گونه‌های گزینش K هستند. آنها با اندازه بزرگ، مصونیت نسبی در برابر شکارگر، تأثیر آنها بر گونه‌های گیاهی و تحمل رژیم غذایی آنها مشخص می‌شوند.

گوساله‌های کرگدن سیاه در برابر شکارگران آسیب‌پذیر هستند و برای ایمنی به مدت ۲۶ تا ۴۰ ماه نزدیک مادر خود می‌مانند. ۱۳۶

تعریف

[ویرایش]

کلان‌گیاه‌خوارها (Megaherbivores) گیاه‌خوارهای بزرگی هستند که در صورت رشد کامل بیش از ۱ تن وزن دارند.[۲] آنها شامل هم گیاه‌خوار دریایی و هم خشکی هستند.[۱] یک نوع کلان‌زیاگان (بیش از ۴۵ کیلوگرم)، آنها بزرگ‌ترین جانوران روی خشکی هستند.[۳]

برهمکنش‌های برون‌گونه‌ای

[ویرایش]

بیشتر گونه‌های کلان‌گیاه‌خوار بیش از حد بزرگ و نیرومند هستند که بیشتر شکارگران نمی‌توانند آن‌ها را بکشند. با این حال، گوساله‌ها توسط چندین گونه شکارگر هدف قرار می‌گیرند. ۱۵۸ زرافه‌ها نیز مستعد شکار هستند و به ندرت پیش می‌آید که شیرها در برخی نقاط زرافه‌های بالغ را شکار کنند. جوانان به‌ویژه آسیب‌پذیر هستند، به طوری که یک چهارم تا نیمی از گوساله‌های زرافه به بلوغ نمی‌رسند.[۴] در پارک ملی چوبه، شیرها در حال شکار فیل‌های جوان و نیمه‌بالغ ثبت شده‌اند.[۵] ببرها یکی دیگر از شکارگران شناخته‌شده فیل‌های جوان هستند.[۶] گوساله‌های کرگدن ممکن است گاهی طعمه شیرها، کفتارهای خال‌دار و تمساح‌های نیل شوند.

گوساله‌های زرافه در کنار مادرشان نمی‌مانند، بیشتر روز می‌نشینند و پنهان می‌شوند و مادرانشان آنها را برای غذا دادن برای مدت کوتاهی ملاقات می‌کنند. ۱۳۴

زرافه‌ها ممکن است فرار کنند یا به شیوه‌ای غیرتهاجمی عمل کنند، در حالی که کرگدن‌های سفید معمولاً به حضور شکارچیان واکنش نشان نمی‌دهند. از سوی دیگر، کرگدن‌های سیاه و هندی، فیل‌ها و اسب‌های آبی به شدت به شکارگران واکنش نشان می‌دهند. ۱۲۴–۱۳۱

اندازه

[ویرایش]

فیل‌ها با وزنی بین ۲٫۵ تا ۶٫۰ تن بزرگ‌ترین اعضا هستند. کرگدن‌های هندی، کرگدن‌های سفید و اسب آبی معمولاً بین ۱٫۴ تا ۲٫۳ تن وزن دارند. وزن کرگدن جوان و سیاه به‌طور متوسط ۱ تا ۱٫۳ تن است. زرافه‌ها کوچک‌ترین اعضا هستند و وزن کلی آنها بین ۰٫۸ تا ۱٫۲ تن است. 14[۷]

طول عمر و مرگ‌ومیر

[ویرایش]

کرگدن‌ها و اسب‌های آبی تا ۴۰ سال عمر می‌کنند، در حالی که فیل‌ها بیش از ۶۰ سال عمر می‌کنند اما عمر زرافه‌ها حدود ۲۵ سال است. ۱۵۸

سالانه حدود ۲ تا ۵ درصد از کلان‌گیاه‌خواران بالغ می‌میرند. احتمال مرگ نرها در اثر جراحت ناشی از درگیری بیشتر از ماده‌ها است. گاهی هنگام خشکسالی، جمعیت ممکن است به میزان چشمگیری کاهش یابد و گوساله‌ها در چنین مواقعی بیشترین تأثیر را می‌پذیرند. ۱۵۸

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Megaherbivore". Collins Dictionary. Retrieved 11 January 2024. Tropical seagrass meadows support a diversity of grazers spanning the meso-, macro-, and megaherbivore scales. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «Collins Dictionary» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. ↑ Onstein, Renske E.; Kissling, W. Daniel; Linder, H. Peter (2022-04-13). "The megaherbivore gap after the non-avian dinosaur extinctions modified trait evolution and diversification of tropical palms". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 289 (1972). doi:10.1098/rspb.2021.2633. ISSN 0962-8452. PMC 9006001. PMID 35414237.
  3. ↑ Malhi, Yadvinder; Doughty, Christopher E.; Galetti, Mauro; Smith, Felisa A.; Svenning, Jens-Christian; Terborgh, John W. (2016-01-25). "Megafauna and ecosystem function from the Pleistocene to the Anthropocene". Proceedings of the National Academy of Sciences. 113 (4): 838–846. Bibcode:2016PNAS..113..838M. doi:10.1073/pnas.1502540113. ISSN 0027-8424. PMC 4743772. PMID 26811442.
  4. ↑ Lee, Derek E.; Bond, Monica L.; Kissui, Bernard M.; Kiwango, Yustina A.; Bolger, Douglas T. (2016-05-11). "Spatial variation in giraffe demography: a test of 2 paradigms". Journal of Mammalogy. 97 (4): 1015–1025. doi:10.1093/jmammal/gyw086. ISSN 1545-1542.
  5. ↑ Power, R. John; Shem Compion, R.X. (April 2009). "Lion Predation on Elephants in the Savuti, Chobe National Park, Botswana". African Zoology. 44 (1): 36–44. doi:10.3377/004.044.0104. ISSN 1562-7020.
  6. ↑ Thuppil, Vivek; Coss, Richard G. (2013-10-23). "Wild Asian elephants distinguish aggressive tiger and leopard growls according to perceived danger". Biology Letters (به انگلیسی). 9 (5): 20130518. doi:10.1098/rsbl.2013.0518. ISSN 1744-9561. PMC 3971691. PMID 24026347.
  7. ↑ Larramendi, A. (2016). "Shoulder height, body mass and shape of proboscideans" (PDF). Acta Palaeontologica Polonica. 61 (3): 537–574. doi:10.4202/app.00136.2014. ISSN 0888-8892.