Malheureusement, la même année, Johanna devient veuve et part s’installer avec ses huit enfants à Maldeghem, où elle ouvre un pensionnat. Les élèves s’y font rare car beaucoup rejettent ses opinions jugées trop libérales. Dès 1861, à la suite du succès de son deuxième livre, elle publiera un roman par an. Elle est la première auteure flamande à vivre de sa plume.
Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. Votre aide est la bienvenue ! Comment faire ?
Cees BUDDINGH, Encyclopedie voor de wereldliteratuur, Utrecht, Bruna, 1954, p. 147.
A. DE COCK, Mevrouw Courtmans en het volksleven in haar tijd, licentiaatsverhandeling (onuitgegeven), Universiteit Gent, 1958.
Mevrouw Courtmans 1811-1890. Huldebetoon bij de inhuldiging van haar standbeeld te Maldegem 17 sept. 1961, Maldeghem, 1961.
Gilbert DEGROOTE, Vrouwe Courtmans, brieven aan haar zoon Emile, in: Handelingen van de Koninklijke Zuidnederlandse maatschappij voor Taal en Letterkunde, Gent, 1964
M. WEYTENS, Mevrouw Courtmans. Enkele aspecten uit haar werk, licentiaatsverhandeling (onuitgegeven, Universiteit Gent, 1964.
H. NOTTEBOOM (red.), Over Courtmans' leven en werk, 1990
J. TAELDEMAN, Mevrouw Courtmans (1811-1890), in: Boek en Bibliotheek, reeks VI, 1991, n° 3, pp. 4-7.
Gilbert DEGROOTE, Jan B. Courtmans, in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, 1997.
Ada DEPREZ (red.), Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse letterkunde in de 19e eeuw, Deel 1, Gand, Koninklijke Academie, 1999, pp. 225-236.
Liselotte VANDENBUSSCHE, Het veld der verbeelding. Vrijzinnige vrouwen in Vlaams-literaire en algemeen-culturele tijdschriften (1870-1914), Gand, Koninklijke Academie, 2008.
Aimé STROOBANTS & Leo PÉE (red.), Dendermondenaars geportretteerd, Dendermonde, Gedenkschriften van de Oudheidkundige Kring van het Land van Dendermonde. Vierde reeks. Deel 20, jaarboek 2001, 2001, pp. 126-127.
↑E. Gubin, Dictionnaire des femmes belges - XIXe et XXe siècles, Paris, Racine, , p. 49
↑(nl) P. Couttenier, « Bekroond met een keizerlijk geschenk. Johanna Desideria Berchmans », Schenkeveld-Van der Dussen R. (dir.), Met en zonder lauwerkrans. Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1880 : van Anna Bijns tot Elisa van Calcar, Amsterdam, Amsterdam University Pers, , p. 860 - 870