گویش یاسی
گویش یاسی (مجاری: jász, انگلیسی: Jassic) گویشی از زبان ایرانی آسی است و توسط قومی کوچ‌گرد که در سده سیزدهم میلادی در مجارستان ساکن شدند صحبت می‌شد. یاسی‌ها از اقوام ایرانی‌تبار سکا بودند که به خاطر حملات پی‌درپی مغول‌ها و تاتارها به همراه کومان‌ها به سوی مجارستان کوچیدند.
تاریخچه مهاجرت
[ویرایش]شاه مجارستان، بلای چهارم یاسی‌ها را پذیرفت تا به او در برابر یورش‌های مغول و تاتار یاری برسانند، اما پس از ورود آنها به مجارستان، روابط میان اشرافیان مجار و قبایل یاسی-کومان رو به تیرگی نهاد و این قبایل مجارستان را ترک کردند. پس از پایان اشغال این نواحی از سوی مغول و تاتارها، یاسی‌ها و کومان‌ها هم به این سرزمین بازگشتند و در دشت بزرگ مجارستان سکنی گزیدند و پیشه اصلی آنها در آغاز دام‌پروری بود. در خلال دو سده پس از آن، یاسی‌ها و کومان‌ها کاملاً در میان مجارها حل شدند و زبانشان نیز از میان رفت اما یک هویت یاسی در میان آنها زنده ماند و تا سال ۱۸۷۶ نیز منطقه خودمختار خود را داشتند. ده‌ها سکونتگاه در مجارستان مرکزی هنوز هم نام یاس را بر خود دارد برای نمونه: یاس‌برنی، یاس‌آرُک‌سالاش، یاس‌فِنی‌سارو ویاس‌آلشوسنت‌دیوردی و شهر یاش در رومانی.
نمونه زبان
[ویرایش]تنها سند از گویش یاسی در دهه ۱۹۵۰ در سازمان اسناد ملی مجارستان یافت شد که یک صفحه شامل ۳۴ واژه از فراورده‌های کشاورزی و دام‌ها است و احتمالاً برای مقاصد مالی و بازرگانی بوده‌است. واژه‌نامهٔ کوچکی از گویش یاسی توسط تطبیق با واژگان هم‌ریشه در گویش دیگوری زبان آسی بازسازی شده‌است.[۱]
دو نمونه از واژگان یاسی:
- daban horz[۲] (روز بخیر)، اوستیایی: дæ бон хорз
- dan (آب)، اوستیایی: дон
خواهرخواندگی
[ویرایش]در هشتم آذرماه سال ۱۳۸۶ رئیس و اعضای شورای شهر یاس‌برنی در دیداری که از مجتمع علوم دانشگاه یزد داشتند، درخواست خواهرخواندگی این دو شهر را دادند که این امر انجام شد و این دو شهر هم‌اینک خواهرخوانده هستند. این دو شهر رابطهٔ تاریخی مستقیمی با هم ندارند، اما ریشه‌های باستانی، مردمانش را به یکدیگر ارتباط می‌دهد و از طرفی تلفظ آنها نیز شبیه است.[۳]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- Kim, Ronald. "On the Historical Phonology of Ossetic." Journal of the American Oriental Society, Vol. 123, No. 1. (Jan. -Mar. ،۲۰۰۳)، pp. ۴۳–۷۲.
- ↑ "JÁSZ NYELVEMLÉK (زبان‌های یاسی)" (به مجاری). Archived from the original on 14 December 2018.
- ↑ "Jelentek" (به مجاری).
- ↑ روابط عمومی دانشگاه یزد. اعضای شورای شهر یاسبرین در دانشگاه یزد. بایگانی‌شده در ۵ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine شنبه ۱۰ آذر ۱۳۸۶. بازدید: نوامبر ۲۰۱۱.
