گشادی مردمک

مردمک گشادی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰	H57.0
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام	379.43
اُمیم	۱۵۹۴۲۰ 159410 106240
دادگان بیماری‌ها	8603
[ویرایش در ویکی‌داده]

گشادی مردمک یا گشاد مردمک یا میدریاسیس (به انگلیسی: mydriasis) حالتی است که در آن مردمک چشم‌ها در اثر برخی آسیب‌ها یا در نتیجه مصرف بعضی از داروها (آتروپین، سیکلوپنتولات و …) گشاد می‌شود. عامل یا دارویی که این تأثیر را بر مردمک‌ها دارد را گشادکنندهٔ (به انگلیسی: mydriatic) می‌نامند.

حالت عکس گشادی مردمک را مردمک‌تنگی ^Miosis می‌گویند.

اندازه طبیعی مردمک بین ۳ تا ۶ میلی‌متر است و در صورتی‌که قطر آن کمتر از ۳ میلی‌متر باشد مردمک‌تنگی و بیش از ۶ میلی‌متر باشد گشادی مردمک روی می‌دهد. در ۲۰ درصد افراد طبیعی بین اندازهٔ دو مردمک کمی اختلاف (اختلاف بیش از ۳٪ میلی‌متر) وجود دارد که به آن نابرابری مردمک‌ها ^Anisocoria گفته می‌شود.

انقباض و انبساط ماهیچه‌های عنبیه منجر به تنگ و گشاد شدن سوراخ مردمک می‌شود. اندازهٔ مردمک‌ها توسط دو ماهیچه شامل غیر مخطط حلقوی (اسفنکتر) و شعاعی عنبیه تنظیم می‌کند. عضلهٔ اسفنکتر از پاراسمپاتیک (شاخه‌های سمپاتیک کروی) عصب می‌گیرند.

انواع

• گشادی مردمک فلجی ^paralytic: مردمک‌گشادی ناشی از فلج عصب محرکهٔ مشترک چشم.
• گشادی مردمک کوری ^amaurotic: اختلالی که در آن مردمک چشم نابینا گشادتر از مردمک چشم بینای دیگر است.
• گشادی مردمک متناوب ^{alternating, bounding}: نوعی گشادی مردمک که به‌تناوب نخست در یک سو و سپس در سوی دیگر ظاهر می‌شود.
• گشادی مردمک تنجشی ^{spasmodic, spastic}: گشادی مردمک ناشی از تنجش ماهیچهٔ گشادکنندهٔ عنبیه یا فزونی فعالیت دستگاه هم‌حس.

منابع

• مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.

• Common eye diseases and their management", Galloway/Amoako/Browning, Springer science 2006, 3rd edition, p196
• Mydriasis in Farlex medical dictionary. citing: The American Heritage® Medical Dictionary. Copyright 2007, and Mosby's Dental Dictionary, 2nd edition.