کیرپان
| کیرپان | |
|---|---|
 یک سیک که یک کیرپان کوچک (بخش کمر) و یک کَرا (بخش کمر) بر تن کرده است. | |
| نوع | تیغه (چاقو، خنجر یا شمشیر) |
| خاستگاه | منطقه پنجاب، امپراتوری گورکانی |
| ویژگی‌ها | |
| طول | متغیر (در روزگار قدیم به‌طور معمول یک شمشیر تلوار با اندازه کامل به طول حدود ۷۶ سانتی‌متر (۳۰ اینچ) بود، امروزه به‌طور معمول یک خنجر یا چاقویی با اندازه‌ای کمتر از ۴۶ سانتی‌متر (۱۸ اینچ) است. |
کیرپان تیغه‌ای است که سیک‌های خالصه، همان‌طور که در منشور اخلاقی سیک‌ها مقرر شده است، باید آن را به عنوان بخشی از لباس فرم مذهبی خود بر تن کنند. از دوران کهن، کیرپان یک شمشیر تلوار با اندازه کامل به طول حدود ۷۶ سانتی‌متر (۳۰ اینچ) بود.[۱] با این حال، سیاست‌ها و قوانین استعماری بریتانیا که در قرن ۱۹ معرفی شدند، طول تیغه را کاهش داد و در عصر امروزی، کیرپان معمولاً به‌عنوان خنجر یا چاقو بازنمود می‌شود. طبق منشور اخلاقی سیک‌ها، «طول شمشیری که باید بر تن شود تعیین نمی‌گردد». این بخشی از یک دستور دینی است که توسط گورو گوبیند سینگ در سال ۱۶۹۹ صادر شد، و دستور خالصه را پایه‌گذاری کرد و پنج مظهر ایمان را معرفی کرد که باید همیشه بر تن شوند.[۲]
ریشه‌شناسی
[ویرایش]واژه پنجابی kirpān، ਕਿਰਪਾਨ (کیرپان) ریشه‌شناسی عامیانه‌ای از دو ریشه: واژه kirpa (کیرپا)، به معنی "بخشش"، "مرحمت"، "شفقت" یا "مهربانی"؛ و واژه aanaa (آنا) به معنی "احترام"، "مرحمت" یا "وقار" است. این واژه مشتق شده یا مرتبط با واژه سانسکریت कृपाण (kṛpāṇa، "شمشیر، خنجر، چاقوی فداکاری") است، در نهایت مشتق از قطع ریشه لغت پروتو-هندواروپایی *kerp -، از *(s)ker، به معنی "بریدن" است.
تاریخچه
[ویرایش]
آیین سیک در قرن پانزدهم، در منطقه پنجاب در دوره اولیه امروزی هند تأسیس شد. در زمان تأسیس، این ناحیه غنی فرهنگی تحت حکمرانی امپراتوری گورکانی قرار داشت. در زمان مؤسس مذهب سیک و نخستین گورو، گورو نانک، آیین سیک به عنوان یک پیشخوان (counter) در برابر آموزه‌های مرسوم هندو و مسلمان جلوه کرد. اکبر امپراتور مغول، سیاست تحمل مذهبی را مورد توجه قرار داده بود. رابطه او با گوروهای سیک دوستانه بود.[۳] بعد از اکبر، روابط سیک‌ها و جانشین او، جهانگیرشاه دوستانه نبود. بعد حاکمان مغول سنت شریعت جزیه، خراجی که از غیر مسلمانان بالغ اخذ می‌شود، را دوباره برقرار کردند. گورو ارجن، پنجمین گورو به خاطر خودداری از حذف منابع (علیه) آموزه‌های مسلمانان و هندوها در آدی گرانت، احضار و اعدام شد.[۴]
این اتفاق یک نقطه عطف در تاریخ سیک تلقی می‌شود که منجر به اولین مورد نظامی‌سازی سیک‌ها تحت نظر گورو هرگوبیند، پسر گورو ارجن دیو گردید. گورو ارجن دیو برای پنج سیک که او را تا لاهور همراهی می‌کردند توضیح داد که گورو هرگوبیند باید برای حفاظت از مردم یک نیروی نظامی دفاعی تشکیل دهد.
به دنبال اعدام نهمین گورو به نام گورو تیغ بهادر توسط اورنگ‌زیب، که اعتقادات و عقاید سیک‌ها را قبول نداشت و تا حدی به خاطر تمایل او برای ایجاد قوانین اسلام در هند بود، روابط بین سیک‌ها و مغول‌ها وخیم‌تر شد. در پی اعدام رهبران و افزایش آزار و اذیت سیک‌ها، آنها به طور رسمی مدتی بعد تحت نظام خالصه، نظامی‌گری را برای حفاظت از خودشان اتخاذ کردند. اعدام‌ها همچنین باعث به رسمیت شناختن جنبه‌های مختلف مذهب سیک شد. گورو گوبیند سینگ، دهمین و آخرین گورو به طور رسمی کیرپان را به عنوان بند الزام‌آور برای تمام سیک‌های تعمید یافته قرار داد، [۵] آن را یک وظیفه برای سیک‌ها در نظر گرفت تا قادر باشند از مستمندان، افراد سرکوب شده و در جهت طرفداری از عدالت و آزادی بیان دفاع کنند.
از لحاظ قانونی
[ویرایش]در دوران امروزی بحث‌هایی در مورد اجازه دادن به سیک‌ها برای حمل کیرپان، که تحت اقلام ممنوعه سلاح‌های تیغه‌ای قرار می‌گیرد، در جریان بوده است ضمن اینکه برخی از کشورها مجوز بر تن کردن آن را به سیک‌ها داده‌اند.
مسائل دیگری که اکیداً حمل آنها قانونی نیست، همچون اجازه حمل کیرپان در هواپیماهای تجاری یا جاهایی که موارد امنیتی در آن اعمال می‌شود، وجود دارد.
منابع
[ویرایش]- ↑ "Nishan Sahib Khanda Sikh Symbols Sikh Museum History Heritage Sikhs". Sikh Museum (www.sikhmuseum.com). Retrieved 2023-03-19.
In earlier times the sacred kirpan carried by Sikhs had traditionally been the full size tulwar sword. By the 20th century the kirpan carried by Sikhs had evolved from the typical 76 cm (30 inch) blade of a tulwar sword to a short blade less than 45 cm (18 inches). The change in blade length of the sacred kirpan from a sword to a knife was a difficult one for Sikhs and a direct result of onerous laws passed by the British in India. Under the Indian Arms Act (XI) of 1878, no person could carry arms except under special exemption or by virtue of a licence; the act was applied to the Sikh kirpan. At the advent of World War I, the British government fearing that the ban would affect Sikh recruitment into the British Army, thought it advisable to relax the enforcement of the provision.
- ↑ "Mightier than the kirpan - I find it hard to justify knives being allowed in schools". The guardian. London. 9 February 2010. Archived from the original on 4 April 2017. Retrieved 12 December 2016.
- ↑ Search for terms "nanak akbar". 1919. Retrieved 24 April 2013.
- ↑ "Execution of Guru Arjun Dev Ji". Archived from the original on 5 July 2013. Retrieved 24 April 2013.
- ↑ "The 5 K's". Archived from the original on 22 July 2012. Retrieved 24 April 2013.